Qeybət etməyi necə tərgidək: 10 məsləhət

İnsan sosial mühitdə yaşayır və bütün ömrü boyu digər insanlarla qarşılıqlı fəaliyyət göstərir. Ona görə də özlərini başqaları ilə müqayisə etmək, başqasının fikrini nəzərə almaq insan təbiətinə xas olan xüsusiyyətdir. Biz tanışlarımız haqqında bir xəbər eşidən kimi dərhal onu yaxın dostlarımız və ya ailə üzvlərimiz ilə bölüşmək istəyirik.
Biz hamımız çox gözəl bilirik ki, qeybət çox böyük günahdır və biz onunla məşğul olmamalıyıq. Həqiqətdə isə biz bunu dərk etmədən edirik.

Qeybət nədir və o, hardan başlayır? Peyğəmbərimiz (s) deyib: "Qeybət – sizin qardaşınızın arxasınca onun bəyənmədiyi sözləri danışmaqdır".

Səhabələrindən biri o zaman soruşub: "Əgər mən onun haqqında düzünü deyərəmsə, onda bu qeybət hesab olunurmu?" Peyğəmbərimiz (s) cavab verib: "Əgər dediklərin onda varsa, bu qeybətdir. Əgər dediklərin onda yoxdursa, bu böhtandır".

İnsanın arxasınca dedi-qodular yaymaq insanın məhv edilməsi kimi bir şeydir. Quranda deyilir:

"Ey iman gətirənlər! Çox zənnə-gümana qapılmaqdan çəkinin. Şübhəsiz ki, zənnin bəzisi (heç bir əsası olmayan zənn) günahdır. (Bir-birinizin eybini, sirrini) arayıb axtarmayın, bir-birinizin qeybətini qırmayın! Sizdən biriniz ölmüş qardaşının ətini yeməyə razı olarmı?! Bu sizdə ikrah hissi oyadar (qeybət də belədir). Allahdan qorxun. Həqiqətən, Allah tövbələri qəbul edəndir, rəhmlidir!"(Quran 49:12)

Bəziləri dediklərinin doğru olduğunu dilə gətirərək özlərinə haqq qazandırmağa çalışırlar. Əgər insan həmişə bu cür özünə haqq qazandırırsa, o, başqaları haqqında şayiə yaymağa davam edir. Əgər başqaları haqqında yaxşı olmayan nə isə bilirsə, müsəlmana bu hadisə barədə danışmaq və onun nüfuzuna xələl gətirmək yaraşmır. Həqiqi müsəlman büdrəmiş hesab etdiyi insana görə Allaha dua etməlidir.

Şayiələrin yayılmasının fəsadları barədə unutmayın. Aşağıdakı məsləhətlər sizə qeybətə yaxınlaşmamağa kömək edə bilər:

1. Özünüzü qəti şəkildə qeybətdən qorumağa çalışın. Bu həm qeybətə qulaq asmağa, həm də onu yaymağa aid edilir. Gördünüz ki, söhbət kimisə müzakirə etməkdən düşüb, söhbətin mövzusunu dəyişməyə çalışın. Ola bilsin ki, sizin həmsöhbətiniz aktual xəbərdən danışsın. Nəticə barədə unutmayın. Özünüzü və həmsöhbətinizi günahdan qoruyun.

2. Əgər görürsünüz ki, tez-tez hansısa bir insandan yaxınlarınıza şikayət edirsiniz və ya hər hansı mənfi sözlər söyləyirsiniz, onda heç vaxt onunla ünsiyyətdə olmayın. O, günahkar deyil ki, sizin ondan xoşunuz gəlmir və o, sizin ətraf aləmə mənfi təsirlərinizə dözməyə məcbur deyil. Əgər hiss edirsiniz ki, həmin adam haqqında danışmamaq sizə çətindir, ən yaxşısı onu özünüzdən və öz qeybətlərinizdən qorumaqdır.

3. Əgər kimsə haqqında özü olmadan danışacaqsınızsa, onun haqqında ancaq yaxşı şeyləri danışın.

4. Əgər söhbət hər hansı konkret bir insandan gedirsə onda mövzunu dəyişin. Əgər sizin cəhdiniz uğursuz alınsa belə söhbətdən qaçın.

5. Yəqin ki, hər bir insanın elə bir tanışı var ki, onun son xəbərlərini hamı ilə bölüşmək istəyir. Əgər o, başqaları haqqında şaiyələr yayırsa, böyük ehtimalla sizin arxanızdan da qeybət edir. Belə adamlardan uzaq gəzin, bu sonsuz dedi-qodu zəncirinin yayılma halqası olmayın.

6. Hərdən olur ki, başqaları ilə əlaqəli fikirlərimizi və narahatlıqlarımızı kiminləsə bölüşmək istəyirik. Onda öz narahatlıqlarınızı kağıza və ya noutbukda yazın. Beləcə siz emosiyalarınızı tökəcəksiniz və bu zaman heç kim əziyyət çəkməyəcək.

7. Əgər hər hansı bir söhbətin üzərinə gedib çıxmısınızsa və orada kimisə müzakirə edirlərlərsə, onun haqqında xoş sözlər deməyə çalşın. Onun niyə belə edə biləcəyinə səbəb gətirin. Əgər onun müdafiəsi üçün deyiləcək sözünüz yoxdursa, onda ən yaxşısı heç nə deməyin.

8. Başqaları haqqında danışılarkən, çalışın ki, müsbət anlarda söhbətdə iştirak edəsiniz. Məsələn, sizin rəfiqələrinizdən biri ümumi tanışınızın yenicə tanıdığı bir qızla evlənməsindən söz salan kimi, dərhal deyin:"Əlhəmdullah, onlarda hər şey yaxşıdır".

9. Unutmayın ki, qeybət bizi heç də yaxşı qələmə vermir. İnsanlar sizə diqqət və maraqla qulaq asa bilərlər. Ancaq onlar sizə daha hörmətlə yanaşmayacaqlar. Onlar istəməcəklər ki, siz onların da arxasınca danışasınız. Onların sizə inamı itəcək.

10. Sosial media həyatımızın ayrılmaz hissəsidir və unutmayın ki, şayiələrin internetdə yayılması da günahdır.

Nəhayət, özünüzü qiybət olunan adamın yerinə qoyun. Siz hər şeyi bilmirsiniz. Bilmirsiniz ki, həmin adam hansı səbəbdən bu addımı atıb və səbəbini bilmədən asanlıqla onu müzakirə edirsiniz. Bəs siz özünüzü necə hiss edərsiniz, əgər bilsəniz kimsə sizin arxanızca sizi müzakirə edir?