Dəmir çatışmazlığı zamanı necə qidalanmalı?

Dəmir çatışmazlığı zamanı necə qidalanmalı?Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin (AQTA) "AQTA maarifləndirir" rubrikası çərçivəsində Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunun (AQTİ) Keyfiyyətə nəzarət departamentinin mütəxəssisi Gülnarə Quluzadə dəmir çatışmazlığı zamanı qidalanmanın rolu haqqında məqalə hazırlayıb.
Publika.az məqaləni təqdim edir:
"Dəmir (Fe) orqanizm üçün olduqca əhəmiyyətli mikroelementdir. Bu elementin çatışmazlığının əsas səbəbi düzgün qidalanmamaq və dəmirin qida ilə orqanizmə daxil olmasının pozulmasıdır. Dəmirin çatışmazlığı və ya orqanizm tərəfindən mənimsənilməsinin pozulması dəmir defisitli anemiyanın yaranmasına səbəb olur. Bu, tez yorulma və süstlük, əmək qabiliyyətində zəiflik, başgicəllənmə, dəri örtüyünün solğunluğu, quruluğu, saçların tökülməsi, əl və ayaqlarda keyləşmə və digər əlamətlərlə müşahidə olunur. Qeyd edək ki, dəmir defisitli anemiyadan qadınlar, uşaqlar və yeniyetmələr daha çox əziyyət çəkirlər. Ana südü əvəzinə lazımi miqdarda dəmir ehtiva etməyən uşaq yeməkləri ilə qidalanma, 1 yaşından əvvəl inək südünün verilməsi və heyvani qidaların kifayət qədər qəbul edilməməsi uşaqlarda dəmir çatışmazlığına yol açan səbəblərdəndir. Yetkinlərdə isə dəmir çatışmazlığı kolbasa və sosiska kimi bir neçə dəfə emal prosesindən keçmiş qidaların, həddindən artıq çay və qəhvənin istehlakı və digər hallarda meydana çıxır. Belə ki, qara çay, kofe, kakao və bir sıra bitki çaylarının tərkibindəki polifenol birləşmələr dəmirin orqanizmdə mənimsənilməsini azaldır. Ona görə də çay və ya qəhvəni yeməkdən bir qədər sonra içmək tövsiyə olunur.
Dəmir çatışmazlığının aradan qaldırılması üçün düzgün və balanslı qidalanma mühüm rol oynayır. Belə ki, qida rasionunda tərkibi dəmirlə zəngin olan məhsullara üstünlük verilməlidir. Həmçinin gündəlik qida rasionunda çeşidliliyin qorunması, xüsusilə də fol turşusu, B12, Sink, A vitamini və digər vacib elementlərin fərqli qida məhsullarından qəbul edilməsi tövsiyə olunur. Araşdırmalara görə, dəmirə gündəlik tələbat yaşa, fizioloji vəziyyətə, inkişaf sürətinə, orqanizmin quruluşuna və həyat fəaliyyətinə görə dəyişir. Gün ərzində dəmirə olan tələbat norması aşağıdakı cədvəldə verilib:
Qrup
Yaş
Gündəlik tələbat (mq)
Körpələr
0-3 ay
1.7 mq
4-6 ay
4.3 mq
7-12 ay
7.8 mq
Uşaqlar
1-3 yaş
6.9 mq
4-6 yaş
6.1 mq
7-10 yaş
8.7 mq
Yeniyetmələr
11-18 yaş (oğlan)
11.3 mq
11-18 yaş (qız)
14.8 mq
Yetkin insanlar
19-50 yaş (kişi)
8.7 mq
19-50 yaş (qadın)
14.8 mq
50 və daha artıq yaş
8.7 mq
Dəmir çatışmazlığı zamanı gündəlik qida rasionunda bir sıra məhsullara üstünlük vermək olduqca faydalıdır:
- Dəniz məhsulları, ton balığı, qızıl balıq, ikitaylı molyuskalar (midya və stridyalar)
- Qaraciyər
- Yağsız qırmızı ət, quzu əti
- Quş əti
- Balqabaq tumu, kətan toxumu, küncüt
- Yumurta (xüsusilə yumurta sarısı)
- Taxıllar: buğda, darı, yulaf, qəhvəyi düyü
- Paxlalılar: lobya, soya paxlası, mərcimək, qurudulmuş lobya və noxud, qırmızı lobya
- Gərzəkli meyvələr
- Alma, qarpız, banan, tut, gavalı
- Quru meyvələr: quru gavalı, kişmiş, ərik
- Yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər: brokoli, ispanaq, kələm, qulançar və s.
Ümumiyyətlə, qida məhsullarında dəmir hem və qeyri-hem formasında mövcuddur. Belə ki, qırmızı ət, balıq və quş əti məhsullarında dəmirin hem formasına rast gəlinir və 15-25 %-i orqanizm tərəfindən sorulur. Qeyri-hem isə qeyri-üzvi formada olur və paxlalı bitkilər, taxıllar, eləcə də meyvələrin əsas tərkib hissəsidir. Orqanizmdə 5-20 % mənimsənilə bilir. Ət məhsullarında olan dəmir bitki mənşəli qidalara nisbətən orqanizm tərəfindən daha tez sorulur. Həmçinin bu mikroelementin orqanizmdə daha yaxşı mənimsənilməsi üçün C vitamini ilə zəngin olan qidaların, xüsusilə də portağal şirəsi, gül kələm, yaşıl bibər, pomidor, göy soğan, cəfəri, ispanağın müntəzəm istehlakı tövsiyə olunur. Qeyd edək ki, ispanaq qatıqla istehlak edildikdə dəmirin orqanizm tərəfindən sorulması azalır. İspanağın yumurta ilə bişirilməsi onun əhəmiyyətini artırır. Bundan başqa, bu mikroelementin həddindən artıq çatışmazlığı zamanı süd, qatıq və ayran kimi kalsium tərkibli qidalar dəmir ehtiva edən qidalarla birlikdə istehlak edilməməlidir. Çünki kalsium dəmirin sorulmasını azaltmaq qabiliyyətinə malikdir. Bəzi qida məhsullarının hər 100 qramında dəmirin miqdarı aşağıdakı kimidir:
Qida məhsulları
Dəmirin miqdarı
Heyvan mənşəli qidalar
Mal əti (langet)
3.6 mq
Mal əti qiyməsi (bişmiş)
2.7 mq
Quzu əti (qovrulmuş)
1.8 mq
Toyuq (qızardılmış)
0.7 mq
Qaraciyər
5.9 mq
Yumurta (qızardılmış)
2.2 mq
Dəniz məhsulları
Qızıl balıq (buxarda bişmiş)
0.4 mq
Skumbriya (qızartma)
0.8 mq
Karides (qaynadılmış)
1.1 mq
Tuna (duzlu suda konservləşdirilmiş)
1.0 mq
Bitki mənşəli qidalar
Bişmiş lobya (pomidor sousunda)
1.4 mq
Lobya (konservləşdirilmiş)
1.5 mq
Noxud (qaynadılmış)
2 mq
Böyrək lobya (konservləşdirilmiş)
2 mq
Gərzəkli meyvələr
Əncir (qismən qurudulmuş)
3.9 mq
Ərik (qismən qurudulmuş)
3.4 mq
Xurma (qurudulmuş)
1.3 mq
Badam
3 mq
Braziliya qozu
2.5 mq
Fıstıq yağı
2.1 mq
Fındıq
3.2 mq
Susam toxumu
10.4 mq
Günəbaxan tumu
6.4 mq
Tərəvəzlər
Brokoli (qaynadılmış)
1 mq
İspanaq (qaynadılmış)
1.6 mq

Sağlamlıq     Baxılıb: 1749   Tarix: 26 may 2021
f Paylaş


Kurslar.az kurslar

Oxşar xəbərlər

.

Partladılmış Qarğıdalının xeyri və zərəri haqqında

Partladılmış Qarğıdalının faydaları və zərərləri haqqında məlumat olduqca azdır.Maraqlı haldır ki, bağlama halında satılan bu qidalar üzərində olan reklam mətnləri isə insanı haradasa bu qidanın hava, su qədər vacibiyyətin

.

Cinsi asıllıq: satiriasis və nimfomaniya nə deməkdi? - Maraqlı araşdırma

Cinsi ə . laqəyə girmək istəyinə qarşı dura bilməmək və bunu müxtəlif insanlarla təsadüfi şəkildə həyata keçirmək kimi təyin olunan bir problemdir. bu barədə araşdırıb. "Səhər, günorta və axşam başqa bir qadın/kişi il

.

Giləmeyvə çaylarının faydaları nələrdir?

Sağlamlığımız üçün bitki çayları qədər giləmeyvə çayları da çox faydalıdır. Sağlamolun.az orqanizmimizə faydalı olan bitki, çiçək və giləmeyvə çaylarını təqdim edir:. Şüyüd - Həzm çayıdır. Həzmi yaxşılaşdırır. Şişkinliy

.

Kakos yağının - 5 UNİKAL FAYDASI

Kakos yağı xüsusilə son beş ildə populyarlıqda böyük artım müşahidə edən bitki mənşəli məhsullardan biridir. Həm supermarketlərdə, həm də kosmetika mağazalarında bankalarda kokos yağı tapmaq mümkündür. Bundan əlavə, qablaşdırıla

.

Cinsi həyatı pis olan kişiləri gözləyən təhlükə: beynində

Cinsi həyatı pis olan kişilərin beynində zədə aşkarlanıb. Mütəxəssislərin fikrincə, cinsi həyatımızla idrakımız arasında birbaşa əlaqə var. Pis bir cinsi həyat gələcək illərdə yaddaş problemlərinin xəbərçisi ola bilər. ABŞ-ı

.

Dəri niyə qaşınır? 15 ƏN YAYILMIŞ SƏBƏB

Dərinin qaşınması bir çox xəstəliklərin və pozulmaların əlaməti ola bilər. Bəzən bu simptom çox ciddi xəstəliyin ilk simptomu kimi meydana çıxır. Bu səbəbdən əgər sizi "səbəbsiz" qaşınma narahat edirsə, mütləq həkim

.

Vaginizm nədir və kişilərdə ilk gecə qorxusu - ARAŞDIRMA

Cəmiyyətimizdə "ilk gecə" adlanan ilk vaginal əlaqə hər bir cütlük üçün çox vacibdir. Qızlıq pərdəsi ilə bağlı mənalar və ilk gecə ilə bağlı yanlış təsəvvürlər bir çox narahatlıqlara səbəb olduğu üçün ümumiyyətl

.

Seksoloq Ləman Telmanqızıdan qadınlar və kişilərə məsləhət - Cinsi istək bitibsə

"Cinsi arzunun itirilməsi həm kişilərdə, həm də qadınlarda cinsi istəyin azalması kimi müəyyən edilir. Fiziki və psixoloji yorğunluq, həyat keyfiyyətindəki dəyişikliklər də cinsi istəyin dəyişməsinə səbəb ola bilər"

.

Əsəblər sakitləşir, baş ağrısı dayanır - 1 dəqiqə vaxt lazımdı

Hamının hər an qarşılaşa biləcəyi sağlamlıq problemlərindən biri olan başağrısı bəzən dərman atmaqla da keçmir. Ancaq onun qarşısını təbii üsullarla almaq mümkündür. Bununla bağlı orta əsrlər dövrünün ən böyük təbiblərində

turlar.az

sonxeber.az=https://sonxeber.az=sonxeber.az aksessuarlar yaz geyimleri 2025 geyim və ayaqqabılar gün vurmanın əlamətləri kicik biznes qurmagin yollari yemişan faydaları viktoriya sekret meseller orqazm toyuq salati veten seirleri seksual