Gigiyenanın insan sağlamlığına təsiri. Maraqlı tarixi faktlar

Gigiyenanın insan sağlamlığına təsiri. Maraqlı tarixi faktlarÜmumdünya Səhiyyə Təşkilatının fikirinə görə, gigiyena (burada məişət gigiyenası, əmək gigiyenası və s. nəzərdə tutulur) insanın sağlamlığında ən böyük rollardan birini oynayır.
Gigiyena anlayışı insanlara qədim zamanlardan məlumdur. Artıq bizim eramizdan 600-500 il əvvəl Qədim Romada 30 ayrı su kəməri, çoxlu sayda ictimai hamamlar və tualetlər var idi.
Gigiyena haqqında ilk elmi işlər böyük yunan alimi və həkimi Hippokrata məxsusdur. Bu elmi işlərdə Hippokrat sübut edirdi ki, insanın səhhətinə hava, su, qidalanma, həyat tərzi, vərdişlər və s. təsir edir.
Bizim eramızdan çox-çox əvvəl Qədim Romada müasir unitazlara oxşayan "qurğular" var idi.
2000 il bundan əvvəl Qədim Çində imperator sarayında zərif ipəkdən hazırlanmış ətir saçan... "tualet kağızı" istifadə olunurdu.
Orta əsrlərdə gigiyena, demək olar ki, tam şəkildə "hörmətdən düşdü". Qərbi Avropa  şəhərlərində su kəmərləri və kanalizasiya sistemi yox idi. Təbii təlabatlar üçün şəhər sakinləri adətən "gecə vazlardan" (sadə dildə desək "güvəclərdən") istifadə edirdilər ki, sonra isə onların içindəki sadəcə çölə tullanırdı. Nəticədə şəhərlərin küçələrində üfunətli "çaylar" axırdı. Bütün məişət zibili də çölə tullanılırdı və burada yığılaraq qalırdı (o vaxtlar zibil şəhərlərdən çıxarılmırdı). Bu isə (və həmçinin pişiklərin xristian kilsəsi tərəfindən məhv edilməsi) siçovulların fəlakətli şəkildə çoxalmasına səbəb olurdu. Siçovullar isə qara çiçək və s. təhlükəli xəstəlikləri insanlar arasında yayırdılar.
İsti su da o vaxtlar böyük problem idi. Bu səbəbdən də insanlar (hətta əsilzadələr) kifayyət qədər gec-gec çimirdilər.
O vaxtlar belə hesab edirdilər ki, tez-tez çimən insan öz orqanizmini "zəiflədir". Bəzi orta əsrlərə aid tibbi ədəbiyyatlarda belə iddia sürülürdü ki, "su vannaları qəbul edən insanın bədənində məsamələr genişlənir ki, nəticədə bu məsamələrdən insan orqanizminə xəstəliklər daxil ola bilər və insan xəstələnə və hətta ölə bilər". Bu səbəbdən onsuz da çox nadir hallarda çimən avropalılar bunu bir çox hallarda... paltarda edirdilər. Bunun digər səbəbi kilsənin çılpaqlığa və insan bədəninə olan münasibət idi - çılpaqlıq əxlaqsızlıq və günah sayılırdı.
Yeri gəlmişkən, paltarların yuyulması da o vaxtlar "dəbdə" deyildi.
Beləliklə, şəhərlərdə antisanitarlıq "hökm sürürdü". Çirk, üfunət, bitlər, birələr, siçovullar  o vaxtlar üçün adi reallıq idi.
Bütün bu dəhşətlərin nəticəsi kimi orta əsrlər tarixdə dəhşətli pandemiyalarla (taun, qara çiçək xəstəliyi, sifilis və s.) "məşhur" olublar. Orta əsrlərdə Qərbi Avropada şəhərlərin və hətta vilayətlərin əhalisi bu xəstəliklərdən məhv olurdu. Sağ qalanlar qorxudan şəhərləri tərk edirdilər. Lakin digər şəhərlərdə də xəstəliklər onları yaxalayıb öldürürdü. Belə ki, bəzi mənbələrə əsasən, XIV əsrdə Fransa qara çiçək xəstəliyindən əhalinin 1/3 hissəsini, İtaliya və İngiltərə 1/2 hissəsini itirmişdi. Ümumillikdə isə bəzi məlumatlara əsasən qara çiçək xəstəliyindən 25 milyon (!) insan həlak olmuşdu.
Milli.Az / news.milli.az

Xəbərlər     Baxılıb: 958   Tarix: 15 fevral 2023
f Paylaş


Turlar.az

Oxşar xəbərlər

.

Bu pişik yemi qadağan edildi - Marketlərdən yığışdırılır

ABŞ-də iki pişikdə quş qripi aşkarlanması çiy pişik yeməklərinin təhlükəsizliyi ilə bağlı narahatlıqları artırıb. xarici mətbuata istinadla xəbər verir ki, fərqli ştatlarda yaşayan pişiklərin quş qripinə yoluxmasından sonr

.

Yumurta, yoxsa badam: Hansında daha çox protein var?

Yumurtanın yoxsa badamın daha çox protein ehtiva etdiyini bilirsinizmi? Protein, bədənin əsas quruluş daşlarından biri olub, əzələ quruluşu, toxuma bərpası və ümumi sağlamlıq üçün vacibdir. İnsanlar tez-tez protein mənbəy

.

Hamilə qadınların nəzərinə

Hamiləlik dövründə ana kifayət qədər qidalanmadıqda və ya yemək yeyə bilmədikdə, döl yenə də ananın bədənindəki ehtiyatlardan qidalanmağa davam edir. Bədənin saxladığı qida maddələri - vitaminlər, minerallar və enerji ehtiyatlar

.

Səhərlər acqarnına kofe içənlərin NƏZƏRİNƏ

Bir çox insanın səhərlər bəzən acqarına qəhvə içməsi sağlamlıq üçün bəzi risklərə səbəb ola bilər. Acqarına içilən qəhvə mədədəki turşuluğu artırır, çünki qəhvənin tərkibindəki kafein mədə turşusunun istehsalını stimullaşdırır

.

Uşaqlar neçə yaşdan qəhvə içə bilər?

Böyüklər üçün faydalı hesab edilən bəzi qidalar uşaqlar üçün uyğun olmaya bilər. Məsələn, araşdırmalar göstərir ki, qəhvə şəkərli diabet, ürək xəstəlikləri, insult və demensiya riskini azalda bilər. Lakin bu, uşaqlar üçü

.

Qəhvə və yaşıl çaydan daha yaxşı beyini gücləndirən İÇKİ

İntellektual fəaliyyətlə məşğul olan insanlar beyin və sinir sisteminin fəaliyyətini daim stimullaşdırmalıdırlar. Adətən enerji çatışmazlığı, diqqət və güc itkisini qəhvə və yaşıl çay ilə kompensasiya edirlər, çünki bu içkilərd

.

İmsakın ən məsləhətli yeməyi... - 40 dəqiqə sonra da yatın

Müsəlman aləmi üçün müqəddəs sayılan Ramazan ayının artıq 15-ci günüdür. Builki Ramazan təqviminə nəzər saldıqda görə bilərik ki, imsak-iftar arası zaman ölkəmiz üçün təxminən 14 saatdır. Bundan başqa, havaların yaz ayın

.

Botoks etdirənlərə QADAĞA qoyuldu: Bu məkanlara daxil ola bilməyəcəklər

İngiltərənin məşhur "Top Secret Comedy Club" komediya klubu, botoks etdirən qonaqlara qapılarını bağlamağa qərar verib. Bu qərar, komediyaçılardan gələn şikayətlərdən sonra qəbul edilib. Səhnəyə çıxan sənətçilər

.

"Toyuq korluğu", görmə zəifliyi, "katarakta" - Gözlərimizə hansı qidaların ZƏRƏR VERİR?

"Gözlərin vəziyyəti orqanizmin ümumi sağlamlığından, xüsusilə damar və sinir sistemlərindən asılıdır. Qeyri-sağlam qidalanma göz və görmə problemlərinə səbəb ola bilər. Məsələn, yağlı və duzlu qidalar gözün tor qişasını

turlar.az

sonxeber.az=https://sonxeber.az=sonxeber.az makiyaj instagram qaşların formalari qadin sayti qadın saytı qatiqli sirniyyat blincik hazirlanma qaydasi uşaqlar və tərbiyə burcler haqqinda tərəzi rus dili novruz bayramına aid hakıştalar tapmacalar