Nə yediyini söylə, kim olduğunu deyim - QİDALANMA PSİXOLOGİYASI

Nə yediyini söylə, kim olduğunu deyim - QİDALANMA PSİXOLOGİYASIÇoxumuz yemək yeməyin qidalanma məqsədi ilə olduğunu düşünür. Əlbəttə ki, bu doğrudur, lakin qidalanma yemək tənliyinin tanış hissəsidir. Naməlum hissədə aysberqin görünməyən tərəfi, yəni psixoloji ölçüsü var. Duyğular, düşüncələr, hadisələr, şəxsiyyət xüsusiyyətləri, psixi problemlər və bir çox başqa faktorlar birbaşa yemək mexanizminə təsir göstərir. Çünki ağıl və bədən bir-birinə birbaşa təsir edir.
İnsanların çoxu uşaqlıq travmaları, asılılıq əlaqələri, depressiya, narahatlıq, qəzəb, təklik, sevgi olmaması və özünə inamsızlıq kimi mənfi duyğuların öhdəsindən gəlmək üçün yemək yeməyi seçirlər. Yemək emosiyaları sakitləşdirməyə, qısa müddətdə stress və narahatlığı azaltmağa kömək edə bilər, amma çəki artımı ilə birlikdə mənfi bədən imicinə səbəb ola bilər.
Stress, qorxu, narahatlıq, qəzəb kimi bütün mənfi düşüncələr bədəndə fizioloji stress reaksiyasına səbəb olur. Nəticədə daha çox kortizol və insulin hormonları ifraz olunur. Bu hormonların çox olması orqanizmin kalori yandırma qabiliyyətini azaldır, qanda şəkər balansını pozaraq yağların yığılması və qidalanma pozğunluqlarına səbəb olur. Dünyanın ən yaxşı pəhrizinə əməl etsəniz belə, narahat və stresli əhval-ruhiyyə ilə arıqlamaq çox çətin olacaq. Buna çətin pəhrizlər, dadsız duzsuz yeməklər və intensiv idman proqramlarını da əlavə etsəniz, narahatlıq səviyyəniz artacaq və iş daha da çətinləşəcək. İnsanın metabolik enerjisi orqanizmi canlı saxlamaq üçün proqramlaşdırılıb.
Beləliklə, dünyanın ən yaxşı, ən sağlam qidalarını yediyiniz zaman belə, əhvalınız yaxşı deyilsə, ağlınız kalori yandırmağı dayandıraraq bədəninizi qoruyacaq.
Qida üstünlükləri şəxsiyyət xüsusiyyətlərini əks etdirir.
"Mənə nə yediyini söylə, mən də sənə kim olduğunu deyim" ifadəsini "Mənə necə yediyini söylə, sənə kim olduğunu deyim" kimi uyğunlaşdırmaq da mümkündür. Yemək mədəniyyəti böyük ölçüdə sosial quruluş tərəfindən formalaşan bir fenomen olsa da, yemək davranışı daxili və xarici stimullarla həyata keçirilən şəxsi bir hərəkətdir. Xarici stimullar qidanın dadı, qoxusu, görünüşü kimi qida ilə birbaşa əlaqəli fiziki xüsusiyyətləridir. Daxili stimullar düşündüyümüz və hiss etdiyimiz şeylərdən yaranan psixoloji proseslər və şəxsiyyət xüsusiyyətləridir.
Yemək seçimləri şəxsiyyət xüsusiyyətləri haqqında mühüm ipucları verir. Qoxu və dad hissləri beynimizin limbik sistemində işlənir. Limbik sistem də duyğu və davranışlarımızda təsirli bir mexanizmdir. Onlar eyni yerdə işləndiyi üçün dad və qoxularla duyğularımız və davranışlarımız arasında əlaqə var. Dünyanın qabaqcıl universitetlərində bu mövzuda aparılan bir çox araşdırmanın nəticələri müəyyən şəxsiyyət xüsusiyyətlərinə malik insanların müəyyən qidalara üstünlük verdiyini ortaya çıxarıb.
Bu nəticələr göstərir ki, narsistik insanlar acı yeməklərə, ədviyyatlı yeməklər kimi həyəcan axtaranlara, macəraçı şəxsiyyətlər yeni dadları sınamağı xoşlayır, emosional insanlar daha çox meyvə və tərəvəz istehlak edir, narahat və introvert insanlar şirniyyat yeməyə meyllidirlər, ekstrovertlər ət və spirtə üstünlük verir.
Tərcih etdiyimiz qidalar kimi, yemək tərzimiz də şəxsiyyət xüsusiyyətlərimizlə bağlıdır.
Yenə bu mövzuda edilən bir çox araşdırmanın ortaq nəticələri insanların qidalanma tərzinə görə xüsusiyyətləri haqqında ipucu verir. Misal üçün; Sürətli, ekstrovert və rəqabətə meylli insanlar adətən sürətli, sakit və soyuqqanlı insanlar yavaş-yavaş yemək yeyərkən, mükəmməllikçi şəxsiyyətlərə sahib olanlar isə süfrə düzümünə və yeməyin təqdimatına böyük diqqət yetirirlər.
Yemək seçmək üçün bir çox səbəb ola bilər. Ən ümumi və əsas səbəb yeməklərin dadını, teksturasını, qoxusunu və görünüşünü bəyənməməyimizdir. Dad və yemək vərdişlərinin inkişafı körpənin ana südü ilə tanış olması ilə başlayır. Yemək seçmək vərdişi kifayət qədər ana südü almamış və ya çox uzun müddət yalnız ana südü ilə qidalanan insanlarda yaygındır. Uşaqlıqda anası tərəfindən qaşıqla qovulan, ac da, tox da olsa, bir şey yeməyə məcbur edilən insanlar sonrakı illərdə yemək seçməkdə çətinlik çəkirlər.
Yemək seçiminin səbəbi bəzən travmalar və ya keçmişdən gələn xatirələrdir. Bəzi qidalar bizə keçmişdəki pis təcrübələri xatırlatdığı üçün artıq o qidaları yemək istəmirik. Bu travmalar qidanın özü ilə birbaşa əlaqəli ola bilər. Məsələn, balqabaqdan boğulan və boğulma təhlükəsi olan biri, yəqin ki, bir daha heç vaxt balqabaq yemək istəməz. Bəzən qida ilə birbaşa əlaqəsi olmayan travma və ya pis hadisə zamanı da yeməklər qara siyahıya düşə bilər. Məsələn, birlikdə yemək yeyərkən sevgilisi ilə dava edən və ondan ayrılan biri həmin vaxt yediyi pizzanı sevgilisi ilə həyatından tamamilə çıxara bilər. Bəzən yeməkləri yerlər və ya insanlarla əlaqələndiririk. Sevmədiyimiz bir insanın davamlı olaraq yediyi və ya bişirdiyi yemək bizə onu xatırlatdığı üçün üstünlük verdiyimiz yeməklər arasında olmur. Müəyyən müddət ərzində eyni şeyi yeyən insanlar o, yeməyi bir daha görmək belə istəməyə bilərlər.
Yemək seçimi ifrata varırsa...
Bəzi qidaları sevməmək və yeməmək normaldır və həyata mənfi təsir göstərmir. Ancaq qida seçimi sağlam qidalanma meyarlarından kənara çıxan yemək vərdişlərinin inkişafına səbəb olarsa, həyata mənfi təsir göstərməyə başlayır. Müəyyən bir qida çatışmazlığının kilo itkisi və ya artması, uşaqlarda inkişaf və böyümənin durğunluğu və qidalanma ilə əlaqəli digər fiziki xəstəliklər kimi nəticələri var. Bu qidalanma pozuntusu hesab olunur və peşəkar dəstək tələb edir.
Sevinc Hüseynova
Saglamolun.Az

Şou Biznes     Baxılıb: 1142   Tarix: 25 mart 2023
f Paylaş


Kurslar.az kurslar

Oxşar xəbərlər

.

Məşhur sosial media fenomeni və sevgilisi ağır qəzaya düşdü

Türkiyəli sosial media fenomeni Mika Can Raun sevgilisi ilə tətilə olarkən ağır qəza keçirib. Türkiyə mətbuatına istinadən xəbər verir ki, fenomen qəzada yaralanıb. Mika Can Raun və sevgilisi Batu hadisə yerindən uzaqlaşara

.

Səs Azərbaycan'ın iştirakçısı ölməyibmiş

Bakı Caz Festivalının direktoru Leyla Əfəndiyeva "Səs Azərbaycan"ın keçmiş işfirakçısı Albina Pyakşeyevanın ölməsi ilə bağlı yayılmış məlumatları təkzib edib. xəbər verir ki, bu barədə Bakı Caz Fesrivalının direktor

.

Nadirin verdiyi geyimlər ilə efirə çıxmışam' - Elgiz

"Efirə çıxanda mənə beş ədəd kostyum verən insan Nadir Qafarzadə olub". xəbər verir ki, bunu aparıcı Elgiz Əkbər deyib. "Efirə təzə-təzə çıxırdım, çox da tanınmırdım. Nadir efirimə qonaq gəlmişdi. Mənə ded

.

Yeni başlayan eşq BİTDİ

Bir müddət əvvəl sevgili olduqları məlum olan aparıcı Ece Erken və müğənni Sinan Akçıl gözlənilməz addım atıb. Türkiyə mətbuatına istinadən xəbər verir ki, onlar sosial şəbəkədə bir-birini izləmədən çıxardıb. Cütlüyün ayrıldığ

.

Narinin həyatı sənədli film olur

Türkiyədə yaxın ailə üzvləri tərəfindən vəhşicə qətlə yetirilən və ölümü bütün Türkiyənin gündəmini zəbt edən Narin Güranın həyatı sənədli film olacaq. Türkiyə mətbuatına istinadən xəbər verir ki, bunu hüquqşünas Ali Əryılma

.

Dilarə Əliyevanın Kipr tətili - FOTOLAR

Əməkdar artist Dilarə Əliyeva gərgin iş rejiminə ara verib. xəbər verir ki, o, istirahətə gedib. Sənətçi qızı və dostları ilə Kiprə yollanıb. O fotolarını "Adama gəzmək qalır" şərhi ilə izləyiciləri ilə bölüşüb

.

Hamilə İda Qaliçdən cəsarətli pozlar - FOTOLAR

Rusiyalı tanınmış bloqer və aparıcı İda Qaliç hamilə olmasına baxmayaraq cəsarətli paylaşımı ilə gündəmə gəlib. Rusiya mətbuatına istinadən xəbər verir ki, o, ilanla birlikdə çılpaq fotosessiya etdirib. Sosial şəbəkədə yayımlana

.

Türkiyəli iş adamı məşhur iqamətgah üçün 26 milyon ödədi

Meryl Streep və Anne Hathavayın rol aldığı Hollivudun "The Devil Wears Prada"Şeytan marka geyinər" filminin çəkildiyi ev satışa çıxarılmışdı.  . xarici mətbuata istinadən xəbər verir ki, imarət 26,5 milyo

.

"Şou-biznesin "Diva"sı var, niyə də "Afrodita"sı olmasın?" - Camilla

Yerli şou-biznesdə ulduzu parlayan müğənni Camilla maraqlı fotosessiyaya imza atıb. . xəbər verir ki, o, başına tac qoyub obyektiv qarşısına keçib. "Səsimə və istedadıma çox güvənirəm. Səhnədə olduğum zaman ərzində dai

turlar.az

sonxeber.az=https://sonxeber.az=sonxeber.az aksessuarlar gözəllik məhsulları geyim seçimi cinsi mövzular suni mayalanma ziyani cinsi münasibətlər 2025 geyim kolleksiyalari burclerin uyumu qizliq perdesi qu quşu cinsi masqalar