Adların mənası

A
Abal - Yabanı (vəhşi) qızıl gül.
Abbas - Tutqun, qaşqabaqlı? Ciddi.
Abcənnət - Cənnət suyu.
Abdul - Qul.
Abdulla - Allahın qulu.
Abhəyat - Yəyat suyu.
Abid - Ibadətlə məşğul olan adam.
Abiyə - Böyük, ulu.
Abidə - 1.İnanan, inanclı.. 2.Abidə, heykəl 3.Xatirə,yadigar.
Abir - Dad,ətir.
Abla - 1.Ecazkar formaları olan. 2.Böyük bacı.
Abuzər - ərəbcə abua-işıq, zər-ulduz = İşıqlı ulduz.
Adəm - Kainatın birinci peyğəmbəri.
Adil ( Adilə) - (Ər.) Ədalət, ağıllı. insaf, bərabər, ədalətli, vicdanlı.
Adibə - Tərbiyəli, mədəni, nəzakətli.
Adıgözəl - 1.Elm, sənət, doğruluq. 2.Adı gözəl olan.
Adnan - Xüsusi isim.
Afaq - 1.Hündür, uca 2.Üfüqlər, ərəbcə üfüq sözünün cəmi 3.Aləm, dünya.
Afət - 1. Eşq, məhəbbət, sevgili. 2.Bəla, bədbəxtçilik, fəlakət, müsibət, ziyan, zərər.
Afiq - Yalançı, iftiraçı, çox axmaq.
Afiyəddin -
Afiyət - Sağlamlıq, salamatlıq, sağlam olmaq.
Ağa - Ulu, ağa, ilkin, sahib.
Ağabacı - (Tür.) Böyük qardaş, dayı və başqa qohumların arvadlarına hörmət üçün verilən ad.
Ağabəy - Güclü, qüdrətli bəy - mənasında.
Ağadadaş - Kiçik qardaşın böyük qardaşa və ya gəlinin böyük qayına hörmət üçün verdiyi ad.
Ağadayı - Böyük dayıya hörmət üçün verilən ad.
Ağaəmi - Böyük əmiyə hörmət üçün verilən ad.
Ağalar - Ağa cəm halında.
Ağazər - Ağa və zər sözlərindən ibarət qondarma ad.
Ağarza - Ağa və Rza adlarından törənib.
Ağakərim - Ağa və Kərim adlarından törənib.
Ağasi - (Tür.) Cənab, sahib.
Ağasəf -
Ağasət -
Ağaxan - Ağa və xan adlarından törənib və ya "Qüdrətli xan".
Ağcaqız - Ağyanız qız.
3
Ağcan - (Tür.) Təmiz, dürüst kimsə.
Ağca - (Tür.) 1.Olduqca ağ, beyazca. 2.Köhnədən istifadə edilən kiçik gümüş pul, pul. 3.Təmiz, saf, yaxşı
niyyətli adam.
Ağçiçək - (Tür.) Ağ çiçək.
Ağdəmir - (Tür.) Dəmir kimi güclü və təmiz ürəkli.
Ağgül - (Tür.) Ağ gül.
Ağgün - (Tür.) Xoşbəxt, sevincli gün.
Ağnur - Ağ nur, ağ işıq.
Ahid - (Ər.) 1.Bir şeyin yerinə yetirilməsini əmr etmək. 2.Söz vermək. Əmr, təlimat, öhdələrinə, müqavilə,
öhdəlik..
Ahu - (Fars) 1.Ceyran, qaraca, Qəzali. 2.Gözəl, incə cazibədar qadın. 3.Gözləri ceyran gözünə bənzəyən
qadın. 4. Qardaş, dost.
Aidə - 1.Gəlir, mədaxil, 2.Ziyarət edən 3.Qayıdan 4.Mükafat. (yunanca "bülbül").
Ain - Göz, qiymətli.
Aini - Bahar, gül, mənbə.seçim.
Aişə - (Ər.) 1.Yaşayan, çıçəklənən, zənginlik və bolluq görən. Yaşayış. Aişə binti Əbu Bəkir.
Peyğəmbərimiz (s.ə.s) -ın kiçik xanımı. Möhtərəm analarımızın biri olan Aişə (r.a).
Akasya - (Yun.) Kiçik sıra yarpaqlı, kölgəli kiçik cinsləri bəzək üçün yetişdirilən paxlalılardan bir ağac.
Salxm ağacı da deyilir.
Akif - (Ər.) 1.Bir şeydə stabillik edən. 2.İbadət edən, ibadət məqsədi ilə mübarək bir yerə çəkilən.
3.Müqavimət göstərən. 4.Çalışqan, məqsədyönlü..
Akifə - (Ər.) 1.Bir şey üzərində əzmlə dayanan, təmkinli, qərarlı. 2.İbadət edən xanım.
Aqil - Ağıllı, dərrakəli.
Aqşin - (Tür.) 1.Az ağ, ağımsıl. 2.Dərisində, tükündən və gözlərində doğuşdan boya maddəsi olmadığı
üçün hər tərəfi ağ olan (insan, 3. Ağ tac. 4.Güclü, cəsarətli.
Alagöz - İri açıq-mavi gözlü.
Alagün - (Tür.) Yazda günəşın buluda girdiyi zamanki kölgəli hava.
Alan - (Tatar.) Rəhmdil.
Albina - (Latın) Ağ.
Alcan - (Tür.) Can alan gözəl. Can alan, cəsur, ürəkli.
Algün - (Fars.) 1.Ağlı alınmış. 2.Al rəngində, tünd və parlaq çəhrayı.
Algül - (Tür.) Qırmızı gül.
Alxan - Böyük xan
Alxaz - Xüsusi, üstün, misilsiz.
Alı - Albuxara, qurudulmuş Buxara gavalısı.
Alışan - Yanan, od tutan.
Alış - Alıcılıq.
Aliyə - (Ər.) Uca, yüksək, əzəmətli, bir şeyin ən yuxarısı, Cəmiyyətdə yüksək mövqe tutan.
4
Alim - Elmli, bilici, hər hansı bir elm sahəsində mütəxəssis olan adam.
Alımə - Hikmət sahibi.
Alqan - (Tür.) Qırmızı qan. Alqan bəy: Türk dənizçisi. Səlcuqluların suverenliyindəki İznikdəki Əbul-
Noyabrın donanma komandiri.
Allahverdi - Allahın verdiyi pay.
Almagül - (Tür.) Alma gülü.
Almaz - 1.Yaraşıqlı, gözəl. 2.Son dərəcə bərk, rəngsiz, şəffaf qiymətli daş.
Alpan - İgidlər, cəsurlar.
Alpay - (Tür.) Cəsur, igid adam.
Alsu - Gözəl, qəşəng.
Altaf - Yaxşılıq, nəzakət.
Altay - (Tür.) 1.Asiyada Qərbi Sibir ilə Monqolustanı ayıran dağlıq bölgə. 2.Altay dağlıq bölgəsində yaşayan
Türklərin ümumi adı. 3.Qızıl. 4.Uca dağ.
Altunay - (Tür.) Ayın sarı rənglii halı.
Altunər - (Tür.) Qiymətli kimsə.
Altun - Qızıl.
Altunc - (Tür.) 1.Mis ərintisi. 2.Kırmızı mis. 3.Qırmızı, al gözlü.
Alya - (Ər.) 1.Yüksək yer, yüksəklik. 2.Alicənab. 3.Göy, səma.
Amanulla - (Ər.) Allahın bağışlaması. Allahın qoruması.
Amal ( Amalə) - Ümid, arzu, istək.
Aman - Təhlükəsizlik, sülh.
Amani - Arzu.
Amca - 1.Əmi. 2.Layiqli cəmiyyət.
Amil - 1.Məmur, icraçı, işçi. 2.Tacir müvəkkili, agent. 3.Bir işə, sözə əməl edən. 4.Səbəb, faktor.
Amid - (Ər.) 1.Çox xəstə. 2.Eşq xəstəsi. 3.Əsas nöqtə. 4.Öndər, şef, komandir. 5.Xərrac alan.
6.Diyarbəkırın köhnə adı. Orta əsrlərdə İslam Türk dövlətlərində istifadə edilən bəzi ünvanlar və məmurluq
adları.
Amil - (Ər.) 1.Fail, edən, işləyən. 2.İslam dövlətlərində zəkat, vergi yığıcısı və ya qubernatorlar və dövlət
məmurlan.
Amin - 1.Qəbul olsun, arzun yerinə yetsin(duaların axırında oxunur. 2. Etibarlı, sadiq, vicdanlı.
Aminə - (Ər.) 1.Könülü əmin, ürəyində qorxu olmayan. 2.Sadiq, dürüst, etibarlı. - Peyğəmbərin (s.ə.s)
anasının adı.
Amir (Amirə) - (Ər.) 1.Xoşlandıran, şənləndirən. 2.Yenidənqurma olunmuş. 3.Dövlətə aid, idarə edən, əmr
edən, şahzadə. 4.Özünə bağlı vəzifəlilər bulunan.
Amilya - (Ər.) Zəhmətkeş.
Anan - Yada salan, xatırlayan.
Anac - (Ər.) Sevinc.
Anar - 1.Yada salar, xatırlar 2."ənar", yəni nar sözündəndir.
5
Anası - Onun anası.
Ancela (Ancelika) - Xəbərgətirən.
Anif - (Ər.) 1.Sərt, şiddətli. 2.Sərt. 3.Keçmişdə, çox yaxında, burunun ucu deyiləcək qədər yaxından keçən.
4.Bir az əvvəl, göstərilən, bəhs edilən.
Anisa (Aniza) - Gizli, yaxşı rəfiqə, yaxşı dost.
Aras - Yorğunluq, halsızlıq. * Heyranlıq.
Araş (Arəş) - Məna.
Araz - 1.İran və Azərbaycanı ayıran çayın adı. 2.İşarə, əlamət. 3.Təsadüf, rast gəlmə. 4.Hər hansı bir
cövhərin varlığı üçün zəruri olmayan xüsusiyyət. Məsələn: - Şəkərin ağ rəngi şəkərin varlığı üçün zəruri deyil.
Arəstə - (Fars) Süslənmiş, bəzənmiş.
Arəş - (Bax. Araş) Məna.
Aribə - Ağıllı, dərrakəli.
Aric - aromat, dad, şirin iy.
Arif - (Ər.) 1.Məşhur, çox tanınmış, mütearif. 2.Məlumat sahibi. Bilən, məlumatlı, mədəniyyət sahibi.
3.Sıbyan məktəbi müəllimi.
Arifə - (Ər.) Məlumat və mədəniyyət sahibi olan qadın. Oyanıq, incə ruhlu, lətif.
Aran - Təmkinli, soyuqqanlı.
Arif - Bilən, xəbərdar, qanan, başa düşən.
Ariz - 1.Sonradan əmələ gələn,əsli oımayan. 2.Şikayətçi. 3.Üz,yanaq. 4.Təsadüfi. 5.Zühür edən ortaya
çıxan.
Arizə - 1.Sonradan əmələ gəlmiş hal, nöqsan. 2.Əmələ gələn iıişik, əngəl, maneə. 3.Hadisə, qəza.
Arslan - Aslan.
Artur - Ayi kimi güclü
Aruz - Döyüşçü, igid, cəngavər
Arub - İstənilən (arzu olunan) ərə.
Arzu - Arzu, istək, bir şeyin olmasını ürəkdən istəmə.
Arzuman - İstək, şiddətli istək, arzu.
Asəf - (Ər.) Qayğıkeş, ehtiyatlı.
Asəh - (Türk) Sağlam.
Asif - 1.Sərt, şiddətlə əsən(külək). 2.Bağışlanma.
Asim - 1.Günahkar, təqsirkar. 2.Qoruyan, mühafizə edən.
Asiman - Səma,göy.
Asiya - Zəiflərə kömək edən və onları sağaldan.
Asiyə - (Ər.) Təsəlli verən, müalicə edən.
Aslan - 1.Hakimiyyət, əzəmət. 2.Zirək, qoçaq.
Asudə - (Fars.) 1. Rahatlamış, sakitliyə çatmış, kədər və çətinlikdən uzaq, pak. 2.Sakit, səssiz.
Asya - (Tür.) 1.Dünyadakı qitənin ən böyüyü. 2.(Yunan) Dirilmiş.
Aşqin - Vurulmuş (sevgi).
6
Atabala - Atanın balası, ata ilə oğlu, ya qızı.
Atabəy - (Tür.) 1.Ata və bəy sözlərindən törənib.2.Səlcuqlar dövlətində şahzadələrin tərbiyəsiylə vəzifəli
şəxs. 3.Lala. Dövlət idarəsində səlahiyyət daşıyan naiblərdən. Dövlət rəhbərliyində bir vəzifə.
Ataman - (Tür.) 1.Ata adam, prezident, lider. 2.Don kazaklarının öndərlərinə verilən ad.
Atilla - Türk, Fəth eden, ulu türk, atlı.
Atlas - (Ər.) Atlas, parça.
Ayaz - 1.Ağıllı, istedadlı. 2.Qışda buludsuz, aydın gecələrdə quru soyuq, saxta; ümumiyyətlə bərk soyuq
Aybala - (Tür.) "Ay" və "bala"- sözlərinqən quraşdirilmış ad.
Aybanu - (Tür.) Ay kimi qız.
Aybəniz - Ay camalli, gözəl.
Ayda - Xüsusi ad.
Aydan - (Ər. Tür.) 1.Cənnətdə ölümsüzlüyə qovuşan kimsə. 2.Mənfəət, aydan gələn.
Aydın - 1.İşıqlı,aylı, mahtab. 2.İşıqlı, nurlu, işıqsaçan, parlaq. 3.Buludsuz, aşıq, təmiz. 4.Bəlli məlum.
Ayca - (Tür.) Ay kimi gözəl, işıqlı, parlaq.
Aycan - (Tür.) Ay kimi parlaq gözəl və sevimli.
Aycahan - Cahanı işıqlandıran işıq. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Ayca - (Tür.) Ayın yeni doğulduğu günlərdəki şəkli, yeni ay, hilal. 2.Məscid qübbələrinə və minarə
papaqlarına qoyulan aypara şəklindəki bəzək. 3.Ay qədər gözəl, işıqlı.
Ayçətin - (Tür.) Çətin, güc ay.
Aydan - (Tür.) Aya aidl olan. Ay kimi.
Aydəmir - (Tür.) "Ay" və "dəmir" sözünün vəhdəti.
Aydın - (Tür.) 1.Aylı gecə,mömin. 2.İşıqlıq, işıqlı, parlaq, işıqlı, ziyadar, münəvvər. 3.Açıq, müəyyən, ortada,
vazeh, aşkar, bahir. 4.Müqəddəs, uğurlu, mübarək, məsud. 5.Oxumuş, mədəni irəli fikirli, münəvvər.
Kılıçarslan xanımının adıdır. Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Aygül - (Tür.) Ayın gülü.
Aygün - (Tür.) 1.Dəbdəbəli, ay və günəş qədər gözəl mənasında. 2.Gözəl, ismətli. "Ay"-la "Günəş"-in
birləşməsindən yaranan ad, ay və gün.
Aygül - (Ər.) Ay gülü.
Ayxan - (Tür) Ay sahibi, ay hakimi. Oğuz Qağan dastanına görə, Oğuzun altı oğlundan biri. Əfsanədə bəhs
edilən, Oğuzun işıqdan doğan arvadından olan 3 oğlundan biri. Ayxanın 4 oğlu 24 oğuz boyunun 4 ününü
meydana gətirir. Bunlar bozoqlu soyudur. Oğuz Qağan Dastanına görə, Oğuzun altı oğlundan birinin adıdır.
Ayxatun - (Tür.) Ay üzlü qadın. Ay və xatun sözlərindən birləşmiş ad.
Ayilkin - (Tür.) İlk uşaqlara qoyulan ad.
Aykac - (Tür.) 1.Söyləyən, danışan. 2.Ağıl verən. 3.Ozan, şair.
Ayka - (Tür.) Soylu, zadəgan, təmiz adam.
Ayla - (Tür.) 1.Ayın və günəşin ətrafında bəzi zamanlarda görülən halqa, ayla. ağ işıq. 2.Şəfəq, parıltı.
Aylın - Nur, işıq, parıltı.
Ayna - 1.Şəffaf, təmiz, işıqlı. 2.Güzgü.
7
Aynuddin - (Ər.) İmanın mahiyyəti.
Aynur - (Ər.) Ay, nur, İşıqlı ay və ya ayın işığı.
Ayparə - Ay parçası.
Aypara - Ayın nazik qövs şəklində olan dövrü, hilal, 1-2 günlük ay.
Ayrat - (Ər.) 1.Heyrət. 2.Əziz ,sevimli. 3.(Monqol) Meşə insanları.
Ayrəng - Müdrikliyi, anlayış.
Aysan - Ay kimi parlaq, ışıqlı, təmiz tanınmış adı olan.
Aysel - (Tür.) 1.Bol işıq saçan, ay. 2 Ayın ən parlaq zamanında doğulan. 3.Ay işığının seli, ay kimi parlaq,
gözəl.
Aysu (Aysunay) - (Tür.) Su kimi aydın ay. Ay və su sözundən ibarətdir.
Aysevən - (Tür.) Ay sevən kimsə.
Aysudə - (Tür.) Suda əks olunan ay.
Aysun (Aysunə) - (Tür.) Ay kimi işıltılı və gözəlsən mənasında.
Ayşan - (Tür.) Ay kimi şanlı, görkəmli, parlaq. - Kişi ve qadın adı olaraq istifadə edilir.
Ayşə - (Ər.) Yaşayan. Rahat yaşayan.
Ayşən - (Tür.) Şən ay, gülən ay.
Ayşənur - (Ar.) Nurlu, işıltılı həyat.
Ayşil (Ayşin) - (Tür.) Ay kimi ışıl-ışıl. - Ay və şil sözlərindən birləşmiş ad.
Ayşirin - (Tür.) Sevimli ay, ay kimi sevimli. Şirin.
Ayşulə - 1.Ay qığılcımı. 2.Ay işığı.
Aytac - (Tür.) Başa taxılan ay şəklində tac. Ay kimi parlaq, bərq vuran tac; Gözəl, Natiq.
Aytək - (Tür.) Ay kimi.
Aytəkin - (Tür.) Ay şahzadəsi, aya bənzər, ay kimi. ay prinsi.
Aytən - (Tür.) 1.Ay üzlü. 2.Bədəni ağ və parlaq olan. 3.Gözəl bədənli.
Azza - Gənc, gənc ceyran.
Azil - İncəlik,zəriflik.
Azilə, Asilə - Əsli nəcib olan, nəcib mənçəli.
Azimə (Asimə) - Müdafiəçi.
Azir, Atxir - Sevimli, ən sevimli.
Azad (Azadə) - 1.Asudə, sərbəst. 2.Rahat,əziyyətsiz. 3.Hürr, güvənli. 4.Cənubda ağac növü.
Azay - Şikayət deyinmə,gileylənmə, giley.
Azər - 1.Od, atəş. 2.Oda xidmət göstərən mələk.
Azəri - 1.Oda sitayiş edən, atəşpərəst. 2.Oda aid olan 3.azərbaycanlı,azərbaycanlılara aid.
Azərin - 1.Odlu alovlu. 2.Şöləli, şöləsi olan, qığılcım.
8
B
Baba - (Tür.) Atanın və ya ananın atası; nəvəsi olan kişi.
Babaxan - Baba və Xan sözlərindən törənib.
Babacan - (Fars.) 1.Atanın ruhu. 2.Babaya, yaxud qoca kişiyə mehribanlıqla müraciət.
Babək - (Fars) 1.Ataman, sərkərdə. 2.Baba sözünün nəvazişlı deyim forması.
Badam - 1.Dəyərli, gözəl, ləyaqətli. 2.İsti ölkələrdə yetişən sərt qabıqlı, ləpə şəklində ləzzətli bir meyvə.
Bağir - 1.Açan, sökən, kəsən. 2.Naxır, sürü 3.Qaraciyər. 4.Ürək,qəlb mənasında. 5.Ox yayı və dağda orta
bölüm. 6.Sinə.
Bağdad - Tanrının hədiyyəsi, töhfəsi.
Bağdaxanım - Nurlu, parlaq.
Bağdasar - (Tür.Fars.) Baş üzərində parıltı.
Baftazər - Qızıl qaşlı.
Bahadur - (Fars) Pəhləvan,qəhrəman, igid.
Bahadır - ( Fars) Bax Bahadur.
Bahar - İlin qış, yay arasında oln fəsli.
Baharay - (Fars.Tür.) "Bahar" və "ay" sözlərindən...
Bahəddin - İnamda çox gözəl.
Bahiəddin - Parıltı, dinin gözəlliyi.
Baxış - Baxmaq tərzi, gözlərin ifadəsi, nəzər.
Baxicə - Əzəmətli.
Baxir - (Ər.) Açıq, gözəl..
Baxirə - İşıldayan, brilliant, nəcib qadın.
Bakir - (Ər.)1. İncələyən, öyrənən, tətqiq edib açıqlayan. 2.Aslan. 3. Hz. Hüseyin-in Zeynəlabidinden olan
nəvəsinin adı.
Bakirə - (Ər.) Ərə getməmiş qız. İsmətli qız.
Balaş - (Tür.) Mənim uşağım, mənim oğlum.
Balabəy - Kiçik bəy.
Balabibi - Kiçik bibiyə verilən ad.
Balaca - Həcmcə, boyca, ölçücə kiçik, xırda.
Baladadaş - Təzə gəlinin kiçik qaynına verdiyi ləqəb.
Balaəmi - Uşaqların kiçik əmilərinə verdikləri ad.
Balakişi - Uşağa genetik sevgi, Bala və Kişi sözlərinin vəhdəti.
Balaqız - (Tür.) "Bala" və "qız" sözündən ibarətdir.
Balış - Yastıq, quş tükü və ya başqa yumşaq, mütəhərrik şeylər doldurulmuş yataq ləvazimatı.
Ballı - Bal qatılmış, bal dadlı, bal kimi şirin.
Baloğlan - Şirin uşaq.
Banu - (Fars.) Xanım.
Banuçiçək - Yüksək, ali.
9
Barat - ( Fars.) 1.Paklıq, təmizlik. 2.Müsəlman bayramı gecəsi anadan olan. 3.Əfv olunan.
Bariz - Aşkar, aydın, əyani, qabarıq, gözəçarpan.
Basir - (Ər.) Anlayışlı.
Basut - (Tür.) 1.Kömək, arxa. 2 Köməkçi.
Basutxan - Yardımçı xan, arxa duran xan.
Batı - Qərb.
Bayat - Allahın siması.
Bayan - (Monq.- Ər.) Zəngin, güclü, xoşbəxt mənasında. Ad kompanenti.
Bayraməli - (Tür. Ər.) Əli bayramı. - Bayram və Əli sözlərinin vəhdəti.
Behbud - 1.Sağalma. 2.Yaxşılaşma. 3.Sağlam, xəstə olmayan. 4.Xəncərin bir növü.
Behcət - 1.Gözəllik, qəşəndlık. 2.Şadlıq, sevinc.
Beydulla - Allahın kiçik qulu.
Beyrək - 1.Çox nəzakətli, əfəndi, bəy. 2.Hüzünlü.
Bəyan - (Ər.). 1.Bildirmə, danışma, şərh. 2. Bəlağət elmlərindən ikincisi. 3.Müəyyən, açıq-aşkar. - Kişi və
qadın adı olaraq istifadə edilir.
Bəyazid - (Ər.) Əbu Yezid, Yezidin atası, (qisaldılmış). - Ərəbcədən türkcələşmiş.
Bəypolad - (Tür.) Dəmir bəy, cənab.
Bədəl - Əvəz, dəyər.
Bədih - (Ər.) Nadir, əla, mükəmməl.
Bədirə - (Ər.) Başlamaq.( Bu adı ailədə doğülan birinci qıza verirdilər).
Bədiyyə - Tək, təəccüblü, valehedici.
Bədrə - Tam ay.
Bədriyyə - Tam ayı xatırladan.
Bəhlul - Xəlifə Harunərrəşidin vaxtında özünü dəlıliyə vurmuş adam. O, ayıq, dərrakəli və təlxək kimi sayılıb.
Bəhruz - Bəxtiyar.
Bəhram - (Fars.) Qalib gələn, qovan.
Bəhmən - Doğru danışan, düz adam.
Bəhmənyar - Bəhmənin hədiyyəsi.
Bəxiyyə - Gözəl, parıldayan.
Bəxtiyar - (Fars. Ər.) Xoşbəxtlik, səadət.
Bəxşi - (Tür.) 1.Bilgin, müəllim. 2.Saz şairi, aşiq. 3.Həkim. 4.(Fars) Hədiyyə. Vermə. İhsan.
Bəkir - Igid, Ər.
Bənövşə - Çəhrayı rənglı çıçək.
Bərxudar - Salamatlıqda olan. Mükafata çatan. Nəsibli. Xoşbəxt.
Bəriyyə - Xalq. Məxluq. İnsan. Səhra. Çöl.
Bəsir - Xoş xəbər gətirən, muştuluqçu.
Bəsrəddin - (Ər.) Dinə köməyi dəyən. - Dilimizdə "Nəsrəddin" şəklində istifadə edilir.
10
Bəsti - Kifayət.
Bəşair - Yaxşı xəbərlər, xoş məramlar.
Bəşər - Xoş xəbərləri yetirən.
Bəşir - Şad xəbər gətirən, muştuluqçu, müjdəçi
Bəşirə - Müjdə gətirən. Xeyirxah xəbərləri gətirən sevinc.
Bətulla - (Ər.) Öz başlanğıcını Kəbə məscidinin adından götürür, Allahın evi.
Bəyaz - (Ər.) Ağ. 1.Qar rəngi.. 2.Təmiz, ləkəsiz.
Bəyim - Xanim.
Bəylər - Bəy sözünün cəm halı, zadəgan.
Bəysoltan - Baş sultan.
Bəyxan - Bəy və Xan, əsas başçı.
Bəzilə - Cəsur.
Bibi - (Tür.) Atanın bacısı.
Bidar - (Fars.) 1.Bel, belləyən, yer qıran, kürək çəkən. 2 İstehkam adamı. 3.Oyanıq, yatmayan, yuxusuz.
Bikə - (Tür.) 1.Xanım. 2.Bənzərsiz. 3. Şahzadə.- Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Bilal - (Ər.) 1.Sağlam, canlı. 2.İslamın ilk müəzzini, Həbəş əslli olub islamı kölə olaraq ilk qəbul edənlərdən
biridir. 3.Su kimi isladan, yaşlıq, qara və ağ, yəni qara ilə ağ olmaq. 4.Birinci azançının adı (Ən birinci azana
çağıranın adı).
Bilan - (Tür.) Bəzəkli və işləməli qılınc kəməri.
Bilay - (Tür.) Ay kimi əsıl ol. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Bilgiyə - (Tür.) Bilgili qadın.
Bilginur - Bilginin ışığı, bilginin aydınlığı.
Bilqan - (Tür.) Bilgili.
Bilnaz - Zərif, cazibəli.
Binəli - (Ər.) Əlinin oğlu.
Binyamin - Sağ əlin gücü - güc deməkdir.
Biray - (Tür.) Ay kimi tək, bənzərsiz.
Bircan - (Tür.) Tək, bənzərsiz. Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Bircə - (Tür.) Tək, bənzərsiz, bircəcik.
Birgül - (Tür.) Bir dənə gül, tək gül. qiymətli gül.
Birsən - (Tür.) Ka. - Sadəcə sən, tək sən.
Boran - (Tür.) Külək, şimşək, göy gurultusu, sağnaq yağışın birlikdə olduğu iqlim hadisəsi.
Budaq - Ailənin inkişafi, davamı.
Buğday - Rəhbər, lider.
Bulud - (Tür.) Su buxarlarının sıxlaşmasıyla meydana gələn və səmada mahiyyətinə görə fərqli yüksəklikdə
olan hava kütləsi. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Burxan - Sübut, dəlil.
11
Busə - (Fars.) Öpüşmək, öpmək. - İslami əxlaqa zidd olduğu üçün ad olaraq istifadə edilməz.
Bünyad - 1.Əsas, təməl. 2.Quruluş, bina.
Bülbül - (Ər.) 1.Səsinin gözəlliyiylə məşhur oxuyan (ötücü) quş. 2.Səsi çox gözəl olan kimsə.
Büllur - (Ər.)1.Bəzi cisimlərin tabe olaraq aldıqları həndəsi şəkil. 2.Duru, aydın, kəsmə şüşə, kristal. 3.Nəcəf
daşı. (Məc.) Təmiz, parlaq insan.
Bürhan - Dəlil, isbat vasıtəsı.
Büsat - (Tür.) - Toy, şənlik, əyləncə.
C
Cabbar - (Ər.) Qüdrətli, hər şeyə qadir olan.
Cabir (Cabirə) - (Ər.) 1.Əziyyət verən, zülmkar. 2.Təsəlli verən. 3.Məcburiyyət, zorakılıq.
Cabirə - Ürəkverən.
Cahangir - (Fars.) Dünyaya hakim olan, dünyanı zəbtedən kimsə. Fateh. Osmanlı şəhzadələrinin ortaq
adıdır.
Cahangül - (Fars.) Dünya və gül sözlərindən ibarətdir.
Cahid - (Ər.) Cəhd edən, əlindən gəldiyi qədər işləyən, çalışqan. Bu söz Quran-ı Kərimdə "cihad et". "Allah
yolunda döyüşə çıx" mənasında istifadə edilmişdir.
Calal - 1.Böyüklük, dövlət (cah-calal) 2.Allaha inam.
Calib (Calibə) - (Ər.) Cazibədar, cəlbedici, cazib, özünə çəkən.
Camal - Gözəllik, nəzakətli, kamillik.
Camalə (və ya Cəmalə) - Gözəllik, nəzakətli.
Camaləddin - İnamın gözəlliyi, etiqadın gözəlliyi.
Cana - Məhsul.
Canan - (Far.Ər.) 1.Sevgili, könül verilmiş, sevilən qadın, sevgili yar. 2.Ruhun ürəyi.
Canay - (Tür.) Ay kimi təmiz, saf, parlaq kimsə. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Canaydın - (Tür.) Özü təmiz, işıqlı ruhlu kimsə.
Canbəy - (Tür.) Güclü şəxsiyyətli kimsə, canım kimi sevgili.
Canbura - (Fars.) Könül alan, sevgili.
Candəmir - (Tür.) Özü güçlü, dəmir kimi möhkəm şəxsiyyətli.
Candəyər - (Tür.) Uğrunda can veriləcək qədər gözəl, dəyərli, sevilən.
Candoğan - (Tür.) -
Canel - (Tür.) İçdən uzadılan əl, dostluq əli. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Cankişi - (Fars.-Tür.) Ruh - insan.
Canna - Bağ, cənnət.
Cannur - (Tür.) Özü işıqlı, nurlu kimsə.
Canpolad - (Far.) Polad ürək (ruh).
Cansevər - (Tür.) Canı sevən.
12
Cansoy - (Tür.) Zadəgan, soylu, cana yaxın.
Cansu (Cansun) - (Tür.) 1. Həyat verən su, təzəlik. 2. Sevgili, sevimli. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə
edilir.
Cantəkin - (Tür.) Tək can, bənzərsiz can.
Cavad - (Ər.) Alicənab, comərd, səxavətli, ehsan edən.deməkdir.
Cavan - (Fars.) Gənc, təzə, cavan
Cavanşir - Igid, qəhrəman.
Cavid - (Fars.) Baqi, daimi, əbədi.
Cavidan - (Fars.) 1.Daimi qalacaq olan, sonrasız, əbədi. 2.Güc, qüvvə
Ceyhun - Aşıb-daşan, coşan. - İndiki Amudərya çayının qədim adındandır.
Ceyla - Ata, övladının doğulmasından əziyyit cəkən.
Ceylan - Ahu.
Ceyran - (Tür.) Sürətli qaçan, formalı qıçları olan və gözəl gözləriylə tanınan bir qəzəl cinsi. Incə, alagözlü,
mülayim.
Cəbir (Cəbirə) - (Ər.)1. Məcbur etmək. 2. Düzəltmə, təmir etmə. 3. Kırık və ya qabarıq bir sümüyü
yerləşdirib qucaqlamaq.
Cəbrayil - (Ər.) Qədim yəhudi Qavriildən - tanrının əsgəri olan deməkdir.
Cəbrail - (Ər.)1.Peyğəmbərlərə vəhy gətirən dörd böyük mələkdən biri. 2.Cəbrayıl - İbranice Allahın qulu. 3.
Az çox çətinlklə yetkinləşdirmək. 4. Allahin mələyi. - Qədim yəhudi Qavriildən - tanrının əsgəri olan deməkdir.
Cəfər - 1. Kiçik axar su, kiçik sel, kiçik çay. 2.Cəfər bin Məhəmməd: ləqəbi Essadiq olub. 12 imamın
altıncısıdır. Məhəmməd bin Elbəkırın yerinə imamətə keçmişdir. 3.Cəfər-i Təyyar: Hz. Əlinin qardaşı olub,
Mutə döyüşündə bayraq tutarkən iki əlini də itirərək şəhid olmuşdur. Bu gün də Mutə ətrafında qəbri var.
Cəlal - (Ər.) 1.Böyüklük, ululuq əzəmət. 2.Hiddət, hirs. 3.Qorxusuz, iradəli, igid. 4.Allahın "Qəhhar, Cabbar,
Mutəkəbbir" kimi sərtlik və təkəbbür ifadə edən sifətləri. Quranda Rəhman surəsi 27, 78. ayələrdə
keçməkdədir. Zül Cəlalı; Cəlal sahibi Allah.
Cəlalə - Böyüklük, əzəmət ululuq, şan-şöhrət.
Cəlaləddin - (Ər.) Dini müdafiə edən. 2. Dinin ululadığı, təriflədiyi. Cəlaləddin Xarəzmşah: Son Xarəzm
hökmdarı (öl. 1231). Cəlaləddin Rumi: Məşhur Türk mutasavvıf, Mövlana.
Cəlil (Cəlilə) - 1.Möhtəşəm, əzəmətli. 2.Böyük, uca, yüksək, ali, hörmətli nəcib. 3.gözqamaşdırıcı.
4. Zadəgan. 5.Hündür.
Cəmal - (Ər.) Üz gözəlliyi, zahiri və batini gözəllik. Allahın mərhəmət təcəllisi. Allahın lütf, ehsan, razılıq
sifətlərinin qarşılığı.
Cəmaləddin - (Ər.) 1.Dinin camalı, parlaq üzü. - Daha çox şərəf ünvanı olaraq istifadə edilmişdir.
Cəmil - (Ər.) 1.Gözəl kişi. 2.Yaxşılıqla anma. 3.Əvvəllər məktəblərdə verilən Başan kağızı.
Cəmilə - (Ər.) 1.Gözəl qadın, qəşəng, şirin, cazibəli, sevimli. 2.Gönül almaq məqsədilə yapılanahani
tərəfindən ilk dəfə istifadə edilmişdir.
Cəmşid - Parıtı, nur, işıq
Cənnət - Behişt
Cəsarət - (Ər.) Ürəklilik, korkusuzluk. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
13
Cəvad - 1) Comərd, səxavətli, əliaçıq 2) Yaxşı yerişlı at
Cəvahir - (Ər.) 1.Cövhəri, almazlar, qiymətli daşlar. 2.Qiymətli şey, qızıl-gümüş. 3. Mayalayar, darıxar. - Kişi
və qadın adı olaraq istifadə edilər.
Cigid - - (Tür.) Qoçaq atlı, igid döyüşçü, igid.
Cihad - Döyüş vuruş, müharibə 2) Din uğrunda müharibə,din yolunda çalışma
Coşqun - (Tür.) 1. Coşmuş, hiddətə gəlmiş. 2. Həssas, artıq hərəkətli. Həyəcanlı, qaynar, alovlu, ürəkli,
ilhamlı, kükrəyən, daşan.
Cövdət - (Ər.) 1. Yaxşılıq, gözəllik. 2. Yetkinlik. 3. Böyüklük. 4. Təzəlik. 5. Qüsursuzluq. Cövdət Paşa:
Osmanlı dövlət adamı. Tarixçi və hüquqşünas
Cövhər - (Çeçen) İnci.
Cümə - Dua günü; hərfi - cümə (həftənin beşinci günü)
Cüməli - (Ər.) Cümə və Əli sözlərindən ibarətdir.
Ç
Çələbi - 1.Əfəndi, mədəni, tərbiyəli, nəzakətli və kübar, təhsilli. 2.Şəhər tərbiyəsi almış oxuyub - yazan
kimsə. 3. Osmanlı dövlətinin ilk dövrlərində şahzadələrə verilən ad. Musa Çələbi, Süleyman Çələbi. -
Məvləvi təriqətinin başı bu adla xatırlanardı. Mövlana və ya Hacı Bəktaş nəslindən olan kimsə.
Çəmən - Yaşıl otlaq bir sahə, çəmənlik.
Çəmənzar - (Fars.) Otlaq. çəmənlik.
Çərkəz - Gözəl, incə.
Çiçək - (Tür.) 1. Bitkilərin artıma ünsürlərini ehtiva edən rəngli və ya ağ rəngdə açan, çox qoxulu, sonradan
meyvə və ya toxum halına gələn qisimləri . 2. Bitki, çiçək açan bitki. 3. Bəzi şeylərin toz halına gətirilmiş özü,
kükürd çiçəyi. 4. Parça və ya başqa şeylər üzərinə edilən rəngli və ya rəngsiz bəzəmə.
Çiltay - (Tür.) Üzərində xallar olan tay.
Çilə - (Fars.) l.Zövq və səfadan əl çəkərək gizli bir yerdə edilən 40 günlük ibadət. 2.Əziyyət, çətinlik. 3. Ibrişim,
yun və s. dəstəsi. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Çimnaz - Naz, qəmzə.
Çinar (Çinarə) - (Fars.) Çınar ağacı. Ucaboylu, qəşəng.
Çinay - (Tür.) 1.Ətrafa həqiqətən işıq saçan kimsə. 2.Ayın üzərində meydana çıxan açıq rəngli ləkələr.
Çiney - (Tür.) Doğru, dürüst, namuslu kimsə. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Çingiz - 1.Dəniz, qüdrətli. 2.Böyük, güclü, qüvvətli.
Çintay - (Tür.) Soylu at.
Çiray - (Fars.) 1.Üz xəttləri, üz gözəlliyi. 2.Bəniz, üz. 3.İnsan rəsmi. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
D
Dadaş - (Tür.) 1.Böyük qardaş. 2.Dəliqanlı, cəsur.
Dağtəkin - (Tür.) Dağ kimi.
Dahi (Dahiyə) - (Ar.) Üstün zəka sahibi.
Dakirə - O, şəxs ki, həmişə Allahı xatırlayır.
Damla - (Tür.) 1. Bir mayedən ayrılaraq düşən parça halında, kiçik miqdar, qətrə. 2.Müəyyən miqdarda
axıdılaraq istifadə edilən dərman.
14
Danəndə - Bilici, bilikli.
Danəgül - (Tür.) Bir dənə gül, Tək gül.
Dangül - Dan gülü, şəfəq gülü.
Daniyar - Bilik sahibi, alim, ağıllı.
Danulduz - Dan ulduzu, şəfəq ulduzu.
Darçın - Ədava.
Dariyyə - Parıltılı, parıldayan, işıldayan.
Dашбикə - (Tatar.) Möhkəm.
Daşdəmir - (Tür.) Daş və dəmir kimi güclü, sağlam, zireh, üstün, möhkəm.
Daşqın - Güclü, qaynayan.
Davud - Sevimli, Əziz.
Davud - 1.Sevgili. 2.(İbr.) Özünə kitab olaraq Zəburun göndərildiyi böyük peyğəmbərlərdən biri. Quran-ı
Kərimdə 16 yerdə adı keçir.
Dədə - (Tür.) 1.Ana və atanın atası.2.Dərgahda hücrə sahibi olmuş kimsə. 5.Bektaşilərdə şeyx, baba.
Dəfinə - (Ər.)1.Yerə basdırılmış, qiymətli əşya. 2.Qiymət və dəyəri olan kimsə və ya mal.
Dəmir - Vicdan, ağıl.
Dəmiray - (Tür.) Dəmir kimi.
Dəmirəl (Дəмрəл) - (Tür) Dəmir kimi güclü əli olan.
Dəmirxan - (Tür.) Güçlü hökümdə olan xan.
Dəniz - Dəniz, su, aydınlıq.
Dəryadil - (Fars.) Könlü geniş, hərşeyi xoş görən.
Dəryanur - (f.ə.i.) Nur dənizi, nur dəryası.
Dəstəgül - Gül dəstəsi.
Diana - Ilahi (Latın).
Dilarə -(Fars.) 1.Könül alan, könül bağlayan, könül oxşayan, qəlbi istirahət etdirən. 2.Bu gün əldə nümunəsi
olmayan köhnə Türk mürəkkəb məqamlarından biri.
Dilavər - (Fars.) İgid, ürəkli.
Dilaviz - (Fars.) Könlün ilişdiyi, könülə ilişən.
Dilay - (Fars.) Könülü işıqlandıran ay.
Dilbaz - (Fars.) 1. Könül əyləndirən. 2. Gözəl söz söyləyən. 3. Üzə xoş görünən.
Dilbər - (Fars.) Gönül alıb aparan, gözəl. Gözəl, sevimli.
Dilbəran - (Fars.) Dilbər, gözəllər.
Dilbəstə - (Fars.) Könül bağlamış, aşiq.
Dildar - (Fars.) 1.Birinin könlünü almış, sevimli. 2.Abdülbaki Dədənin tərkib etdiyi 7 məqamdan biri. Ürək
verən, qəlb bağışlayan, sevgili.
Dildarə - Könül vermiş, açıq, ürəyini oxşayan.
Dildərən - (Fars.) Sevilən, könül alan, bəyənilən.
15
Diləfruz - (Fars.) Gönül işıqlandıran. Könül aldadan, qəlbl əyləndirən.
Dilfüruz - (Fars.) Gönül fərəhləndirən, sevindirən.
Dilxun - Fars.) İçi qan ağlayan.
Dilnur - (Fars.) Könlü nurlu.
Dilrah - (Fars.) Könül yolu.
Dilruba - (Fars.) 1.Könül bağlan, könül alan. 2.Təxminən 2 əsrlik bir mövqe.
Dilsafa - (Fars.) Könülü şən, rahat, dərdsiz.
Dilsaz - (Fars.) Könül edən, şirin davranan.
Dilsuz - (Fars.) Könül yaxan, ürək yandıran.
Dilşad - (Fars.) Könülü xoş, sevilmiş. Ürəyi şad, könlü şad, qəlbi sevinclə dolu.
Dilzad - (Fars.) Könülü bir şeylə əlaqədar olmayan, könlü rahat. Azad.
Dilşah - (Fars.) Könül hökmdarı, şahı.
Dinar (Dinara) - (Ər.) Qiymətli, dəyərli, yeganə.(Dinar - qızıl pul sözündən).
Dinçay - (Tür.) Qüvvətli ay.
Dirəhşan - (Fars.) Parlaq, parlayan.
Domrul - Həyat, övlad, nəsil.
Dövran - (Ar.) 1.Dünya,fələk. 2.Zaman. 3.Taleh, yazı.
Dövləddin - (Ər.) Dinin xoşbəxtliyi, uğuru, böyüklüyü.
Durna - Köcəri quş.
Duyğu - Hiss.
Dürdanə - (Fars.) 1 İnci dənəsi. 2.Sevgili, qiymətli. 3) Əziz, əziz-xələf.
Dürəfşan - (Fars.) 1.İnci səpən. 2.İnci kimi söz söyləyən ağız.
Dürrə - (Ər.) İnci dənəsi.
Düriyyə - (Ər.) 1.İnci kimi parlayan, parlaq. 2.Parıltılı ulduz.
Düriyyə. - Parıltılı, parıldayan, işıldayan.
Dürnur - (Fars.) İnci işığı.
Dünya - Dünya; varlıq, kainat.
E
Ehtimam - (Ər.) Diqqətlə çalışma, xüsusi araşdırma.
Ehtiram - Hörmət.
Ehtişam - (Ər.) Böyüklük, göz alıcılık, gösterişlilik, görkəm. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Ehvan - (Ər.) 1.Sadiq, səmimi can dostlarıı. 2.Eyni təriqətə mənsub insanlar. - Kişi və qadın adı olaraq
istifadə edilir.
Elbrus - (Fars.) 1.Qafqazda ən yüksək dağ. 2.Uzun boylu yaraşıqlı kimsə. 3.Qafqazda məşhur dağ adı;
Yalbuz (buz yalı) - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Elcan - (Tür.) Ölkənin canı, sevdiyi şəxsi.
16
Elçin - 1.Qədim türk və çin dillərində "çin" sözü həqiqət, düzgünlük, doğruluq. 2. Xalqın igidi (cəsuru).
Eldar - (Fars) 1.Hakim, el sahibi, hökmdar. 2.Yunan adı "İliodor"- dan mənası: Günəşin hədiyyəsi.
Eldəniz - Dəniz.
Eldəmir - (Tür.) Ölkənin ən möhkəm, güclü, qüvvətli adamı. Dəmir kimi güclü əl.
Elgin - (Tür.) Qəribə, yurdundan ayrılmış.
Elgün - (Fars.) Xalq, əhali.
Elqay - (Tür.) Yeni ay, ayın ilk halı. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Elqan - (Tür.) 1.İlk qan. 2.İranda Elxanlılardan sonra bir dövlət quran Türk hökmdarı.
Elmar - Elin zirvəsi.
Elman - xalqın (camaatın) insanı(adamı).
Elmir - 1.Elmər adindan gəlib: Nobl (qədim ingilis qizil sikkə). 2.Xalqın (camaatın) rəhbəri.
Elmira - ( İngilis.) Gözəl.
Elnar (Elnarə) - Nar-alov mənasındadir, odlu qiz, doğma işıq.
Elnaz - (Tür. Fars) El (Vətən) + Naz (Zəriflik). Xalqın (camaatın) arasında ən ,ox istənilən.
Elnur - Elin nuru,vətənin işığı.
Elsevən - (Tür.) Ölkəni sev, ölkəsini sevən. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Elsevər - Xalq sevən.
Elsu - (Tür.) Ölkənin suyu, bərəkəti, bolluğu. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Elsur (Elsurə) - (Tür.Ər.) Vətən qəhrəmanı.
Elşad - Hökmdar, sərkərdə, xalqın hökmdarı.
Elşən - (Tür.) Başçı, rəhbər, hökmdar. Mutlu, şən ölkə.
Eltan - (Tür.) Ölkəni tanı, ölkəsini tanıyan, sevən.
Eltay - Bax - Eltan.
Eltəbər - (Tür.) Köhnə Türklərdə qubernator, komandir mənalarında olan.
Eltəkin - (Tür.) Tək və bənzərsiz ölkə.
Eltər - (Tür.) Yurdunu sevən, qoruyan, nəzarət edən.
Elvin - (Ər.) 1.Cənnət çiçəyi, göy qurşağının hər bir spektrinə verilən ad. Qeyd: Bu adın mənası hələ
doğrulanmamıştır. 1.Yaradıcı, qurucu.
Elyaz - Xalqın sevinci.
Elza - (Alman.) Avropada işlənən "Elizavet" adının qısa forması: - Allaha hörmət edən, Allah qarçısında and
içən mənasında...
Emma - (Yunan) Zərif, qürurlu.
Emil - (Alman) 1.Çalişqan. 2.rəqib.
Emin - Sakit.
Emilia - Zəhmətkeş, təkəbbürlü.
Emilya - (Latın) 1.Zərif, incə, qürurlu. 2.Çalışqan.
Emruz - (Fars.) Bu gün. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Etibar - Xoşbəxt, firavan, muvəffəqiyyət.
17
Etimad - 1. İstinad, dayanma. 2. İnam, inanma. 3.Güvənmə, xatircəm olma. 4.Etibar.
Eynulla - Allahın gözü.
Eyvaz - Vətənpərvərlik, səadət.
Eyyub - (Ər.) 1.Səbirli. 2.Dönən, peşman olan, günahlarına tövbə edən deməkdir. Quranda adı keçən
peyğəmbərlərdən. Gözəl səbir sahibi.
Ə
Əbdül - Qul, kölə, itaət.
Əbdülhəmid - Bəyənilmiş kölə.
Əbil - Yüksəklik atası.
Əbru - (Fars.) 1.Qaş. 2.Bulud rəngində, buluda bənzər, bulud kimi dalğalı, buludlu. 3.Kağız üzərində özünə
xas üsulla edilən, mərmər, damarlar kimi dalğalı şəkilli bəzəmə. Cildçilikdə və hüsn-ü xətdə istifadə.
Əbubəkir - (Ər.) 1.Dəvə balasının atası. - Hulefası Raşidinin ilkidir. 2.Hz. Əbubəkrin ləqəbidir. Rəsulullah
(səs) -ın peyğəmbərliyindən əvvəl də sonra da ən yaxın yoldaşı olmuşdur. 3. Məhəmməd peyğəmbərin
əshabəsinin adı.
Əbuzər - (Ər.) Qızıl sahibi, sərvət və zənginlik sahibi.
Əbülfəz - Fəzalət, hünər sahibi.
Əcəmi - Ərəb olmayan adam, qeyri ərəb 2. İranlı 3. Təcrübəsiz, bacarıqsiz, xam.
Ədalət - İnsaf, mürüvvət.
Ədib (Ədibə)) - (Ər.) 1.Ədəbli, tərbiyəli, zərif, incə. 2.Ədəbiyyatla məşğul olan kimsə.
Ədil - 1.Bərabər, tay. 2.Rəqib, düşmən.
Ədiyyə - (Ər.) Dəvalar, dərmanlar, çarələr.
Əfifə - İsmətli, vicdanlı.
Əfiyyə - Alaqaranlıq.
Əfqan - (Ər) 1.Həyəcanlı, tez hirslənən. Orta Asiyada yaşayan müsəlman bir qövm. 2. Döyüşçü, igid.
Əflatun - (Yun.) Böyük alim, məşhur Yunan filosofu. 2. Aristotelin müəllimi. Sokratın tələbəsi, 1. Açıq
bənövşəyi.
Əfnan - Üç budaq.
Əfra - Ağ.
Əfrahim - (İbr.) Hz.Yusufin ikinci oğlu. Orta Fələstində yerləşən İsrail qəbiləsinə adını verdiyi deyilir. Bu
qəbilə Hz.Süleymanın ölümündən s onra əsl İsrail birliyinin 12 qola ayrılmasında faktor oldu.
Əfras - (Ər.) Atlar, at, qısraqlar.
Əfrasiyyab - (Fars.) 1.Yandırmaq, alışdırmaq. 2.Turan türkləri böyük qəhrəman xanın Fars adı. Alp Ər
Tonga əsl adıdır. Böyük İskəndərdən əvvəl yaşamışdır. Qaşgardaki ilk müsəlman Türk sülaləsi Qaraxanlılar
Əfrasiyyab nəslindən gəldiyi deyilməkdədir. Alper Tonga Xosrov tərəfından öldürülmüşdür.
Əfraz - (Fars.) Qaldıran, yüksəldən. - Firar. Yüksəldən, görkəmli, böyük, məşhur, bilinən.
Əfrudin - (Fars.) Cəmşid nəslindən anlayış və zəkasıyla məşhur bir İran hökmdarı.
Əfruğ - (Fars.) 1.Parıltı, işıq. 2.Nur. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Əfruz - (Fars.) 1.Yandıran,alışdiran 2.Şölələndirən, parladan. 3.Dəbdəbəli gözəl.
18
Əfsanə - (Fars.) 1.Əsassız hekayə. 2.Əfsanə, boş söz, əsli olmayan hekayə, dastan. - Dillərə düşmüş,
məşhur olmuş hadisə.
Əfsun - 1.Sehr, cadu. 2.Gözbağlıca 3 İşvə, naz.
Əfşan - (Fars.) Əlavə olunduğu sözlərə səpən, səpələyən, saçan, əkən, ipək" mənası verir.
Əfşar - (Tür) 1.Oğuz türklərinin 24 boyundan biri. Türkiyə, Iran, Azərbaycan və Əfqanıstanda dağınıq olaraq
yaşayırlar. 2.Tez iş görən, çevik, atılgan
Əfzəl - (Ər.) Layiqli.
Əhəd - (Ər.) 1.Bir, tək. 2.Tək, yeganə, bir, şəriksiz 3.Allahın adlarından, bir və tək olan Allah. - Ad olaraq
istifadə edilməz.
Əhliman - (Ər.) İnanclı, inanan kimsə.(ərəbcə -Əhlimən).
Əhliyyət - (Ər.) 1.İşə yarayacaq halda mövcudluq, səlahiyyət. 2.Mahirlik, iqtidar, ləyaqət, qabiliyyət.
3. İqtidar, qabiliyyət və ləyaqət.
Əhlulla - (Ər.) 1.Allahın adamı, vəli, övliya. 2.Allaha təvəccöh etmiş, qulluğunu tək ona yönəltmiş. Küfr
əhlindən, və şirkdən uzaq.
Əhməd - Ən layiqli, ən şərəfli, tərifəlayiq, məşhur, ən çox təriflənmiş, sevilmiş.
Əhya - (Ər.) 1.Diriltmə, dirildilmə, canlandırma. 2.Təzə can verərcəsinə yaxşılıq lütfetme. 3.Yenidən
qüvvətləndirmə. 4.Oyandırma, canlandırma, təzəlik vermə. 5.Allahın sifətlərindən. - Ad olaraq istifadə
edilməz.
Əhsən - (Ər.) Daha gözəl, çox gözəl, ən gözəl. Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir. Əhsəni-təqvim: Ən
gözəl şəkil. Quran-ı Kərimin Tin surəsinin 3. ayəsində insanın əhsəni-təqvim üzrə yaradıldığı bəyan
buyurulmaqdadır. Əhsən sözü, Quranda 16 yerdə zikr edilmişdir.
Əxləm - Müdrik, istedadlı, zəngin təxəyyüllü.
Əjdər - Qüvvə, güc, qüdrət.
Əkbər - (Ər.) Ən böyük, ulu, çox böyük, ən böyük, -Allahın sıfətlərindəndır. Quran-ı Kərimdə 23 yerdə keçir.
Ad olaraq istifadə edilməsi yaxşı deyil. Hindistana hakim olan Türk hökmdarı. 2.Böyük oğuı.
Əkrəm - (Ər.) 1.Ən kəramətli, daha alıcənab, çox lütfkar, lap comərd. 2.Çox şərəf sahibi, çox comərd, çox
əli açıq. Əkrəmü'l-Əkrəmin: Cənab-ı Haqq. (Ələq surəsi: 3).
Əqdəm - (Ər.) Çox qədim.
Əqləm - (Ər.) Çox bilən..
Əqidə - İnam, bir insanın tutduğu yol.
Əqliyyə - (Ər.) Çox gözəl.
Əqzəm - (Ər.) Ucaboy, hündür.
Əlamət - (Ər.) 1.İşarə, iz, nişan. 2.Rəmiz, simvol. 3. Əlamət, işarə. 4.Çox iri, təəccüblü böyüklükdə.
Ələddin - 1.Yüksəklik, ucalıq. 2.Dinin nəcibliyi.
Ələkbər (Əliəkbər) - (Ər.) Böyük Əli.
Ələmdar - Bayraqdar.
Ələsgər (Əliəsgər) - (Ər.)1.Əli əsgəri. 2.Əzəmətli əsgər, qəhrəman döyüşçü.
Əlfir - (Ər.) Üstün.
Əlfiyə - (Ər.) Uca, əzəmətli, uzunömürlü, mehriban, dostsevən.
19
Əli - (Ər.) 1.Uca, ulu, yüksək, hündür. 2.Hz. Əli: Əbu Talibin oğlu. Peyğəmbərimizin əmisi oğlu və qızı Fatma
(r.anha) -nın əri. Dördüncü xəlifə.
Əliabbas - 1.Sərt. 2.Əli və Abbas adlarından...
Əlibayram - (Ər.Tür.) Əli Bayramı.
Əlican - Əli və can adlarının bir araya gəlməsindən meydana gəlmişdir.
Əliəhməd - Əli və Əhməd sözlərindən ibarət.
Əlif - (Ər.) 1.İslami alfbanin ilk hərfi. Ebccd hesabında dəyəri birdir. 2.Musiqidə "la" notasını ifadə etmək
üçün istifadə edilir. 3.Ülfət edən, dost, tanış. 4.Alışmış, alışkın, vərdiş. - İki kəliməli adlar ola bilər (Əlif Beyzə,
Əlif Nur v.s.).
Əliheydər - (Ər.) Şir Əli, aslan Əli.
Əlisa - Əli və İsa adlarından ibarətdir. (Alm. - Gözəl.)
Əlişır - Şir Əli, - "Əli" və "şir" sğzlərindən...
Əlimərdan - Hz.Əlinin igidləri (adamları, tərəfdarları).
Əlişah - Hökmdarların ən ucası. Əlişah Tacəddin. (? -1324). İlhanlı vəziri.
Əlişan - Şan və şərəfi uca və yüksək olan çox qiymətli, adlı sanlı, çox şöhrətli.
Əliyar - 1.Əliyə kömək edən. 2.Əlinin dostu, 3.Uca dost. 4.Yar, dost, sevgili, sevgili adı. - Birləşmiş ad.
Əliyə - Yüksək, uca.
Əliyəddin - Uca din, əsil din.
Əlzəbrə - Şir bürcündən oan ulduz.
Əlzəhra - Peyğəmbərin qızı Fatimənin ləqəbi - işıqlandırılan, açılan.
Əlzübrə - Bax. - Əlzəbrə.
Əmanət - Əmanət.
Əmbər - Qiyməri şey, qızıl-gümüş.
Əmənulla - (Ər.) 1.Allahın əmanəti. Dövlətin hakimiyyəti, xalq, millət.
Əmcad - Ən şanlı, ən şərəfli.
Əmin - (Ər.) Ürəyində qorxu və narahatlığı olmayan, rahatlıqda olan. Qorxusuz. *Özünə inanan. Etimad
edilən. * İmanlı, güvənən. * Çox yaxşı bilən, şübhə etməyən. (Hz. Məhəmməd (s.a.s) və Cəbrayılın adı.
Əminə - (Ər.) 1.Etibarlı, mömin, etimada layiq. 2.Ərəb dilində Əminə sözünün Türkçələştirilmiş şəklidir.
3.Peyğəmbərimizin anasının adı.
Əmir - Rəis, basçı, hakim, hökmdar.
Əmirə - Princess, şahzadə xanım.
Əmcan - Böyüklük, parıltı.
Əmirxan - Əsas rəhbər.
Əmmar - Çıçəklənən.
Əmrah - (Ər.) 1.Əmr verən hökmdar, xanın əmri. 2.Şənlik, şadlıq, təntənə.
Əmrəddin - (Ər.) Dinin əmr etdiyi.
Əmrulla - (Ər.) Allahın əmri.
Əmsal - (Ər.) 1.Hekayələr, dastanlar. 2.Nümunələr, örnəklər.
20
Ənsər - Köməkçilər, tərəfdarlar, yol yoldaşları.
Əntiqə - Gözəl, əntiqə.
Ənvər - İşıq şüaları, çiçəklənmə. Işıqlı, nurlu, daha işıqlı.
Əraslan - (Tür.) Aslan kimi, güclü qüvvətli kişi.
Ərcan - (Tür.) Canlı, diri, sağlam kişi.
Ərcahan - (t.f.i.) Dünyanın tanıdığı kişi.
Ərcivan - (t.f.i.) Gənc kişi(oğlan).
Ərçin - (Fars.) Nərdivan, pillə. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Ərdəm - (Tür.) 1.Fəzilət. 2.Məharət, hünər. 3.Ləyaqət. 4.Usta gəmiçi. 5.İnsanın ruhi yetkinliği.
Ərdəmir - (Tür.) Demir kimi güclü kişi.
Ərdoğan - (Tür.) İğit doğulan.
Ərəstun - (Yunan.) Aristotel (b.e.ə.384 - b.e.ə.322) - qədim yunan filosofu. Aristotel şərq ölkələrində və
həmçinin Azərbaycanda Ərəstun adı ilə də tanınır.
Əravənd - (Fars.) 1.Şövq, arzu, istək. 2.Şan, şərəf.
Ərfan - Bilik, idrak.
Ərgin - (Tür.) 1. Ölmuş, yetişmiş, kamala çatmış. 2. Öz haqqlarından istifadə etməsi üçün qanunun
göstərdiyi yaşa gələn.
Ərgün - (Fars.) Sərt başlı, oynaq və sürətli gedən at. Ərgun Cəlaləddin Çələbi: Türk sufi. Mövlana
soyundandır. Kütahya məvləvi xanasına də şeyxlik etmişdir.
Ərgüvən - (Tür.) Özünə güvənən.
Ərman - Mükəmməl, ümid.
Ərsən - Cəsarətli, qorxmaz.
Ərşad - Sevincli, düsüncəli, yetkin, xoşbəxt kişi.
Ərşahin - (Tür.) Kişi şahin, quş.
Ərşan - (Tür.) İğidliyi ile tanınmış, məşhurlaşmış kişi.
Ərvin - (Fars.) 1.Təcrübə, sınama, sınaq. 2.Şərəf və etibar.
Əsəd - (Ər.) Aslan, Allahın aslanı, Qəzənfər, Heydər, Cəsur və qəhrəman adam mənasında istifadə
edilmişdir.
Əsədulla - (Ər.) Allahın aslanı.
Əsər - (Ər.) 1.Nişan, əlamət, iz. 2.Təsir, təsir. 3.Yox olmuş bir obyektdən qalma parça. 4.Bir adamın ortaya
qoyduğu məhsul, müəllif. 5.Hədis, hədis elmi. 6.Emal, icad. 7.Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Əsgər - (Ər.) 1.Ordu, ordu ilə əlaqədar. Vəzifə edən. 2.Ölkəni müdafiə etmək üçün öyrədilib təchiz edilən
kimsə. 3.Rütbəsiz əsgər, ər, döyüşçü.
Əshab - Ən mehriban.
Əskinaz - Sərvət, qazanc.
Əsqət - (Ər.) Ən xoşbəxt.
Əsliyə - (Ər.) İndiki (əsl), həqiqi.
Əsmər - Qarayanız, əsmər.
21
Əsriyyə, Əzriyyə - Müasir.
Əşrəf - Ən hörmətli, ən nəcib, ən alicənab, şərəf sahibi.
Ətifə - Rəhmli, mərhəmətli.
Ətir - Parfumerya, qoxu, iy, ətir.
Ətiyyə - Hədiyyə.
Əvəz - Hər şeyə qarşı verilən və ya alınan şey, hər şeyin yerini tutan başqa şey.
Əyyub - (Ər.) 1.Dözum, mutilik. 2.Peşman olmuş. 3.Peyğəmbərin adı;
Əzəl - (Ər.) Əbədilik.
Əzəmət - (Ər.) Cəngavər, qəhrəman.
Əzhəb - (Ər.) Çox gözəl.
Əzim - (Ər.) Böyük. ləyaqət, sövkət, qüdrət.
Əziz (Əzizə) - Sevimli, əzəmətli, istəkli, qiymətli, əziz, xalis.
F
Fadilə - Səxavət, səxavətli, yaxşılıq, təhsilli.
Fahimə - Mədəni, ağıllı, dərrakəli.
Fahir (Fahirə) - (Ər.) 1.Öyünüləcək, fəxr ediləcək. 2.Şərəfli, qiymətli. 3.Parlaq, gözəl, mükəmməl.
Faxir - Qürurlu.
Faiq (Faiqə) - (Ər.) 1.Üstün, əla, böyük, çox gözəl, heyrətamiz, seçmə, yüksək, irəli. 2.Mümtaz, mənəvi
olaraq üstün olan.
Fail - Xeyirxahlığı olan, yaxşı nışan verən.
Faiz (Faizə) - (Ər.) Muradına çatan, müvəffəqiyyət qazanan, qələbə gətirən, qalib.
Faqih - (Ər.) l.Bir şey bilən yaxud anlayan kimsə. 2.Fiqh elmində ustad. İslam hüquq alimi.
Faleh - (Ər.) 1.Qurtuluşa çatan, müvəffəqiyyət qazanan, muradına çatan. 2. Torpağı əkən, becərən.
Faliyə - (Ər.) Xoşbəxtlik, yaxşılığa gətirib çıxaracaq, yaxşılıqla qurtaracaq.
Famil - Eyni cinsdən və ya eyni soydan olan, ailə, soy.
Fanis - (fars.) Mayak.
Farid - Misilsiz, görünməmiş.
Farixə - Xoşbəxt, sevincli.
Faris - 1.Güclü, bəsirət gözlü, daxilə varan. 2.Atlı, güclü.
Fariz - (Ər.) 1.Atlı (süvari). 2.Minici, ata binmekte məharətli. 3.Fərasətli, anlayışlı. 4.Fərz edən. 5.İranın
cənubundakı Şiraz vilayəti.
Farizə - Qövs, göy qurşağı, oynaq.
Fateh - (Ər.) 1.Fəth edən, qalib gələn, çıxaran. 2.Bir ölkəni, şəhəri və ya qalanı zəbt edən kimsə. 3.Hökm
verən mənasında, cənab-Haqqın sifətlərindən biridir. Əraf surəsi 89. ayə. - İstanbulu fəth edən yeddinci
Osmanlı padşahı Sultan Məhəmməd xana bu fəthindən ötəri verilən ünvan.
Faten - (Ər.) Zəki, anlayışlı. 2.Zehni açıq, qavrayışlı. oyaq.
Fatih - Ağıllı.
22
Fatiq -
Fatimə - (Ər) 1.Müdrik, süddən kəsilmiş. 2.Kiçik olmayan. 3.Özü və nəsli cəhənnəmdən uzaq olmuş. - Hz.
Peyğəmbərin Hz. Xədicədən dünyaya gələn ən kiçik qızının adıdır. Hicrətdən 18 il əvvəl 605'te Məkkədə
dünyaya gəlmişdir. 632-ci ildə Mədinədə vəfat etmişdir. 18 yaşında ikən Hz. Əli ilə evlənmiş, Hz. Həsən, Hz.
Hüseyn, Hz. Ümmü gülsüm və Hz. Zeynəb adında dörd uşağı var. Rəsulullah (səs) - dən sonra 6 ay
yaşamışdır. Ləqəbi Zəhradır.
Fatin (Fatinə) - Valehedici, başdan çıxardan, ovsunlayan. füsunkar.
Fatmagül - (Ər.) bax Fatma.
Fatmanur - (Ər) bax. Fatma.
Fayaz - (Ər.) Səxavətli, əliaçıq, comərd.
Fazil (Fazilə) - (Ər.) 1.Fəzilətli, fəzilət sahibi. 2.Ərdəmli, üstün. məlumatlı, bilən, mərhəmətli, ideal, ləyaqətli.
3.Başlanğıc.
Fella - Ərəb jasmini (çiçək).
Feyruz - Məhəmməd peyğəmbər (ə.m.)-ın soyundan olub, Onun zamanında yaşamış adam olan Feyruz
Ed'deylemi, Yəmən tərəflərində törəyən yalançı peyğəmbər Əsvəd El'ansİ-ni öldürərək, fitnəni ortadan
qaldıran və peyğəmbərimizin tərifini qazanan İslam qəhrəmanının adıdır.
Feysəl - Qətiyyətli, hakim, padşah.
Feyzi - (Ər.) 1. Elm, mədəniyyət. 2. Axma, suyun axıb daşması. 3. Bolluq, çoxluq, məhsuldarlıq. - Kişi və
qadın adı olaraq istifadə edilir.
Feyzulla - (Ər.) Allahın feyzi, bolluğu, bərəkəti, Allahın şücaəti.
Fəcri (Fəcriyyə) - (Ər.) Səhərə qarşı günəş doğulmadan əvvəl üfüqün gündoğusu tərəfindən görülən
aydınlığı, dan yerinin ağarması.
Fəda - 1.Qurban. 1.Əvəz, bələd.
Fədai - (Ər.) l.Canını əsirgəməyən, mühüm bir məqsəd uğrunda canını verməyə hazır olan. 2.Allah yoluna
başqoymuş.
Fədaican - (ə.t.fi.) Canını verməyə hazır olan, canınıvermə.
Fədriyyə - Xilaskar, özünü fəda edən.
Fəhamət - (Ər.) 1.Fahimlik, ululuq. 2.Etibar, qiymət, dəyər.
Fəhim (Fəhimə) - (Ər.) Ağıllı, anlayışlı, ağıllı.
Fəhmi (Fəhmiyə) - (Ər.) Fəhmə mənsub, fehim ile əlaqədar. (bax Fəhim).
Fəxrəddin - (Ər.) Dinin təriflədiyi, diniylə öyünən. Dinin seçməsi. Fəxrəddin Razi: (Rey 1149-Horat 1209).
Təfsirçi, kəlamçı. Dilçi. Fizik. Təbib.
Fəxri - (Ər.) 1.Bir qarşılıq gözləmədən yalnız şərəf və iftixar vəsiləsi olaraq qəbul edilən iş. (İş, sifət, ünvan).
Fəxri üzv; maaşsız, pulsuz və ya müəssisə üçün qürur qaynağı olan adam. 2.Məğrur, çanlı, hörmətli.
Fəxrican - Şərəfli adam, möhtərəm sevgili, əziz adam.
Fəxriyyə - (Ər.) (Bax Fəxri). İslami ədəbiyyatla, şairlərin öz xüsusiyyətlərindən, fəzilətlərindən və şairlik
qüvvələrindən bəhs etdikləri şeirlər. Daha çox qəsidələrin bir hissəsi bu şəkildədir. Başqasını və ya özünü
mədh etmək üçün yazılan şeir.
Fələk - Şəfəq.
Fənnur - (Ər.) Elmin işığı.
23
Fərahəngiz - (f.b.i.) Məşhur bir növü olan lalə.
Fərahət - (Fars.) Şan və şərəf. - Kişi və qadın adı.
Fərasət - (Ər.) Anlayışlılıq, tez duyum.
Fərda - (Fars.) 1.Sabah. ertəsi gün. 2.Gələcək zaman. 3.Axirət, o biri dünya.
Fərdanə - (Ər.) Təklik, tək, mütləq.
Fərdi (Fərdiyyə) - (Ər.) Fərdlə əlaqədar, ayrı-ayrı şəxslərə məxsus, tək başına edilən.
Fərəc - 1.Sevinc, xoşbəxtlik. 2.Təskinlik təsəlli. 3.Əyləncə. Qəm, dərd və sıxıntıdan xilasolma. 2.Zəfər.
Fərəh - (Ər.) 1 Könül açıqlığı. 2.Sevinc, sevinmə. 3.Qürür.
Fərəhnaz - (Fars.) Nazlı qız.
Fərəhşan - 1.Sevinc verən. 2.Fərəh saçan.
Fərəz - Əzəmətli.
Fərhad - (f.h.i.) Anlayan, başa duşən. - Fərhad və Şirin adı ilə məşhur olan köhnə bir hekayənin kişi
qəhrəmanı olub Şirinin aşıqıdır.
Fərhanə - Xoşbəxt.
Fərxan - (Ər.) 1.Sevincli, xoşbəxt. 2.Şən, məmnun.
Fərid (Fəridə) - (Ər.) Tək, bənzərsiz, tayı olmayan, müqayisə edilməz, ölçüsüz, üstün, nadir, misilsiz,
yeganə.
Fərinə - Xoşbəxt, sevincli, razı.
Fərman - (Fars.) 1.Əmr, buyuruq. 2.Padşah tərəfindən verilən yazılı əmr, buyuruq, hökm, göstəriş.
Fərrux - (Fars.) 1.Uğurlu, müqəddəs. 2.Mübarək. 3.İşıqlıq insan, müdrik, cəsarətli. 2.Həqiqəti yalandan
ayıran.
Fərzan (Fərzanə) - (Fars.) 1.Elmli və hikmətli. Ağıllı. 2.Alim, bilikli, görkəmli. 3.Hakim, filosof.
Fəsahət - (Ər.) Açıqlıq, duruluq. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Fətanət - (Ər.) Zehin açıqlığı, zehinin yaradılışdan bir şeyi tez və yaxşı qavraması. Peyğəmbərlərə məxsus
beş sifətdən biridir.
Fəthi - (Ər.) - Fəthə mənsub. Fəth haqqında yazılan qəsidə.
Fəthiyyə - (Ər.) ( bax. Fəthi ) Qələbə, qələbə yeri.
Fəthulla - (Ər.) Dinin açılması. Yaşamağa başlamaq. Allahın Nüsrəti.
Fəttah - (Ər.) 1.Açan, açıcı, zəfər qazanmış, üstün gəlmiş. 2.Qullarının bağlı işlərini açan, Cənabi-Haqqın
adlarından.
Fəvzi - (Ər.) 1.Qurtuluşla əlaqədar. 2.Zəfərə aid. 3.Qalib gələn, üstün olan.
Fəvziyyə - (Ər.) 1.(bax Fəvzi). Sultan Mahmud tərəfindən köhnə adalar mövqeyinə verilən ad.
Fəyaz - (Ər.) Comərd.
Fəyyaz - (Ər.) 1.Çox faydalı, çox səmərəli. 2.Feyz, bərəkət və bolluq verən.
Fəzıi - (Ər.) 1.Dəyər, üstünlük, yaxşılıq, fəzilət, lütf. 2 Çox, çox, artıq, baki. 3.İki ədədin bir-birindən olan
fərqləri. 4.Elm və mədəniyyət sahibi. 5.Alicənab, ehsan, comərd. 6.Yetkinlik.
24
Fəzilət - (Ər.) 1.İnsanda yaxşılıq etməyə və pislikdən çəkinmək olan davamlı və dəyişməz istedad, gözəl
xüsusiyyət. 2.Adamı, əxlaqlı və yaxşı hərəkət etməyə yönəldən mənəvi qüvvət. 3.İnsanın yaradılışındakı
yaxşılıq, yaxşı xasiyyət, ərdəm. 4.Yaxşı məna, iffət. - (Bax Ərdəm).
Fəzilulla - (Ər.) Allahın fəzli, ərdəmi, lütfü.
Fəzzan - (Ər.) Böyük Səhrada, Trablus ölkəsinin cənubunda bir ölkə. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Fida - Bağışlanma, azad olma.
Fidan - (Yun.) 1.Yeni yetişən körpə ağac. Pöhrə, budaq. 2.Fidan boylu: İncə uzun mütənasib.
Fidda - Gümüş.
Fidail - (Ər.) Yaxşılıq edən.
Firdovsi - Cənnətə layiq olan.
Fikrət - Düşünmə,
Fikrət - (Ər.) 1.Fikir, düşüncə, fikirləşmə. 2.İdrak. 3.Zehin, ağıl. 4.Murat, məqsəd, niyyət.
Fikriyyə - Ağıllı.
Firat - (Ər.) 1.Şirin su. 2.Türkiyənin ən uzun çayı.
Firayə - (Ər.) Gözəl.
Firdovsi - (Ər.) 1.Cənnət, 2.Bostan, bağça. - Firdovsi: İranın milli dastanı olan "Şeyxnamə"- nin müəllifidir.
934-1020 illər arasında yaşadığı təxmin edilir.
Firəngiz -Yaradan, doğuran
Firudin - (Fars.) 1.Səkkizinci göy. 2.Pişdadilərin 6-cı padşahı olub Cəmşid sülaləsindən dəmirçi Gavenin.
3.Yaranmiş, yaradilmiş.
Firqət - Ayrılıq, fəraq
Firuz - (Ər.) Məsud, xoşbəxt, sevincli, fərəhli, uğurlu, yaxşı bəxtli. Qalib gələn.
Firuzə - (Ər.) 1.(bax Firuz). 2.Açıq mavi rəngli qiymətli bir üzük daşı. 3.Açıq yaşıl, dağ yaşılı ilə göy mavisi
arasında və bal şamı parlaqlığına oxşayan qiymətli daş.
Fitnət - (Ər.) Zehin açıqlığı. Zehnin hər şeyi tez anlayışı. Türk şairlərindən məşhur bir İslam xanımının
adıdır. Əsl adı Zübeydədir.
Fizzə - Gümüş
Flora - Cicək, cicəklənən(Latıncadan).
Fuad - (Ər.) Ürək, qəlb, könül.
Füzulu - (Ər.) 1.Ədəbə muxalif. 2.Boşuna, yersiz, lazımsız, haqsız. 3. Boşboğaz lazımsız işlərlə məşğul
olan. 4. Səlahiyyəti olmadığı halda başqası adına qənaətdə olan. - Füzuli Məmməd: XVI. əsrdə yaşamış
böyük türk şairlərindən. Çağatay ədəbiyyatı da daxil olmaq üzrə, Türk ədəbiyyatının bir çox sahələrində
qüvvətli təsir və nüfuza sahibidir. Türkcə, ərəbcə, farsca, mənzum, mənsur bir çox əsərləri vardır. Bunlar
arasında "Leyla və Məcnun" məsnəvisi çox məşhurdur.
G
Gəncay - (Tür.) Ayın bir həftəlik olana qədər ki şəkli, hilal.
25
Gəncyaz - (Tür.) İlk bahar. Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Gilşah - (Fars.) 1.Palçıq şah. 2.Palçıqan yaradılan Hz. Adəmin ləqəbi. 3.Farsların nağıl qəhrəmanı.
Keyyummersin ləqəbi. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Gövhər - (Fars.) 1.Qiymətli daş. 2.Almaz. 3.Bir şeyin əsli, əsası. Cəvahirat, həyat bəxş edən.
Göydoğan - (Tür.) Şimal yarımkürədə yaşayan bir doğan növü.
Göycə - (Tür.) 1.Göylə əlaqədar göyə aid, səmavi. 2.Mavi, göy rəngə çalan. 3.Gözəl xoş gözəl, lətif.
4. Dəbdəbəli.
Göyçək - (Tür.) 1.Gözəl, çox gözəl. 2.Xoş, sevimli, cana yaxın, cazibədar. 3.İncə, narın, zərif.
Göysel - (Tür.) Səmavi yağış. - Göylə qarşılığı olaraq istifadə edilən uydurma kəlam.
Göysevim - (Tür.) Sevimli göy.
Göysu - (Tür.) 1.Türklərin yaşadığı bir çox axar suya verilən ad. 2.Adanadan gələrək Aralıq dənizinə tökülən
Seyhan çayının əhəmiyyətli qollarından. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Göysün - (Tür.) Minboğa dağlarından Elbistanın cənub qərbində Seyhan çayına qarışan çay. - Kişi və qadın
adı olaraq istifadə edilir.
Göyşən - (Tür.) Göylə əlaqədar, işıqlı, işıqlı göy, uydurma bir söz.
Göytəkin - (Tür.) Yeni başaq meydana gətirmiş əkin. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Göytəpə - (Tür.) Mavi təpə.
Gurçinar - (Tür.) Çox böyümüş, inkişaf etmiş, səpilmiş.
Gurxan - (Tür.) 1.Xanlar xanı. 2.Qara-Xitay şahzadələrinə verilən ünvan.
Gurqan - (Tür.) 1.Bol qan. Gənc, təzə, inkişaf etmiş, səpilmiş.
Gursu - (Tür.) Təmiz, pak, sürətli su. - Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilir.
Gülabaın - Hamıdan göycək.
Gülabi - (Fars..) Gül suyu.
Gülafət - (Fars.) Nəfəs kəsən gözəlliklə. - Gül və afət sözlərindən meydana gəlmiş bir addır.
Gülağa - Gül qoxulu aga (bəy).
Gülarə - Çiçəklə, güllə bəzədilmiş.
Gülay - "Gül" və "Ay" sözlərindən birləçnış ad.
Gülbahar - (Fars.) 1.Bahar gülü. 2.Əbru sənətində istifadə edilən tünd qırmızı rəngdə torpaq.
Güləhməd - (Ər.Tür.) Tanınmışın, məşhurun qulu.
Gülxan - (Fars.) Gül evi, atəşxanə.
Gülxanım - (Tür.) 1.Yaxşı xasiyyətli, nəzakətli xanım. 2.Gül üzlü xanım.
Gülbanu - (Fars.) Gülxanım. Gül kimi gözəl qadın. Gül xatun.
Gülbədən - (Fars.) Zərif, incə bədənə sahib. Gülbən Bəgüm, Babur şahın qızı.
Gülbəyaz - (t.f.) Ağ gül..
Gülbin - (Fars.) Gül kökü, gül bitən yer.
Gülbiz - (Fars.) Gül səpən, gül səpilmiş.
26
Güldam - Qızılgül ətirli.
Guldəhan - ( Fars.) Gül ağızlı, ağızı gül kimi olan.
Güldəstə - (Fars.) Çiçək dəstəsi. - Türk musiqisində mürəkkəb mövqelərdən.
Gülcahan - (Tür.) Dünyaya, aləmə əvəz gül.
Gülcan - Qəlbin gülü.
Gülcə - (Fars.) Gülcük, kiçik gül.
Gülçiçək - (Fars) Qızıl gül, güllü - çiçəkli.
Gülçin - (Fars.) Gül yığan, gül dərən, gül toplayan.
Güldanə - (Tür.) Yeni açmış gül, qönçə.
Güldəstə - 1.Gül dəstəsi, dəmət. 2.Minarə.
Güləfşan - Gül saçan.
Güləhməd - (Ər.-Tür.) Məşhurun qulu.
Gülənay - (Tür.) Davamlı gülən, Ayyüzlü adam.
Güləndam - (Fars.) Gül bədənli, gül bədən gül boylu, nəzakətli, gözəl bədənli.
Gülənnur - (Tür.) Gülməsiylə ətrafı işıqlandıran, işıq saçan kimsə.
Gülər - (Tür.) Gülən, sevincli, xoşbəxtlik, sevinc.
Güləsən - Sağlam gül.
Gülfam - (Fars.) 1.Gül rəngli. 2. Gül kimi qırmızı olan.
Gülfiyyə - Gülə oxşayan.
Gülgəz - Al, qırmızı.
Gülgün - (Fars.) 1.Gül rəngli, gül rəngində, çəhrayı, 2.Gül günü.
Gülhəyat - (Tür.) 1.Xoşbəxt, dinc bir həyat. 2.Gül kimi gözəl həyat.
Gülqız - (Tür.) Gülə bənzəyən qız.
Gülqönçə - (Fars.) Açılmamış gül.
Güllü - (Tür.) 1.Gülü olan. 2.Gül naxışlı (parça). - Daha çox ənənəvi istifadə olunan.
Gülməşəkər - (Fars.) Bir növ gül dadlısı.
Gülnamə - (Fars.) Sevgiliye yazılan məktub, qəsidə.
Gülnar (Gülnarə) - ( Fars.) 1.Nar gülünə bənzər çiçək açan gül, nar çiçəy. 2.Güllü, çıçəkli.
Gülnaz - (Fars.) 1.Gül üzlü qadın. 2.Gül kimi, nazlı qadın. - Birləşmiş ad.
Gülnur - (Tür.- Fars.) Ətrafına işıq saçan, işıqlandıran gü, gül kimi işıqlı.
Gülpəri - (Fars.) Gül kimi qız, gül kimi gözəl qız.
Gülranə - (Fars.) Gözəl gül, xarici sarı içi qırmızı rəngdə olan bir gül növü.
Gülriz - (Fars.) 1.Gül saçan, gül səpən. 2.Məşhur bir lale növü.
Gülrüxsar - (Fars.) Gül yanaqlı.
Gülsevim - (Tür.) Sevimli, gözəl, xoş görünüşlü gül.
Gülsərən - (Tür.) Gül yığan, gül paylayan.
27
Gülsona - (Tür.) Gül kimi cazibədar qadın. Gözəl sevimli.
Gülsu - (Tür.) Gül rəngli su, təzə su.
Gülsüm - Məhəmməd peyğəmbərin qızının adı.
Gülsüm - (Tür.) 1.Girdəsifət, toppuş. 2.Hz. Peyğəmbər (s.ə.s.) - ın qızlarından birinin adı.
Gülşah - (Fars.) 1.Güllərin şahı. 2.Varakanın sevgilisi, nağıl qadın.
Gülşən - (Fars.) Gülbaxçası, gülüstan, gülizar, çəmənlik, güllük.
Gültəkin - (Tür.) Gənc, cavan, nəzakətli, təravətli, tər-təmiz.
Gültən - (Fars.) Gül bədənli, gül bədənli.
Gülüstan - (Fars.) Güllər ölkəsi, güllü-çıçəkli diyar, gül bağçası, güllük, çıçəklik.
Gülzar - (Fars.) Gül baxçası, gül tarlası, güllük, çəçəklik.
Gümanə - (Ər.) Tək inci mənasında. Hz. Əli (ra) - nin bacısı və Rəsulullahın əmisinin qızı olan xanım
səhabə.
Günay - (Tür.) 1.Gündüz, gün işıqlığında ay, işıq, nur. 2.Günəş və ay, günəşlə ay.
Günel - 1.Şəhər küləyi. 2.Elin günəşi,elin gücü. 3.Günəş.
Güney - (Tür.) 1.Dörd ana istiqamətdən biri. 2.Günəşin işıqlandırdığı tərəf, cənub. - Kişi və qadın adı olaraq
istifadə edilir.
Günəş - (Tür.) 1.Ətrafındakı sistemə aid planetlərin ətrafında döndüyü, işıq və istilik yayan böyük göy cisimi,
şəms. 2.Səxavət hökmdarı.
Günsel - (Tür.) Sürətli axan sel.
Güray - (Tür.) Yeni doğulan ay.
Güvən - (Tür.) 1.Qorxu və şübhə duyğusundan uzaq. 2.İnanma və bağlanma duyğusu. 3.Ürəklilik, cəsarət. -
Kişi və qadın adı olaraq istifadə edilır.
H
Habil - 1.Kədər, qəm. 2. Hz. Adəmin oğullarından, Qabilin qardaşı. Qabil tərəfındən öldürülmüşdür.
Yeryüzünde ilk öldürülen kişidir.
Hacı - Məkkəni ziyarət etmiş adama verilən ad.
Hadi - (Ər.) 1.Yenilənə kömək edən, kömək. 2.Hidayət edən, doğru yolu göstərən, bələdçi, rəhbər, lider,
başçı. 3.Qabaqda gedən kimsə. 4.Nizə ucu.
Hadisə - (Ər.) Əhvalat, macəra, vaqiə.
Hafidə - (Ər.) Qız nəvə.
Hafiq - (Ər.) Oğlan nəvə.
Hafiz (Hafizə) - (Ər.) 1.Saxlayan, qoruyan. 3.Qayğıkeş. 2.Quranı əzbər bilən adam.
Haifə - Yaraşıqlı, gözəl bədənə malik olan.
Hakim (Hakimə ) - (Ər.) 1.Məhkəmə sədri. 2.Yarışı idarə edən. 3.Hökm edən, hökm verən. 2.Başda olan,
üstün gələn. 4.Qubernator, vali.
Haqverdi - Inam, haqq.
Hamil - (Ər.) 1.Yüklü, hamilə. 2.Sahib, malik. 3.Daşıyan. 4. Güdən.
Hamiyə - (Ər.) 1.Himayə edən, qoruyan, meşəbəyi.
Hani - 1.Xoşbəxt, razı, heyran olmuş. 2. Arvadını boşamış ər və ya ərindən boşanmış qadın.
28
Haniyə - Razı, xoşbəxt.
Harun - (Ər.) 1. Baş kahinin adı 2. İnadkar, tərs, özbaşına 3. Peyğəmbər adı. 4.Quran-ı Kərimdə bəhs edilən
peyğəmbərlərdəndir. Musa Peyğəmbərin böyük qardaşı. Fironun oğlan uşaqların öldürülməsi əmrini
qaldırdıqdan sonra doğulmuşdur. Hz. Musadan 3 il sonra doğulduğu deyilir.
Hasim - Sındıran, sınan.
Heybət - (Ər.) 1.Qorxu, dəhşət. 2.Hörmət, izzət. 3.Ləyaqət, etibar, nüfuz. 4.İnsanlarda qorxu ilə birlikdə
hörmət oyandıran görünüş.
Heyran - (Ər.) 1.Çaşmış, çaşıb qalmış, çaşqınlığa düşmüş. 2.Çox tutqun. 3.Həddindən artıq dərəcədə sevgi
duyan.
Heyrat - Təəcüblü, qeyri-adi.
Heyrət - (Ər.) Çaşmış, çaşıb qalmış, nə edəcəyini bilməmə.
Heydər - (Ər.) Aslan, şir.
Həbib (Həbibə) - Sevimli, sevilmiş, sevgili, dost, əziz,
Həbibulla - (Ər.) Allah tərəfindən sevilmiş.
Həcər - 1.Igid, mərd qadın. 2.Qırmızı və narıncı rəngli qiymətli daş, əqiq. 3.İbrahim Peyğəmbərin həyat
yoldaşının adı.
Hədiyyə - Sovqat, hədiyyə.
Hədmiyyə - O, şəxs ki, səylə dua edir.
Həkim - (Tür.) 1.Mütəfəkkir, filosof. 2. Hikmət və fəlsəfə mutəxəssisi. 3.Bütün elmləri bilən, müdrik adam.
4.Təbib, doktor, müalicə edən, loğman.
Həqiqət - (Ər.) Doğru,gerçək, həqiqətən olmuş iş, hadisə.
Həlim (Həlimə) - (Ər.) 1.Ürəyi yumşaq, xeyirxah, mehriban, zərif, mülayım, səbirli. 2.Qisa. 3.Peyğəmbərin
dayəsinin adı.
Həmid - 1.Bəyənilmiş seçilmiş. 2. Allahı sevən, Allahı tərifləyən, şükredici.
Həmidə - Tərifə layiq.
Həmidulla - Allahın təriflərinə layiq.
Həmzə - 1. İti, yandırıcı. 2.Şir, aslan.
Hənif (Hənifə) - (Ər.) l.Tək Allaha, Allahın birliyinə inanan, əsl dindar, qəlbdən inanan, həqiqətən inanan.
2.Doğru, dürüst, səmimi. 3.İslam inancına möhkəm və səmimi olaraq bağlanan. 4.Hz. Məhəmməd (səs) -in
təbliğindən əvvəl Məkkədə tək Allaha iman gətirənlər.
Həniyə - 1.Xeyir-dua. 2.Xoşbəxt. 3.Şərab. * Kişisi öldükdən sonra evlənməyib, uşağına baxan qadın.
Hərgül - (Tür.) Gül kimi gözəl qadın.
Hərşən - Bax. Hərgül.
Həsən - Yaxşı, mehriban, gözəl, gözəllik, yaxşı davranma, yaxşılıq.
Həsgül - (Ər.) Qiymətli, bənzərsiz gül.
Həsrət - (Ər.) Ələ gəlməyən və ya əldən çıxan şeyi istəmə.
Həşim - 1.Comərdlik, ürəyiaçıqlıq. 2.Əzən, qıran, parçalayan. 3.Məhəmməd peyğəmbərin babasının adı.
Hətəm - (Ər.) 1. Möhür, üstü möhürlü üzük. 2.Ən son. 3.Xatəmul-Ənbiya: Peyğəmbərlərin sonuncusu, Hz.
Məhəmməd. 5.Çox comərd olan.
Hətif (Hətifə) - (Ər.) 1.Qüvvətli, sərt və zil bir səslə təbliğ və ya dəvət edən kimsə. 2.Göz qamaşdıran.
29
3.Gözə görünməyən.
Hətim (Hətimə) - (Ər.) 1.Sona çatdıran, bitirən. 2.Möhürləyən, möhürləyici.
Həvva -1.Allahın Adəmdən sonra yaratdığı birinci qadın. 2.Həyat, canlı (Yəhudi adından)
Həyat - 1.Varlıq, dirilik. 2.Ömür. 3.Yaşayış.