Azərbaycanda da yoluxma aşkarlanan meymunçiçəyi virusu nədir?

Azərbaycanda da yoluxma aşkarlanan meymunçiçəyi virusu nədir?Xəbər verdiyimiz kimi, Azərbaycan meymunçiçəyinə yoluxma halı aşkarlanıb. 22 yaşlı Azərbaycan vətəndaşı 02-11 yanvar 2025-ci il tarixlərində xarici ölkəyə turistik səfər edib və oradan döndükdən bir-neçə gün sonra halsızlıq, hərarət, genital nahiyədə suluqlu səpgilər, limfa düyünlərinin böyüməsi və əzələ ağrıları ilə Bakıda fəaliyyət göstərən klinikalardan birinə müraciət edib. Həkim-infeksionist xəstənin simptomlarına görə meymunçiçəyi virusuna yoluxmadan şübhələnib və xəstədən anamnez toplanması nəticəsində onun, digər ölkəyə səfəri və səfər zamanı səpgili şəxslə əlaqəsinin olduğunu müəyyən edib.
Simptomlarla yanaşı epidemioloji əlaqənin olması laborator müayinə üçün test götürməyə əsas verib və xəstənin səpgilərindən götürülmüş yaxmanın laboratoriyada PZR üsulu ilə müayinəsinin nəticəsi meymunçiçəyi virusuna görə müsbət olub.
Bəs ölkəmizdə ilk yoluxma halı aşkarlanan meymunçiçəyi virusu nədir?
Milli.Az Trend-ə istinadən bildirir ki, meymunçiçəyi - virus etiologiyalı, təbii çiçək xəstəliyinə bənzər simptomları olan, lakin daha az şiddətli və daha yüngül gedişatlı zoonoz (heyvandan insana yoluxan) xəstəlikdir. Meymunçiçəyi adətən Mərkəzi və Qərbi Afrikada, əsasən, tropik meşələrin yaxınlığında olan ərazilərdə endemikdir.
İnsanda ilk meymunçiçəyi xəstəliyinə yoluxma halı 1970-ci ildə Konqo Demokratik Respublikasında (KDR) 9 yaşlı uşaqda qeydə alınıb. Bu günə qədər olan alovlanmalar KDR, Nigeriyada və 2003-cü ildə ilk dəfə Afrikadan kənarda ABŞ-də (70 yoluxma halı) müşahidə olunub. 2022-ci ilin may ayında Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) xəstəlik üçün endemik sayılmayan 4 regionunda meymunçiçəyinə yoluxma halları haqqında məlumatlar təqdim edilib. Yoluxma hallarının əksəriyyətinin anamnestik məlumatlarında endemik ölkələrə səyahət tarixçəsi qeyd olunmayıb.
Xəstəliyə yoluxan insanda hərarət, güclü baş ağrısı, limfadenopatiya (şişmiş limfa düyünləri), kürək və bel ağrısı, mialgiya (şiddətli əzələ ağrıları), ağır asteniya (yorulma, halsızlıq), hərarət başlayandan 1-5 gün müddətində səpkilərin yaranması kimi əlamətlər özünü büruzə verir.
Meymunçiçəyi heyvandan insana və insandan insana ötürülə bilir. Yoluxmuş heyvanın qanı, bədən mayeləri, dəri və ya selikli qişaları ilə birbaşa təmas və ya yoluxmuş heyvanın tam bişməmiş əti ilə qidalanma vasitəsilə heyvandan insana yoluxma halları baş verə bilər. İnsandan insana yoluxma halları isə dəri səpkilərinin möhtəviyyatı (irin, qan) və ya qabıqları, hava-damcı yolu ilə uzunmüddətli və yaxın şəxsi təmas, xəstənin yataq dəsti, dəsmalı, paltarı və istifadə edilmiş digər əşyaları, cinsi əlaqə, dəri və selikli qişalar, doğuş zamanı və ya doğuşdan sonra anadan dölə yaxın təmas vasitəsilə baş verə bilər.
Xəstəliyin profilaktikası məqsədilə 18 yaşdan yuxarı şəxslər üçün iki dozalı peyvənd (vaksinasiya təmasdan sonrakı şəxslərə də 4 gün ərzində aparıla bilər) tətbiq olunur. Yoluxma halı təsdiqlənmiş və ya şübhəli hesab edilən şəxslərin təmas və hava-damcı izolyasiyasına alınması, simptomlu şəxs və onun əşyaları ilə təmasdan sonra əllərin yuyulması və dezinfeksiyası vacibdir.
Xəstəliyin inkubasiya dövrü 5-21 gün arasında dəyişə bilər. Xəstəlik adətən 2-4 həftə davam edir. Başlanğıc dövründə qeyd edilən kataral əlamətlər (hərarət, şiddətli başağrı, limfa düyünlərinin böyüməsi) sonradan səpgi dövrünə keçir. Səpgilər eyni inkişaf mərhələsində olmaqla bütün bədəni əhatə edir. Bir neçə gün davam edən səpgi eyni vaxtda qartmaq əmələ gətirməklə, yerində çapıq toxumasının əmələ gəlməsi ilə sağalır.
İnfeksiya insandan insana uzunmüddətli sıx təmas nəticəsində tamlığı pozulan dəri və selikli qişalar vasitəsilə ötürülür.
Xəstəliyə xas olan kliniki əlamətlər əmələ gəlməyənə qədər xəstə və ya onunla təmasda olan şəxslər yoluxucu hesab edilmir.
Xəstəlik adətən özünüməhdudlaşdıran xüsusiyyətə malikdir, yəni ağırlaşmayan hallar heç bir müalicə olmadan sağalır. Əksər xəstələrdə meymunçiçəyi yüngül formada keçdiyi üçün, simptomatik müalicə kifayət edir.
Milli.Az

Xəbərlər     Baxılıb: 768   Tarix: 18 yanvar 2025
f Paylaş

Oxşar xəbərlər

.

Sağlam ürək, uzun ömür istəyirsiniz? - O zaman ən azı 150 dəqiqə

Ürək xəstəliyi dünyada əsas ölüm səbəbi olaraq qalır. Bu xəstəlik çoxlu şərtləri əhatə edir ki, onların bir çoxunun qarşısını almaq və hətta sağlam həyat tərzinə riayət etməklə müalicə etmək olar. Ürək gündə orta hesabl

.

Zəncəfilin sonsuz faydaları - qışda sadiq dostumuz

Qış aylarında immuniteti gücləndirən təbii vasitələrdən biri də zəncəfil çayıdır. Soyuq havalarda tez-tez rast gəlinən qrip və soyuqdəyməyə qarşı orqanizmi qoruyan bu çay, həm də bədəni isinməyə kömək edir. Antibakteria

.

Linza taxanların nəzərinə: Kor ola bilərsiniz

Bir çox insan çimərkən, hətta yatarkən də linza taxır. xəbər verir ki, mütəxəssislər bu vərdişin gələcəkdə ciddi göz xəstəliklərinə səbəb ola biləcəyi barədə xəbərdarlıq ediblər. Linzalar duş zamanı və ya üzərkən gözə gir

.

Bu su markası xərçəng yaradırmış - FOTO

Dünyaca məşhur su markası olan "Fiji" şirkətinin qablaşdırılmış sularında insan sağlamlığı üçün təhlükə yarada bilən mikroplastiklər və "bisfenol-A" maddəsi (BPA) olduğu iddia edilir. -a istinadən xəbə

.

Mikroplastiklər beynimizi "ələ keçirir"

Dünyada mikroplastiklərin yayılması son illərdə artıb. Okeanlardan qidalarımıza, nəfəs aldığımız havaya qədər hər yerdə olan bu kiçik hissəciklər beynimizə qədər çatıb. bu barədə "Nature Medicine" jurnalına istinadl

.

Beynimizdə qaşıq boyda mikroplastik var imiş

Nature Medicine jurnalında dərc olunan araşdırmaya görə, insan beynindəki mikroplastiklərin miqdarı 2016-cı ildən bəri 50% artıb. xəbər verir ki, beyin toxumasında mikroplastiklərin səviyyəsi qaraciyər və böyrək kimi orqanlardak

.

Pişik cırmaqladı deyə kor qaldı - FOTO

İstanbulun Esenyurt səmtində 27 yaşlı Emir Kurtu noyabr ayında evində saxladığı balaca pişik cırmaqlayıb. xəbər verir ki, hadisədən təxminən bir ay sonra sağ gözündə görmə itkisi başlayan Kurt vəziyyəti önəmsəməyib, laki

.

Yastığın yanına 1 ədəd qoyun - Körpə kimi yuxuya gedəcəksiniz

Yaponiyalı alimlər yatarkən yastığın yanına limon qoymağın sağlamlıq üzərində gözlənilməz faydaları olduğunu açıqlayıb. xəbər verir ki, araşdırmalara görə bu sadə amma təsirli vərdiş qan təzyiqini aşağı salmağa kömək edir

.

Qulaqdakı cingiltili ağrının SƏBƏBLƏRİ - Bunları etməyin

Qulaqdakı cingiltinin bir çox səbəbi ola bilər. Yüksək səslə musiqi dinləmək və ya səsli mühitdə uzun müddət qalmaq qulaqda cingiltinin yaranmasına yol aça bilər. Eyni zamanda yüksək qan təzyiqi, damar problemləri və qula

turlar.az

sonxeber.az kosmetik vasiteler gelinlikler toy makiyajlari kosmetoloqiya kəklikotunun faydası qadin ehtirasi artiran dermanlar sızanaqlara qarşı maskalar fitat kahfe kali arxadan olmag sekis penis