120 yaşa qədər sağlam yaşamağın yolları - Məşhur alim SİRLƏRİ AÇDI

120 yaşa qədər sağlam yaşamağın yolları - Məşhur alim SİRLƏRİ AÇDIDünyaca məşhur gerontoloq, biologiya elmləri doktoru, Moskva Fizika İnstitutunun ömür müddəti və yaşlanma genetikası laboratoriyasının müdiri, Komi Biologiya İnstitutunun laboratoriya müdiri və Sıktıvkar Dövlət Universitetinin Ekologiya şöbəsinin müdiri - Aleksey Moskalevin sözlərinə görə, yaxın gələcəkdə orta statistik insan ömrü 120 yaşa çatacaq. Ekspert qeyd edib ki, son 100 ildə insan ömrü demək olar ki, iki dəfə artıb.
Milli.Az xəbər verir ki, yaşlanma genetikası və ömür uzunluğu sahəsində 80-dən çox elmi məqalə və kitabın müəllifi olan alim bunun əsasən uşaq ölümünün azalması ilə əlaqəli olduğunu söyləyib:
"XX əsrin əvvəllərində ölümün əsas səbəbləri tif, difteriya, vərəm, yəni kəskin yoluxucu xəstəliklər idi. İndi vəziyyət fərqlidir: insanlar yaşla əlaqəli xroniki xəstəliklər səbəbilə ölür: ürək-damar xəstəlikləri, bədxassəli şişlər ... Bununla birlikdə, biz də yüzdə 15 nisbətində daha yavaş yaşlanmağa başladıq".
Alim inandırır ki, təbiətin uzunömürlülük sirlərini öyrənmək və insanlara ötürmək lazımdır. Bu da artıq işləyir: Təcrübələrin əsaslandığı laboratoriyalarda siçanların ömrü 1,5 ildən 4 ilədək uzadılıb. Sağlam qidalananların (əsasən tərəvəz və göyərti yeyən), gündəlik rejimə əməl edənlərin, 7-8 saat yatanların (bədənin bərpa edilməsi üçün dərin yuxu mərhələsi vacibdir), daim məşq edənlərin (idman xərçəng xəstəliyi riskini azaldır), stressi idarə edə bilən insanların daha çox yaşamaq şansı var.
"Ancaq sağlam həyat tərzinin bütün bu qaydaları sizə 120 illik ömür vəd etmir. Onlara əməl etməklə 80-85 il yaşaya bilərsiniz. 120 ilə qədər yaşamaq üçün yaşlanma səbəblərini araşdırmaq lazımdır. Adətən yaşlılıq 65 yaşdan sonra baş verir və xroniki xəstəliklər özünü göstərir: insult, infarkt, Altsheymer, ürək-damar xəstəliyi, diabet və s. Ancaq doğuş anından etibarən yaşlanmağa başlayırıq. Xəstə vaxt itirir. Xəstəliyin müalicəsi gecikdikdən sonra həkim qəbuluna gedir. Nə qədər qəribə səslənsə də, uşaqlıqdan qocalma ilə mübarizə aparmaq lazımdır. Yetmiş yaşa çatmağı gözləmək lazım deyil. Beş sağlam həyat tərzi qaydası (qidalanma, rejim və s.) tövsiyə edilir. Digərləri hələ icad edilməyib. Əsas odur ki, vaxt qazanaq, alimlərin yeni kəşfləri vaxtında gələcək".
100 yaşdan çox yaşayanlar haqqında nə demək olar? Bu cür nümunələr nəinki xaricdə və ya Qafqazda, Sibirdə də mövcuddur. Mütəxəssis əmindir ki, uzunömürlü şəxslərin xüsusi sirləri yoxdur. İstədiklərini yeyib-içirlər, özlərinə idmanla işgəncə vermirlər. Hər şey adi qayda üzrə gedir, yaş istisna olmaqla:
"90 yaşdan çox ömür sürmək genetikadan asılıdır. İrsi uzunömürlülük. Bəli, uzunömürlülər yemək vərdişlərində başqalarından fərqlənmir. Ancaq genetika sayəsində onların bir ehtiyatı var, bu da uzun yaşamağı mümkün edir. Çünki uzunömürlülər digərlərindən 20 il sonra xroniki xəstəliklərə tutulur. Ancaq heç kim bilmir ki, belə insanlar sağlam həyat tərzinə riayət etsələr nə qədər yaşayacaqlar. Bu insanların uzunömürlülüyünü sonrakı nəsillərə ötürmə ehtimalı da yüksəkdir. Üstəlik, övladlarının digərlərinə nisbətən yaşla əlaqəli xroniki xəstəliklərdən əziyyət çəkmə ehtimalı 50% azdır".
Sağlam həyat tərzi riskləri aradan qaldırmır
Əks hallar da məlumdur. Bir insan illərlə sağlam həyat tərzi sürsə də, 60-65 yaşa çatmır, sağalmaz xəstəlikdən dünyasını dəyişir. Tədqiqatçının qənaətinə əsasən insanın seçdiyi sxem və pəhriz onların həmin şəxsə uyğun olduğu anlamına gəlmir:
"Əgər kimsə xərçəngdən ölürsə, bu yenə genetikdir. Atalarımızdan miras qalan DNT riskləri artıra bilər. Onkoloqlar deyirlər: hər kəsin şişləri var, amma hamı sağ qalmır. 120-200 il yaşasaq, DNT-də səhvlərin təsadüfi yığılması səbəbindən risk artacaq, sağlam həyat tərzi də daxil olmaqla hər cür fəndlərə baxmayaraq. Yəni sağlam həyat tərzi riski azalda bilər, amma ümumiyyətlə ləğv etmir. Belə hallarda dərman köməyə gəlməlidir.
Qidalanma, yuxu, rejim çıxış yolu deyil, şansdır. Bəs davamlı təzyiq, bizi öldürən fakt nədir? Anlamaq lazımdır ki, uzunömürlülük birbaşa stressə müqavimətdən asılıdır. Ancaq onun iki növü var: eustress (müsbət stress) və distress (neqativ təsir). Eustress qısamüddətli sarsıntıdır. Məsələn, oruc: həftədə bir və ya ayda 3 gün. Həftədə iki-üç dəfə yeməklərdən birindən imtina edin. Zərər verməyəcək, əksinə müdafiə mexanizmlərini aktivləşdirəcək.
Distress insanın uzun müddət depressiyaya düşməsidir. Belə təzyiq immunitet sistemini zəiflədir, beyin də daxil olmaqla xroniki iltihabi proseslərə səbəb olur. Metabolizm dəyişir, şişin inkişaf riski artır, sonra metastazlar meydana gələ bilər.
Bir həll yolu var: yox, alkoqol və siqaret deyil. 30% siqaret çəkmək xəstələnmə riskini artırır. Alkoqol da yaxşı ideya deyil. Ən pis vəziyyətdə, həftədə ən çox üç qədəh şərab içə bilərsiniz. Ancaq ümumiyyətlə imtina etmək daha yaxşıdır.
Stressdən azad olmaq üçün ən sevdiyiniz musiqiləri dinləyin, filmə baxın, kitab oxuyun, idman zalında və ya hovuzda məşq edin, nəfəsalma məşqləri də faydalıdır. Bir sözlə, sizi dəyişdirən hər şeyi edin".
Alim səs-küydən və çirkli hava şəraitindən uzaq qalmağı tövsiyə edib:
"Digər vacib məqam ekologiyadır. Fabrik və ya magistral yol ilə üzbəüz binada 120 il yaşamaq mümkündürmü? Ekologiya risk faktorudur. Həqiqətən də ümumilikdə ekoloji vəziyyət pisləşib. Ancaq təkrar edirəm, ömür uzunluğu daha yüksək olub. Bu yaxınlarda Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı gənclik dövrünü 44 yaşa, yetkinlik yaşını 65, 75 yaşa, daha sonra qocalma müddətinədək uzatdı. Üstəlik, onu geniş şərh etmək lazımdır: ekologiyaya hava, su, qida və ətraf mühitin keyfiyyəti daxildir.
Yeri gəlmişkən, sübut olunub ki, müəyyən ölçüdə toz hissəcikləri infarkt, ateroskleroz, Altsheymer xəstəliyi riskini artırır. Ancaq bu böyük təsiredici amillərdən yalnız biridir.
Hər saniyədə nə qədər kilokalori qazandığınızı hesablamamalı və bu barədə düşünməməlisiniz. Bu da davamlı bir stressdir. Ancaq neytrallaşdırmağa ehtiyac yoxdur, "qızıl orta"nı tapmaq lazımdır. Hər kəs ləzzətli yeməklər istəyir. Həmişə bir misal çəkirəm: yol var, maşın çoxdur. Heç kim demir ki, istədiyim kimi ətrafa baxmadan sürəcəm. Hər kəs sağ qalmaq üçün qaydalara əməl edərək doğru yerə gedir. Gələcək burada və indi qoyulur.
Yaşlılığa qarşı həb utopiyadır. Yaşlanma mürəkkəb prosesdir: ona onlarla mexanizm cəlb olunur. Odur ki, həll kompleksli şəkildə olmalıdır.
Digər tərəfdən, hər hüceyrə səviyyəsində geroprotektorlarla (ömrü artıran maddələr - təqribən red.) hərəkət etmək mümkündür, yaşlanma prosesini yavaşlatmağa çalışın. Eyni zamanda, nəzarətdən çıxan hər şeyi vaxtında bərpa edin.
Xərçəng, ürək-damar xəstəlikləri kimi, əldə etdiyimiz irsi meylləri düzəltmək üçün gen terapiyasından istifadə edə bilərsiniz. İndi bunları anadangəlmə xəstəliklər üçün edirlər. Heç kim qocalıqdan qurtula bilməz. Kadr yetişdirməliyik, qaynaqları gen terapiyasına yönəltməliyik. Yeni növ bomba icad etmək əvəzinə düzgün prioritetlər müəyyənləşdirməliyik". (publika.az)
Milli.Az /news.milli.az

Xəbərlər     Baxılıb: 1142   Tarix: 06 iyul 2020
f Paylaş

Kurslar.az kurslar

Oxşar xəbərlər

.

Qatığı daha faydalı etməyin yolu

Şəfa mənbəyi olan qatığın içinə 1 qaşıq kətan toxumu əlavə etdikdə, verdiyi güclü təsirlərə inanmayacaqsınız. Toxumlar sağlamlığımız üçün vacib vitamin və minerallar təmin edən qidalardır. Omeqa-3 yağ turşuları, lif, zülal

.

İnsanlar niyə solaxay doğulur və beyinləri necə fərqlənir?

Sağ əli ilə rahat hərəkət edənlərin üstünlük təşkil etdiyi dünyada əksər şey solaxayları qeyri-dominant əllərindən istifadə edərək uyğunlaşmağa məcbur edir. Dünyada solaxayların payının əhəmiyyətli bir faiz təşkil etməsin

.

Elektron siqaret çəkənlərə ciddi XƏBƏRDARLIQ

25 yaşlı Cozef Lourens illərlə siqaret çəkməyin sağlamlığa ciddi fəsadları haqqında öz hekayəsini paylaşıb.   -a istinadən xəbər verir ki, bu barədə "Mirror" portalı məlumat yayıb. . Məlum olub ki, uzun müddət elektro

.

Alma qabıqlarını belə istifadə edin: Faydaları bitmir - FOTO

Alma ən məşhur meyvələrdən biridir. Bəziləri qabığı ilə, bəziləri isə qabıqsız yeməyə üstünlük verir. Almanı qabığı olmadan istehlak etmək istəyənlər, alma ilə şirniyyat hazırlayanlar qabığını adətən soyandan sonra atırlar

.

Oruc tutmaq xərçəng hüceyrələrinin qarşını alır

Oruc tutmaq immun sistemini yaxşılaşdırır, orqanizmdəki toksinləri aradan qaldırır, iltihabı azaldır, xərçəng hüceyrələrinin yayılmasını ləngidir.  AZƏRTAC-a istinadən türkiyəli həkim Özkan Akyolun mövzu ilə bağlı araşdırmasın

.

Xoruldamaq bu xəstəliklərin XƏBƏRÇİSİDİR

Xorlama xərçəng də daxil olmaqla bir neçə xəstəliklərin mövcudluğunu göstərə bilər. . -a istinadən xəbər verir ki, bunu tanınmış nevroloq Olqa Zinçeva deyib. . Həkimin sözlərinə görə, bəzən xoruldama endokrin xəstəliklərlə

.

Yaranın üzərinə bir az tökün, MÖCÜZƏNİ GÖRÜN

Dəri yaraları həyatımızın hər mərhələsində qarşılaşa biləcəyimiz bir problemdir.   -a istinadən bildirir ki, bəzən kiçik kəsiklər, dərin yaralarla qarşılaşa bilərik. Mütəxəssislər dəridə yaralar yaranan kimi həkimə müraciə

.

Dünya əhalisi ilə bağlı HƏYƏCAN TƏBİLİ: 2050-ci ilə qədər

Dünyada doğum nisbətləri azalmağa davam edir. -a istinadən bildirir ki, bu barədə beynəlxalq alimlər qrupunun "MedicalXpress"də dərc olunan araşdırmalarında bildirilir. Məlumatda deyilir ki, dünya ölkələrinin yarısınd

.

Bu 3 məhsul xərçəngdən qoruyur

Terapevt Yelena Malışeva və kardioloq German Qandelman xərçəngin qarşısının alınması üçün faydalı olan 3 məhsulun adını açıqlayıblar. Onlar bu barədə "Birinci Kanal"da yayımlanan "Sağlam yaşa" proqramınd

turlar.az

sonxeber.az gozel gorunmek qaşların formalari kosmetika mehsullari edebi janrlar bayatılar vətən haqqında sarimsaqin xeyri goz altı qırışlar kosmetika hakistalar webnem tovuzlu usaq seirleri faydalı bilgilər qızlıq pərdəsi