Hamiləliyin normal inkişafı üçün bu müayinələr olmalıdır- Həkim DANIŞIR

Hamiləliyin normal inkişafı üçün bu müayinələr olmalıdır- Həkim DANIŞIRMilli.Az Lent.az-a istinadən endokrinoloq Günel Mahmudovanın müsahibəsini təqdim edir:
- Günel xanım, ilk öncə hormonal sağlamlıq haqqında məlumat verərdiniz...
- Hormonal sağlamlıq dedikdə, qanda hormonların miqdarının normada olması, endokrinoloji sistemin normal fəaliyyət göstərməsi nəzərdə tutulur.
Hormonlar orqanizmdə orqan və sistemlərin fəaliyyətində mühüm rol oynayıb, orqanizmin inkişafını tənzimləyirlər. Bundan əlavə, hormonlar daxili sekresiya vəzlərinin spesifik məhsulu olub bütün orqanizmə təsir edirlər. Onlar qan və ya limfa vasitəsilə yayılaraq distant təsirə malikdirlər.
Sinir sistemi ilə endokrinoloji sistem arasında çox sıx əlaqə var. Hipofizin hormonları periferik endokrin vəzlərin fəaliyyətini tənzimləməklə yanaşı, mübadilənin müxtəlif növlərinə də aktiv təsir göstərirlər. Belə ki, hormonlar böyüməni, cinsi inkişafı, daxili homeostazın sabitliyini təmin edir. Böyümə hormonu sümüklərin, boyun inkişafını təmin edir. Mədəaltı vəzin hormonu olan insulin, qlükaqon qanda şəkərin miqdarının normada olmasını tənzimləyir. Prolaktin laktasiyanı təmin edir və reproduktiv funksiyaya da təsir göstərir.
Daxili sekresiya vəzlərinin normadan az və ya çox hormon ifraz etməsi isə hormonal disbalansa səbəb olur. Hormonal disbalans müxtəlif endokrinoloji xəstəliklərin nəticəsində əmələ gəlir.
- Hormon analizləri hansı şəraitdə götürülməlidirlər?
- Hormon analizləri üçün qan nümunəsi əsasən ac qarına, səhər saatlarında götürülür. Bunlara əsasən qalxanvari vəz hormonları (sərbəst T4, sərbəst T3), insulin, hipofiz hormonları (Prolaktin, LH, FSH, TSH və s) aiddir. Prolaktin hormonu yoxlanılması üçün yuxudan oyandıqdan 2 saat sonra, xəstənin sakit vəziyyətində qan nümunəsi götürülməlidir. Qadınlarda cinsi hormonların sintezi menstrual sikl müddətində dəyişir. Cinsi hormon analizlərinin (FSH, LH, Estradiol və s.) yoxlanılması üçün qan nümunəsi qadınlarda menstrual siklin follikulyar fazasında, 2-5-ci günlərində götürülməlidir.
Bəzi hormonların yoxlanılmasında dinamik testlərdən istifadə olunur. Böyümə hormonu pulsatil ifraz olunur, ən yüksək səviyyəyə gecə saatlarında çatır. Buna görə də böyümə hormonu tək yoxlanılmır. Stasionar şəraitdə İnsulin hipoqlikemiya testi edilib yoxlanılır. Böyrəküstü vəz çatışmazlığı şübhəsi olan xəstələrə AKTH stimulyasiya testi, Kuşinq sindromu xəstələrinin aşkarlanması üçün Deksametazon supressiya testi aparılır. Bəzi endokrinoloji xəstəliklərdə 24 saatlıq sidikdə hormonların və ya metabolitlərin miqdarına baxılır. Bunlara 24 saatlıq sidikdə kortizol, 17-ketosteroidlər, katexolaminlər, metanefrin, kalsium və s. daxildir.
- Genetik xəstəliyi olan şəxslərdə hormonal disbalans müşahidə olunurmu?
- Genetik xəstəliklərin bir qismində hormonal disbalans müşahidə olunur. Bu xəstəliklərə Şereşevski-Terner sindromu, Klaynnfelter, Kallman, Prader-Villi sindromları, MEN sindromlar və s. aiddir. Şereşevski-Terner sindromu xəstələrinin boyu qısa olmaqla yanaşı, qonadal disgeneziya olur. Onların boynu hər iki tərəfdən çiyinlərə sanki qanadlar vasitəsilə birləşmiş kimi olur. Başın tükləri ön tərəfdən qaşlara, ənsə nahiyəsində isə çox aşağı, sanki çiyinlərdən başlayır. Bu xəstələrdə polidaktiliya (barmaqların sayının çoxluğu) və anadangəlmə ürək qüsurları (aortal stenoz), hipotiroidizm, osteoporoz da olur. Kallman sindromu xəstələrində hipoqonadotropik hipoqonadizm, anosmiya (qoxu hissinin olmaması) yaranır. Klaynfelter sindromu xəstələrində sonsuzluq, ginekomastiya rast gəlinir. Testosteron səviyyəsi aşağı olur. Prader-Villi sindromunda hipoqonadotropik hipoqonadizm, hiperfaqiya-piylənmə, xroniki əzələ hipotoniyası müşahidə edilir.
- Hestasion şəkərli diabet nədir? Hamiləliyin normal inkişafı üçün qadınlar hansı müayinələrdən keçməlidirlər?
- Hestasion şəkərli diabet (HŞD) hamiləlikdən öncə olmayan, hamiləlik müddətində aşkarlanan diabet növüdür. Hamiləlik dönəmində metabolik dəyişikliklərlə bağlı insulin rezistentliyinin yaranması insulinə ehtiyacın artmasına, qlükozaya tolerantlığın pozulmasına səbəb olur.
Hamilə qadınlar hamiləliyin hər trimestrində ginekoloq tərəfindən məsləhət görülən müayinələrdən keçirlər. Bütün hamilə qadınlarda ilk prenatal müayinədə aclıq qlükoza yoxlanılmalıdır. Aclıq qlükozası norma olan bütün hamilələr hamiləliyin 24-28-ci həftəsində OQTT (Oral Qlükoza Tolerant Testi) müayinəsindən keçirilməlidirlər. Hazırda OQTT tək mərhələli və ya iki mərhələli aparılır. Bu, hamiləlik diabetinin aşkarlanması üçün vacibdir. Hestasion diabeti zamanı karbohidrat mübadiləsinin pozğunluğu zəif dərəcədə olur və bunun nizamlanması üçün əksərən pəhrizlə hədəf qan qlükoza dəyərinə nail oluruq. Əgər hədəf qan qlükoza dəyərlərinə nail olmasaq, insulin müalicəsinə keçirik.
Hestasion diabeti olan bütün hamilə qadınlara evdə qan qlükoza ölçümü öyrədilməlidir. HŞD olan hamilə qadınların bir qismində doğuşdan sonra normal qlükoza səviyyəsi bərpa olunsa da, gələcəkdə şəkərli diabet xəstəliyi riski var. Buna görə də doğuşdan sonrakı dövrdə qan qlükoza səviyyəsi normal olsa belə, 4-12 ci həftələrdə yenidən OQTT keçirilməlidir.
- Qalxanvari vəz hormonları hansılardır?
- Qalxanvari vəz xəstəliklərinin diaqnostikası qanda sərbəst T4, sərbəst T3, TSH hormonlarının yoxlanılması, qalxanvari vəzin USM və ehtiyac olarsa, qalxanvari vəzin sintiqrafiyası, Tiroid İİAB vasitəsilə aparılır.
Qalxanvari vəz hormonları kalsitonin, sərbəst T4, sərbəst T3 hormonlarıdır, TSH isə hipofiz vəzinin hormonudur. Hipofiz vəzi qalxanvari vəzə birbaşa nəzarət edir. Periferik qanda dövr edən tiroid hormonlarının 3/4 hissəsi Tiroksin, 1/4 hissəsi Triyodtironindən ibarətdir. Bu hormonlar böyüməni təmin edir, əqli inkişafa təsir edirlər. Onların çatışmazlığı (hipotiroidizm) zamanı xəstələr halsızlıqdan, ümumi zəiflikdən, dərinin quruluğundan, sifətlərində və əllərində şişkinlikdən, yuxululuqdan, artıqlığı zamanı isə xəstələr istiyə dözümsüzlük, ishala meyllik, arıqlama, əsəbilikdən və s. şikayətlər edirlər.
Milli.Az

Xəbərlər     Baxılıb: 896   Tarix: 23 fevral 2025
f Paylaş

Oxşar xəbərlər

.

"Sancı hiss etmədən də infarkt keçirmək olur" - Həkimdən xəbərdarlıq

İnfarkt yalnız sinə ağrısı ilə deyil, bel ağrısı, nəfəs darlığı, ürəkbulanma və tərləmə kimi əlamətlərlə də özünü göstərə bilər. xəbər verir ki, Yeditepe Universiteti Koşuyolu Xəstəxanasının kardioloqu dosent Mehmet Fati

.

Bu dezodorant səssizcə sağlamlığı məhv edir

Evimizdə demək olar ki, hər kəsin istifadə etdiyi bu dezodorant sağlamlıq üçün gizli təhlükə daşıyır. -ın xəbərinə görə, mütəxəssislər xəbərdarlıq edirlər ki, gigiyena vasitələrinin tərkibindəki bir ümumi maddə ciddi narahatlı

.

Kişilər arasında "səssiz xəstəlik" sürətlə yayılır

ABŞ-da kişilər arasında sümük əriməsi xəstəliyi olan osteoporozun yayılması ilə bağlı narahatedici statistika açıqlanıb. Məlumata görə hazırda ölkədə təxminən 2 milyon kişi bu "səssiz xəstəlik"dən əziyyət çəkir

.

Azərbaycanda 1 yaşadək uşaqlar ən çox bu səbəblərdən ölür

Azərbaycanda bir yaşadək uşaqlar arasında ölüm halları azalıb. -ın Dövlət Statistika Komitəsindən əldə etdiyi məlumata görə, 2024-cü ildə 1420 körpə həyatını itirib. Belə ki, 2023-cü ildə bu rəqəm 2039 olub. Ötən il körpələ

.

Meteohəssas insanlar üçün PROQNOZ

Sabahın tibbi-meteoroloji proqnozu açıqlanıb. Milli Hidrometeorologiya Xidmətindən -a verilən xəbərə görə, iyunun 30-da Abşeron yarımadasında xəzri küləyinin arabir güclənəcəyi gözlənilir ki, bu da əksər meteohəssas insanla

.

Qarpızı pendir yox, bununla yeyin - Faydaları

İsti yay günlərinin vazkeçilməz ləzzəti qarpız və ağ pendirdir.  xəbər verir ki, mütəxəssislərin fikrincə, qarpızın çox hissəsi sudan ibarət olsa da, yüksək glisemik indeksə malik olduğu üçün qan şəkərini sürətlə artıra bilir

.

Moruqla arıqlaya bilərsiniz

Tərkibindəki bir çox vitamin sayəsində immuniteti gücləndirən moruq eyni zamanda artıq çəkidən əziyyət çəkən insanların da ən yaxşı köməkçisidir. xəbər verir ki, 3 gün boyunca edəcəyiniz pəhrizlə 2-4 kiloqramadək çəki itir

.

Kimlərə yumurta yemək olmaz?

Yumurta çox faydalı qida olsa da, bəzi insanlar üçün sağlamlıq baxımından riskli ola bilər. Aşağıdakı hallarda yumurta yemək məsləhət görülmür və ya ciddi nəzarətlə qəbul edilməlidir:. Yumurta allergiyası olanlar. Ən ço

.

Uşağın boyunu, göz rəngini əvvəldən seçmək mümkün olacaq

ABŞ-də yerləşən şirkət süni mayalanma yolu ilə əldə edilən embrionlar üzərində genetik analiz apararaq valideynlərə "daha sağlam və üstün körpə" seçmək imkanı yaradan yeni texnologiyanı təqdim edib. xəbər veri

turlar.az

sonxeber.az=https://sonxeber.az=sonxeber.az qaşların formalari kosmetik vasiteler qadin sayti imam sadiq tut aragi haqqinda 2025 ayaqqabı modelləri cizgi filmi novruza aid sağlamlığa aid atalar sözləri baldiza aid haxisda xocali veten seirleri