Kitabi - Dədə Qorqud
"Kitabi-Dədə Qorqud" ("Kitab-i Dədəm Qorqud əla lisan-i taife-i Oğuzan" (Oğuz tayfalarının dilində Dədəm Qorqudun kitabı - Oğuz türk dastanı. Azərbaycan xalq ədəbiyyatının ən qədim yazılı abidəsidir (XI-XII əsrlər)
Ənənəyə görə, Kitabi Dədə Qorqudda dastanların müəllifliyi Dədə Qorquda aid edilir. Dastanların əsas süjeti on iki boyda əks olunmuşdur.
Kökləri mifoloji dünyagörüşünə gedib çıxan Dədə Qorqud dastanları b.e. XI yüzilliyində "Kitabi-Dədəm Qorqud" adı altında yazıya alınmış, əlimizdə olan nüsxələr isə XVI əsrdə üzü köçürülmüş əlyazmalarıdır. Abidəni ilk dəfə tədqiqata cəlb etmiş alman şərqşünası Fridrix fon Ditsin fikrinə görə, buradakı bəzi mifoloji süjetlər, məsələn, Təpəgöz süjeti qədim Yunanıstanda yaranmış analoji süjetlərə qida vermişdir. "Kitabi-Dədə Qorqud"dakı Təpəgöz obrazı Homerin "Odisseya" dastanındakı Polifem obrazı ilə müqayisədə daha qədimdir. İndiyədək "Kitabi-Dədə Qorqud"un iki əlyazması məlumdur. Bunlardan biri - alman şərqşünası F. fon Dits tərəfindən İstanbuldan Almaniyaya aparılmış və Drezden şəhərinin kitabxanasına bağışlanmış bir müqəddimə və on iki boydan (dastandakı ayrı-ayrı əhvalatlar boy adlanır) ibarət olan Drezden nüsxəsi, o biri isə XX əsrin 50-ci illərində Vatikanda tapılmış bir müqəddimə və altı boydan ibarət nüsxədir. Azərbaycan MEA Əlyazmalar İnstitutunda "Dədə Qorqud"un dünyada üçüncü əlyazma nüsxəsi hazırlanmışdır.
Dədə Qorqud boylarının əsas mahiyyətini yurdun və xalqın qorunması, xeyir qüvvələri təmsil edən qədim oğuzların yadelli işğalçılara - şər qüvvələrə qarşı ölüm-dirim savaşı, öz əhəmiyyətini indi də itirməyən bir çox əxlaqi-didaktik görüşlər təşkil edir. Keçən yüzilliyin 50-ci illərində sovet totalitar rejiminin ideoloji basqısı altında "Dədə Qorqud" eposu milli ədavəti qızışdıran bir ədəbi abidə kimi qadağan edilmiş, yalnız 60-cı illərin əvvəllərində "bəraət" ala bilmişdir.
Azərbaycan xalq bədii təfəkkürünün abidəsi olan "Kitabi-Dədə Qorqud" dastanlarının poetik dili bədii təsvir vasitələri ilə zəngindir. Onlarda xalq dilinin incəliklərindən, atalar sözü, məsəl və idiomatik ifadələrindən bol-bol, məharətlə istifadə olunmuşdur. "Kitabi-Dədə Qorqud" Azərbaycan türkcəsinin tarixini öyrənmək baxımından zəngin mənbədir.









Apteklərdə satılan bu şokoladın tərkibində heyvan qanı var - Azərbaycanda da geniş yayılıb
Həkimlərdən valideynlərə xəbərdarlıq: Körpələri yelləməyin
O rola görə ürəyimdə problem yarandı' - Məleykə Əsədovadan illər sonra gələn etiraf
Hərəkətsizlik xərçəng riskini artırırmı?
Belə toyuqları almayın - Rəngindən bilinir
Sonsuzluq yaradır - Bakıda addımbaşı hər yerdə var: Bəzi evlərdə də istifadə olunur
Hamilə qadınlar dişlərini müalicə etdirə bilər?
Sənətkarlar musiqinin bu halını görsəydilər, dəhşətə gələrdilər' - Xalq artisti
Dolina yeni ev sahibindən icazə istədi, rədd cavabı aldı
Taylor xeyriyyə cəmiyyətlərinə 2 milyon dollar ianə edib
Vəfa Şərifovanı təhqir edən qadınla bağlı QƏRAR
Gözlə görünmür, iyi də yoxdur - Amma, öldürür - Evində kombi olanlar, diqqət
Sovetin vaxtından qalan "yolka" oyuncaqlarını işlətməyin: Tərkibində radiasiya var
İstedad övladlarıma atalarından keçib' - Əməkdar artist
"Dünyanın ən gözəl şəhəri Bakı" - Xəyyam Nisanov