"Mədə nevrozu" nədir? - HƏKİM YAZIR

İrritabl bağırsaq sindromu (İBS) dünya səviyyəsində 6-18% insanlarda rast gəlinir. Bu vəziyyət  bağırsaqların boşaldılması tezliyi və nəcisin dəyişiklikləri və qarının aşağı nahiyəsində olan ağrıları əhatə edir. 
Diyeta, stress, yuxusuzluq və bağırsağın normal florasını təskil edən bakteriyalardakı dəyişikliklər bu şikayətləri stimullaşdıra bilər. Bununla yanaşı tətikləyicilər hər bir şəxs üçün fərqlidir. 
Əsas əlamətləri aşağıdakılardır:
1. Ağrı və kramplar
Qarın ağrısı ən çox rast gəlinən simptomdur və diaqnozun qoyulmasında önəmli faktordur.
Normal vəziyyətdə bağırsaqlarımız və beynimiz həzmi idarə etmək üçün birlikdə işləyir. Bu bağırsaglarımızda yaşayan lazımlı bakteriyaların ifraz etdiyi maddələr, sinirlər və siqnallar vasitəsilə baş verir.
İrritabl bağırsaq sindromunda siqnallar təhrif olunur və həzm traktının əzələlərində idarə olunmayan və ağrılı gərginliyə səbəb olur. Bu ağrı adətən qarının aşağı hissəsində və ya bütün qarın nahiyəsində yayıla bilər, lakin yalniz yuxarı qarın nahiyəsində olma ehtimalı azdır. Ağrı adətən bağırsaq boşaldıqdan sonra azalır.
Pəhriz ağrı və digər simptomları yaxşılaşdıra bilər. Digər müalicələrə nanə yağı, koqnitiv davranış terapiyası və hipnoterapiyanı göstərmək olar. Sadaladığımız vasitələrə cavab verməyən ağrı zamanı mütəxəssisə müraciət etmək lazımdır.
2. İshal
İshalın üstünlük təşkil etdiyi irritabl bağırsaq sindromunun üç əsas növündən biridir. İBS olan xəstələrin təxminən üçdə birində rast gəlinir.
Aparılan araşdırmalar nəticəsində məlum olmuşdur ki, ishalın üstünlüyü olan İBS-li insanlar digərlərindən 2 dəfə daha çox, yəni həftədə 12 dəfə defekasiya aktı yerinə yetirirlər.
İBS-lə sürətlənmiş bağırsaq möhtəviyyatının bağırsaqda hərəkəti də, ani bağırsaq boşalmalarına səbəb olur. Bəzi xəstələr üçün bu əhəmiyyətli stress mənbəyidir. Qəfil ishalın baş verməsindən qorxaraq  sosial aktivlilərindən  çəkinirlər. 
Bundan başqa ishalın üstünlük təşkil etdiyi nəcis boş və sulu olur, həmçinin tərkibində selik ola bilər.
3.Qəbizlik
Qəbizliyin üstünlük təşkil etdiyi İBS ən çox yayılmış tipdir və İBS olan insanların təxminən 50%-ni təşkil edir.
Beyin və bağırsaq arasındakı əlaqənin pozulması nəcisin normal hərəkət sürətini yavaşlada və sürətləndirə bilər. Müddət yavaşladıqda nəcisin tərkibindəki maye bağırsaq tərəfindən sorulur və onun sürətini daha da azaldır. Əgər həftədə 3 dəfədən az defekasiya akri olarsa qəbizlik olduğunu düşünmək lazımdır.
Funksiyanal dediyimiz bu qəbizlik xroniki qəbizliyə bənzəyir, lakin burada altda hər hansı orqanık səbəb olmur. Bu İBS ilə əlaqəli deyil və cox yayılmışdır. Funksiyanal qəbizlik İBS-dən ümumiyyətlə ağrılı olmaması ilə fərqlənir. Bunun əksinə olaraq İBS-dəki qəbizlik bağırsağın boşaldılması ilə  yüngülləşən qarın ağrısıyla birlikdə olur. İBS-dəki qəbizlik də çox zaman bir bağırsaq boşaldılması istəyi  hissinə səbəb olur. 
İBS üçün olan müalicələrlə yanaşı idman hərəkətləri etmək, daha çox su içmək, lifli qidalardan istifadə etmək, probiotik qəbul etmək köməklik göstərir.
4.Qəbizlik və ishal 
Qarışıq forma adlanan bu forma İBS olan xəstələrin 20%-də rast gəlinir. İBS-də ishal və qəbizlik xroniki, tekrarlana qarın ağrısı ilə birlikdə olur. Qarışıq forma İBS-də simptomlar şəxsdən-şəxsə dəyişir. 
5. Nəcis ifrazının tezliyindəki dəyişikliklər
Bağırsaqda asta hərəkət edən nəcis kütləsindən mayenin bağırsaq tərəfindən sorulması səbəbilə susuz qalır. Nəticədə qəbizliyin simptomlarını şiddətləndirən sərt nəcis əmələ gətirir.
Nəcisin bağırsaqdan sürətli hərəkəti mayenin əmilməsi üçün zamannın azlığı səbəbilə duru nəcis  yaranır.
Bundan başqa İBS-də nəcisdə seliyə də rast gəlinir. Nəcisdə qan, ciddi bir xəstəliyin əlaməti ola bilər. Bu zaman qan al-qırmızı ola bilər, lakin çox zaman tünd və ya qatran rəngində olur.
6. Qaz və şişkinlik
IBS-də həzmdə olan dəyişikliklər daha çox qaz əmələ gəlməsinə səbəb olur. Bu isə narahatedici şişkinliyə şəbəb olur. İBS olan xəstələrin bir çoxunda şişkinlik ən davamlı və narahatedici simptomlardan biridir. Şişkinlik və kramplar qadınlarda və qəbizliyin üstünlüyü olan İBS-li xəstələrdə daha çox rast gəlinir. Laktozadan çəkinmək şişkinliyin azalmasına kömək edə bilər.
7. Gida intoleransı
İBS-li şəxslərin 70%-də bəlli qıdaların simptomları tətiklədiyi bildirilir. 
İBS-li xəstələrin üçdə ikisi bəlli yeyəcəklərdən uzaq durur. Bu qidaların hansı səbəbdən simptomları tətiklədiyi məlum deyil. Qidaya qarşı bu dözümsüzlük alergiya deyil. Tətikləyici qidalar hər kəs üçün fərqli olsa da bəzi qidalar qaz əmələ gəlməsinə səbəb olan laktoz və qlüten tərkiblidirlər.
8. Yorğunluk və yuxu pozulması
İBS-li şəxslərin yarısından çoxunda yorğunluk  şikayəti olur. 
İBS yuxuya getmədə çətinlik, tez-tez yuxudan oyanma və səhər oyandıqda özünü narahat hissini əhatə edən yuxusuzluqla əlaqəlidir. Araşdırma nəticəsində İBS-li xəstələrin bir saat daha çox yuxuladıqları, ancaq səhərlər İBS-i olmayanlardan daha yorğun olduqları aşkarlandı. Maraqlıdır ki, zəif yuxu, ertəsi gün mədə-bağırsaq simptomlarının daha da şiddətləndiyi müşahidə olunur.
9. Həyəcanlılıq və depresiya  
İBS, qayğı və depresiya ilə əlaqəlidir.
İBS simptomlarının zehni stressin nəticəsində olub-olmaması və ya İBS ilə yaşamağın stressinin  ınsanları psıxolojı  çətinliklərə daha çox meylli edib-etməməsidəqiq məlum deyil. Araşdırma nəticəsində məlum olmuşdur ki, İBS olan insanların həyəcan pozğunluguna 50%-dən çox, depresiya kimi əhval-ruhiyyə pozğunluğuna malik olma ehtimalı 70%- dən çox oldu.
Başqa bir araştırma İBS olan və olmayan xəstələrdə stress hormonu kortizol səviyyəsini müqayisə etdi. Toplum qarşısında danışma vəzifəsi verildi, İBS-i olanlar kortizolda daha yüksək nəticə görüldü. Bu isə daha yüksək stress səviyyəsini düşündürür.
Başqa bir çalışma isə həyəcana qarçı müalicə  stressi və İBS simptomlarını azaltdığını aşkar etdi.
İrritabl bağırsaq sindromu olduğunuzu düşünürsüzsə nə etməlisiniz?
Həyat keyfiyyətinə təsir edən İBS simptomlarınız varsa, mütləq həkimə müraciət edin. İlk olaraq digər xəstəliklər inkar edilməlidir.
İBS ən az 6 ay ərzində təkrarlayan qarın ağrısı ilə birlikdə  3 ay ərzində həftəlik ağrı ilə birlikdəbağırsaqların boşaldılmasıyla rahatlayan ağrının  kombinasiyası və bağırsağın boşaldılması tezliyi və ya nəcisin qatılığındakı dəyişikliklər ilə diaqnoz qoyulur.
Stressi azaltmaq, bol su içmə, idman kimi həyat tərzi dəyişiklikləri simptomların zəifləməsinə kömək edə bilər. 
Probiotik əlavələri də həmçinin simptomları zəiflədir. Əlavə olaraq kafein, alkoqol və şirin içkilərdən uzaq durmaq simptomları azalda bilir. 
Əgər sadalananlar effekt verməzsə, mütləq dərman müalicəsi  qəbul etməlisiniz. 
İBS olduğunuzu dününürsüzsə, yemek və simptom gündəliyi tutmaq tövziyyə olunur. Sonra bu məlumatlarla birlikdə həkimə müraciət edin.
Nevroloq Sevinc Mir Seyid
Milli.Az /news.milli.az

Xəbərlər     Baxılıb: 1252   Tarix: 24 iyun 2022
f Paylaş


Turlar.az

Oxşar xəbərlər

.

Həkim böyük qarının gizli təhlükələri barədə xəbərdarlıq edir

Çoxlu visseral yağın olması idrak funksiyalarını pisləşdirə bilər. xəbər verir ki, Ulster Universitetinin (Şimali İrlandiya) endokrinologiya professoru Aleks Miras böyük qarının bu açıq-aşkar təhlükəsi barədə xəbərdarlı

.

Dərisinin yarısını kəsib götürdülər - Xərçəngə görə

Moskvada Blokhin Milli Onkologiya Mərkəzində həkimlər 12 saat davam edən əməliyyatla kişinin bədəninin yarısını dəri xərçəngi səbəbindən çıxarıb. xəbər verir ki, xəstə 25 ildir əlil arabasında idi. 2024-cü ildə ona bel nahiyəsin

.

Yayda hansı yeməklərə "hə", hansılara "yox" deməliyik

İsti yay günlərində düzgün qidalanma bədənin temperatur tənzimlənməsi, susuzluğun qarşısının alınması və ümumi sağlamlığın qorunması baxımından xüsusi əhəmiyyət daşıyır. . Bu barədə -a açıqlama verən qida sahələri üzrə eksper

.

2 dəqiqəyə yuxuya getməyin sadə üsulu açıqlandı

2 dəqiqəyə yuxuya getməyin sadə üsulu açıqlanıb. xəbər verir ki, sağlam həyat tərzi üzrə mütəxəssis Jordi Vu yuxusuzluqdan əziyyət çəkən insanlara sadə və cəmi iki dəqiqə vaxt aparan bir texnika tövsiyə edib. O, bu barəd

.

Dünyada ilk dəfə süni yolla uşaq yaratdılar

Birləşmiş Krallıqda genetik xəstəliklərin qarşısını almaq məqsədilə istifadə edilən müasir IVF (süni mayalanma) texnikası ilk real nəticələrini verməyə başlayıb. "Üç nəfərin DNT-sini" birləşdirən bu metod sayəsind

.

Xəyanətin əsas səbəbi açıqlandı

Uzunmüddətli münasibətlərdə xəyanətin əsas səbəbi açıqlanıb. xəbər verir ki, xəyanətə səbəb olan əsas amil cansıxıcılıq deyil, uzunmüddətli münasibətlərdə emosional və erotik tənəzzüldür. Bu barədə 45 illik təcrübəyə mali

.

Bu vitaminlərə görə iydə yeyin

Dünyanın bir çox yerlərində asanlıqla yetişən iydənin bir çox faydaları var. İydə A, C, E vitaminləri, flaovan qlikozidlər, liflər, uçucu yağlar, yağ turşuları ilə zəngin bir meyvədir. iydənin faydalarını təqdim edir:. 1

.

Yuxuda sevişmək nəyə yozulur?

Yuxular hələ də sirri açılmayan qaranlıqla dolu dünyadır. Yuxu əsrlərdən bəri araşdırılan, həm alimlərin, həm də mistika ilə məşğul olanların cavabını tapmaq istədiyi tapmacadır. Fərqli və rəngarəng yuxular bəzən də cinsəlikl

.

Bağça yaşlı uşaqlar neçə dil bilməlidir?

Bağça dönəmindən başlayaraq, ali təhsilə qədər hər kəs rus, ingilis və türk dillərində təhsil ala bilər. Əksər valideynlər isə uşaqlarını kiçik yaşlarından xarici dildə olan qruplara, xüsusi bağçalara qoyulmasına can ata

turlar.az

sonxeber.az=https://sonxeber.az=sonxeber.az geyim seçimi geyim necə seçməli gözəllik məhsulları atalar sozleri ve meseller hind geyimləri zoğal mürəbbəsi hazırlanması balaca qablarda keks novruz bayramına aid bakışta ekizler kahfe kali qurd ve quzu intim