Qlikasiya - ŞİRİN qidanın ACI fəsadları

Qlikasiya - ŞİRİN qidanın ACI fəsadlarıOrqanizm üçün karbohidratların əhəmiyyəti çox böyükdür. Karbohidratlar təbiətdə geniş yayılmışdır və bioloji aləmin ¾ -nü təşkil edir. Rasionun böyük bir hissəsi (60-70%) məhz karbohidratlardan ibarətdir.
Onlar sadə və mürəkkəb şəkərlərə bölünərək, orqanizmdə müxtəlif funksiyalar icra edirlər. Karbohidratlar (K/h) bir neçə qrupa ayırd edilir:
- monosaxaridlər (qlükoza, qalaktoza, fruktoza);
- disaxaridlər (saxaroza, maltoza, laktoza);
- polisaxaridlər (mürəkkəb şəkərlər - nişasta, amilopektin, qlikogen, pektin, liflər, sellüloza).
Qlükoza bir çox metabolik proseslərdə iştirak edir, lakin ən önəmli funksiyası - enerji təminatıdır. Bir çox zülalların fəaliyyəti karbohidratla birləşmiş formada mümkündür (fermentlər, daşıyıcı zülallar, hormonlar). Lipidlər, aminturşular, nukleotidlərin sintezi üçün vacib olan bir çox üzvi birləşmələr karbohidratların metabolizmi zamanı əmələ gəlir. Karbohidrat törəməsi olan qlükuronidlər ksenobiotiklərin və endogen toksinlərin detoksiyasında iştirak edir.
Karbohidratlar əvəzolunmaz komponent sayılmır. Onların defisiti zamanı yaranmış hipoqlikemiyanı kompensasiya etmək üçün zülal və yağlardan istifadə olunur, lakin bu, orqanizm üçün qeyri-effektiv yoldur.
Praktik sağlam insanda düzgün qidalanma zamanı orqanizmə daxil olan şəkər ilk növbədə enerji sintezinə qoşulur, digər bir hissəsi rezerv qlikogen şəklində qaraciyərdə toplanır. Lakin keçən əsrin sonundan başlayan və hazırda çox böyük vüsət almış karbohidrat bumu, yəni qida rasionunda əsasən karbohidratların (xüsusən də tez mənimsənilib insulin şıçrayışına səbəb olan sadə şəkərlərin) ifrat qəbulu bir çox patologiyaların, o cümlədən, geriyədönməz proseslərin inkişafına səbəb olmuşdur.
Problem kimi orta və yaşlı insanlarda daha çox müşahidə olunsa da, uşaq qidalanmasında da mühüm aqressiv faktora çevrilmişdir. Belə ki, uşaqlar tərəfindən aramsız reklam sayəsində çox geniş istehlak olunan hazır qablaşmış məhsulların hamısının tərkibində şəkər mövcuddur və müasir uşaq artıq səhər yeməyi zamanı gündəlik şəkər normasını almış olur.
Bəs yanlış qidalanma sayəsində yaranmış şəkər artıqlığı nə kimi fəsadlar törədə bilər?
Məlumdur ki, biokimyəvi reaksiyaların getməsi, adətən, müəyyən fermentlərin iştirakı ilə baş verir. Hiperqlikemiya zamanı (karbohidratların həddən artıq qəbulu: çörək; unlu-şəkərli şirniyyatlar, şirin içkilər; yaxud şəkərli diabet xəstəliyi olduqda) sərbəst şəkərlər orqanizmin istənilən zülalı ilə birləşərək onların funksiyasını pozur. Mürəkkəb biokimyəvi reaksiya nəticəsində orqanizm üçün çox toksik olan qlikasiya məhsulları (AGE) əmələ gəlir ki, bunların hüceyrədə toplanması tədricən hüceyrənin funksiya pozulmasına, sonda isə məhvinə səbəb olur.
Bu məhsulların diabet və qocalmanın, Bexterev xəstəliyi, Parkinson xəstəliyi, dağınıq skleroz, artroz, digər degenerativ xəstəliklərin patogenezində rolu sübut olunmuşdur.
Orqanizmin mühüm əhəmiyyətli zülallarının qlikasiya nəticəsində yaranan funksiya pozulmasına aiddir:
- damar divarı zülalının zədələnməsi damarların elastikliyin azalması (rigidliyinə) və qan dövranı pozulmalarına səbəb olur.
- kollagen zülalının zədələnməsi nəticəsində kollagen liflərinin elastikliyi zəifləyir ki, bu da dəri qocalmasına, bağ və vətərlərin boşalmasına, qığırdaq degenerasiyasına səbəb olur
- eritrosit membranları elastikliyini itirdiyindən hüceyrə formasını dəyişə bilmir və öz ölçüsündən kiçik kapilyar mənfəzindən keçə bilmir.
- göz bülluru zülalının zədələnməsi nəticəsində katarakta inkişaf edir.
- qlikasiyaya uğramış qan zərdabının albumin transport və detoksikasiya funksiyasını, bilirubin və uzunzəncirli yağ turşularını birləşdirmək qabiliyyətini itirir.
- immunoqlobulinlər öz xassələrini itirdiyindən orqanizmin müdafiə funksiyası zəifləyir.
- böyrəklərin yumaqcıq aparatının zədələnməsi membranların qalınlaşmasına və onların keçiriciliyinin dəyişməsinə gətirib çıxarır.
- sinir lifləri qişalarının, o cümlədən, mielinin zədələnməsi sinir impulslarının ötürülməsini əngəlləyir.
- insulinin qlikasiyası onun reseptorlara qarşı həssaslığını azaldır.
- immun hüceyrəsinin reseptoru ilə birləşərək iltihab prosesinə təkan verir.
- DNT və nukleotidlərin qlikozilləşməsi mutasiyalara səbəb olur.
- azot monooksidin sintezini inhibə edərək damar genişlənməsini əngəlləyir.
- xolesterinin oksidləşməsini sürətləndirir.
AGE orqanizmdə yaranmaqla yanaşı xaricdən də daxil olur, belə ki, yüksək temperaturda sobada və ya yağda qızardılmış qidalar (toyuq, kartof və s.) AGE ilə zəngin olur. Belə qidaların müntəzəm istifadəsi, karbohidrat qəbulu ilə birlikdə yuxarıda qeyd olunan hallara, erkən qocalmaya, xroniki xəstəliklərə səbəb olur.
Şəkər tək sağlamlığın itirilməsi deyil, həmçinin, gözəlliyə də xeyli xələl gətirir. Belə ki, dəri karkası olan, onun elastikliyini təmin edən kollagen və elastin kimi zülalların zədələnməsi dərinin erkən sallanmasına və qırışmasına səbəb olur.
Milli.Az /news.milli.az

Xəbərlər     Baxılıb: 920   Tarix: 22 fevral 2022
f Paylaş


Ustalar.az ustalar sayti

Oxşar xəbərlər

.

Bayram günlərində qidalanma: 5 qızıl qayda - dietoloq

Bayram günlərində yağlı və ağır qidaların, eləcə də şəkərli məhsulların həddindən artıq istehlakı həzm problemlərinə, qan şəkərinin ani yüksəlməsinə, arterial təzyiqin artmasına və çəki probleminə səbəb ola bilər. Xüsusil

.

İmsakda çay içmək olmazmış

Düzgün maye istehlakı Ramazan ayında ən çox diqqətdən kənarda qalan, lakin ən vacib məsələlərdən biridir. Oruc tutanların ən böyük problemi də susuzluqdur. qafqazinfo-ya istinadən xəbər verir ki, mütəxəssislər susuzluğu

.

Yumurta, yoxsa badam: Hansında daha çox protein var?

Yumurtanın yoxsa badamın daha çox protein ehtiva etdiyini bilirsinizmi? Protein, bədənin əsas quruluş daşlarından biri olub, əzələ quruluşu, toxuma bərpası və ümumi sağlamlıq üçün vacibdir. İnsanlar tez-tez protein mənbəy

.

Bu xəstəlikləri olan kişilər hamama QƏTİ GETMƏSİN

Prostatiti olan kişilər üçün hamama getmək ciddi sağlamlıq problemləri ilə nəticələnə bilər. -ın xarici mediaya istinadla bildirir ki, bu barədə uroloqlar xəbərdarlıq edib. Kişilər hansı xəstəliklərə görə hamama getməməlidirlər?

.

Yumurta qəbulunun orqanizmə təsiri

Ekspertlər yumurtanın müntəzəm istehlak edilməsinin sağlamlıq üçün vacib olduğunu bildiriblər. Kaliforniya Universitetinin (San Dieqo) alimləri yumurtanın qadınlarda idrak funksiyalarına müsbət təsir etdiyini müəyyən ediblər

.

İmsakın ən məsləhətli yeməyi... - 40 dəqiqə sonra da yatın

Müsəlman aləmi üçün müqəddəs sayılan Ramazan ayının artıq 15-ci günüdür. Builki Ramazan təqviminə nəzər saldıqda görə bilərik ki, imsak-iftar arası zaman ölkəmiz üçün təxminən 14 saatdır. Bundan başqa, havaların yaz ayın

.

Təhlükəli anlarda beyin niyə yavaşlayır?

Tədqiqatçılar orqanizm kritik şəraitdə olduqda xüsusilə təhlükə ilə qarşılaşdıqda vaxtın niyə "yavaşladığını" izah ediblər. Yeni araşdırmalara görə, bunun əsas səbəbi beynimizin təhlükəyə qarşı hiperfokus rejimin

.

Narahat olanda sakitləşmək üçün bu qidaları YEYİN

Bitməz son tarixlər və informasiya yüklənməsi dövründə narahatlıq həyatın tez-tez müşayiəti halına çevrilib.  narahatlığa qarşı olan qidaları təqdim edir:. Xroniki gərginlik yalnız məhsuldarlığı azaldır deyil, həm də fizik

.

Xanımların diqqətinə: Mart ayında SPF istifadə etməyin VACİBLİYİ - FOTO

Mart ayında hava nə qədər sərin olsa da, günəşin zərərli UV şüalarından qorunmaq hələ də vacibdir. İqlim dəyişiklikləri ilə günəşin şüaları daha da güclənə bilər və dəriyə zərər verməkdə davam edir. Beləliklə, SPF (günəşdə

turlar.az

sonxeber.az=https://sonxeber.az=sonxeber.az toy gecesi qis geyimləri 2025 sade makiyaj sekilleri xalq təbabəti heyatda oz yerini tapan insan xosbextdir xeyanet gözəl qadin həsən bəy zərdabi hakisdalar novruz hakista aybawi sağlıq