Selen və onun xərçəng əleyhinə rolu

Selen və onun xərçəng əleyhinə roluSelen 1818-ci ildə İsveç kimyasıçısı Jons Jacob Berzelius tərəfindən aşkarlanmış və yunan mifologiyasından ay allahının adi ilə adlandırılmışdır. 140 il sonra Schwarz və Foltz tərəfindən aparılan eksperimentlər zamanı Selenin heyvan qaraciyərində təyin edilən əsas elementlərdən birinin olması aşkarlanmışdır. Selenin insan sağlamlığında rola malik olması haqqında fikirlər keçən əsrin 60-cı illərində meydana çıxmağa başladı və bu gün  Selenin insan sağlamlığında əhəmiyyəti barədə alimlər arasında yekdil fikir formalaşmışdır (Arthur, 2010). Selen yeganə elementdir ki, insanın genetik materialında iştirak edir (Frausto da Silva &Williams, 2009). Selen genetik materialda Selenocysteine şəklində (SeCys, 21-ci amin turşusu)  mövcud olur və toxumaları oksidləşmə stresindən qoruyur (Rayman, 2000).  SeCys özünün mürəkkəb birləşmə mexanizmi və sintez mərhələləri ilə digər 20 amin turşularından fərqlənir və bü xüsusiyyətləri ilə xərçəngin profilaktikasında əhəmiyyətli rol oynayır (Hatfield & Gladyshev, 2002).
Bu günki elmi məlumatlar təsdiq edir ki, Selen insan orqanizmində çox vacib funksiyaların həyata keçirilməsində əsaslı rol oynayan bir elementdir. Selen qalxanabənzər vəzi hormonlarının mübadiləsi, antioksidant müdafiə sistemi kimi bir çox metobolik proseslərin və immun funksiyaların əsas komponentlərindən biridir.  Fizioloji şərtlər altında Selen Selenosistein tərkibində həmişə ionlaşmış vəziyyətdə olur (K.M.Brown,2001).  
Keçən dövr ərzində 30 yeni Selenoprotein aşkarlanmışdır  və onlardan 15-nin bioloji funksiyaları bu və ya digər şəkildə xarakterizə olunmuşdur (Hatfield & Gladyshev, 2002).  Güman edilir ki, 100-dən çox selen tərkibli protein mövcuddur (Burk RF, 1993).
Bir çox Qərb ölkələrində aparılan tədqiqatlar təsdiq edir ki, qanda selenin azlığı xərçəng və ürək-damar xəstəliklərinin artmasına səbəb olur (K.M.Brown,2001). Selenin qida əlavəsi kimi qəbulu iyirminci əsrin doxsanıncı illərindən tövsiyyə olunur və onun müsbət effekti haqqında çoxlu sayda sübutlar mövcuddur (Rayman, 2000).
Sübuta əsaslanan tədqiqatlar təsdiq edir ki, mütəmadi Selen qəbulu xərçəng əmələgəlmə riskini azaldır (H. E. Ganther, 1999). Hətta bəzi müəlliflər iddia edirlər ki, Selen qəbulu xərçəngin digər orqanlara yayılma ehtimalını da azaldır (Rayman, 2000).  Belə düşünülür ki, Selen təribli proteinlər normal hüceyrələrdə oksidativ stresi azaldaraq onların genetik materialının zədələnməsinin və şişə transformasiya olunmasının qarşısını alır. Selen qəbulunun bir çox xərçəng növlərinin, xüsusilə qaraciyər, prostat, kolorektal və ağciyər xərçənginin inkişaf etmə riskini azaltması haqqında məlumatlar var (Arthur, 2001).
Aşağıda selenle zəngin bəzi qida maddələrinin siyahısını veririk:
  -Çərəz, xüsusilə də Brazilya qozu selenin ən zəngin mənbələrindən biridir. Brazilya qozu həm də maqneziumla zəngindir. 100 qram Brayilya gozunda 1917 μq selen mövcuddur. Qarışıq çərəzin 100 qramında isə orta hesabla 422μq selen olur
  -Mollyusk və istridyələr selenle yanaşı dəmir, zink, mis və Vitamin B12-nin zəngin mənbəyidir. Sakit okean istridyələrinin 100 qramında 154μg selen olur. Digər mollyusk tiplərində də kifayət qədər selen qeyd edilir (hər 100 qramda 90-130 μg selen)     -Qaraciyər selenin ən zəngin   mənbələrindən biri hesab edilir. Heyvan qaraciyərinin hər 100 qramında 116μq selen olur.
  -Balıqlar B1, B2, B3, B6  və B12 vitaminləri ilə yanaşı selenin də zəngin mənbələrindən biridir.Balıq növündən aslı olaraq hər 100 qramında selenin miqdarı 50-80μq olur.
  -Günəbaxanın hər 100 qramında 80 μq selen müəyyən edilir. Bundan əlavə, günəbaxan Vitamin E, dəmir, Vitamin 1, Vitamin B6, maqnezium, kalium və mislə də zəngindir.  
  -Kəpəkli məmulatlarda da kifayət qədər Selen olur. Məsələn, buğda kəpəyinin 100 qramında 78μq selen qeyd edilir.
  -Kürünün hər 100 qramında 70 μq selen olur. Bundan əlavə kürünün tərkibində dəmir, zülallar və B12 vitamini də yüksək miqdarda olur.
  -Xərçəngin hər 100 qramında 59.2μq selen qeyd edilir.
Milli.Az /news.milli.az

Xəbərlər     Baxılıb: 1209   Tarix: 21 mart 2020
f Paylaş

Oxşar xəbərlər

.

Zeytun yağının içinə limon sıxıb içsəniz

Ən sağlam yağlar arasında yer alan zeytun yağı istehlakı ilə bir çox fayda təmin edir. Zeytun yağının tək başına faydaları ilə yanaşı, alternativ istifadəsi də var. Bu barədə -ə istinadən xəbər verir. Sağlam həyat vərdişlərini

.

İnsanlar niyə solaxay doğulur və beyinləri necə fərqlənir?

Sağ əli ilə rahat hərəkət edənlərin üstünlük təşkil etdiyi dünyada əksər şey solaxayları qeyri-dominant əllərindən istifadə edərək uyğunlaşmağa məcbur edir. Dünyada solaxayların payının əhəmiyyətli bir faiz təşkil etməsin

.

Təzyiqiniz bu qədər olduqda dərman İÇMƏYİN – Həkim AÇIQLADI

Həkim Elena Malışeva təzyiqi azaltmaq üçün spirtdən imtina etməyi tövsiyə edib. -a istinadən xəbər verir ki, o bu mövzuda "YouTube" kanalında yer alan videoda danışıb. "Təzyiqiniz 130-dan 140-a, 80-dən 90-

.

Bağırsaq xərçəngini yaradan faktor aşkarlandı

ABŞ-ın Fred Hatçinson Xərçəng Mərkəzinin alimləri aşkar ediblər ki, ağız boşluğunda yaşayan "Fusobacterium nucleatum" bakteriyası bağırsaqlara keçərək aqressiv şişlərin əmələ gəlməsinə səbəb ola bilir. Araşdırmanı

.

Tünd şokoladın müalicəvi əhəmiyyəti üzə çıxdı

Alimlər ürək-damar sağlamlığını dəstəkləmək üçün yeni yollar tapmağa davam edirlər. Çindən edilən son araşdırmalar maraqlı nəticə ilə diqqəti cəlb edir: tünd şokolad təkcə müalicəvi deyil, həm də hipertoniya ilə mübarizəd

.

Bunları etsək daha çox yaşaya bilərik - naturopat Günay Seyfullayeva qlobal problemdən danışdı

Ürək-damar sağlamlığının qorunması uzun və sağlam ömür sürməyin bir nömrəli şərtidir. Bəs ürək-damar xəstəliklərinin təsirlərini azaltmaq və həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq üçün nələr etməliyik?. Bununla bağlı saytımız

.

Təbii üsulla göz xəstəliklərini necə müalicə etmək olar?

Bütün xəstəliklərin dərmanı təbiətdə gizlidir. Məsələn, aloe bitkisi faydalı xüsusiyyətləri sayəsində bir çox xəstəliklərin, o cümlədən göz zəifliyinin dərmanıdır. axşam.az-a istinadən bildirir ki, hər gün kompüterdən v

.

Oruc tutmaq xərçəng hüceyrələrinin qarşını alır

Oruc tutmaq immun sistemini yaxşılaşdırır, orqanizmdəki toksinləri aradan qaldırır, iltihabı azaldır, xərçəng hüceyrələrinin yayılmasını ləngidir.  AZƏRTAC-a istinadən türkiyəli həkim Özkan Akyolun mövzu ilə bağlı araşdırmasın

.

Banan adı ilə aldığımız meyvə "afrika kartofu" imiş - Diqqət

Banan çoxlarının sevdiyi meyvədir. Onu öz cinsindən olan plantainlə tez-tez qarışıq salırlar. -a istinadən banan və plantainin fərqi barədə məlumat verir. Banan daha sarı, ətirli, yumşaq və şirin olur. Forması qövsvaridir

turlar.az

sonxeber.az maskalar geyim və ayaqqabılar toy gecesi hakista xina yaxdi sozleri lobya tursusu nergiz pasayeva seks hekayələri kosmetika azərbaycan novruz hakıştası hamilelik novruz haqistalari vətənə aid bayatı