UŞAQLARDA PSİXOLOJİ TRAVMALARI YARADAN SƏBƏBLƏR

UŞAQLARDA PSİXOLOJİ TRAVMALARI YARADAN SƏBƏBLƏRPsixoloji travma nədir?

Hər hansı hadisə və ya epizoda qarşı reaksiya və prosesdir.Travmalar uşağın dünyaya baxışını dəyişir.Travmalar həm psixoloji, həm də fizioloji ola bilər.

Lakin biz stress və travma arasındakı fərqi bilməliyik.

Stress - normal olmayan situasiyalara qarşı orqanizmin verdiyi normal reaksiyadır.Stressin başlanğıcı, davamı və sonu olur. İmtahandan zəif nəticə alırıqsa və ya imtahandan keçə bilmiriksə bizdə stress yaranır. Stress sağlam reaksiyadır.

Travma - mənfi faktorların təsiri nəticəsində insanın psixi sağlamlığı zədələnir. Stressdən fərqli olaraq normal reaksiya deyil.Stress həddindən artıq olduqda travmaya səbəb ola bilər.

Uşaqlarda psixoloji travmanın yaranma səbəbləri 2 qrupa ayrılır.

Müəyyən olan səbəblər:

-Hərbi vəziyyət;

-Terror şahidi olması;

-Təbii fəlakət;

-Təcavüzə məruz qalması;

-Qəddar münasibət görməsi.

Qeyri-müəyyən səbəblər:

-Mübahisə və konflikt;

-Qəddarlığa şahid olmaq;

-Xəstəlik, tibbi prosedurlar;

-Vərdişlərin dəyişməsi.

Şok travması nədir?

Bu qısa zamanda olan hadisələrə verilən reaksiyadır. Məsələn: oyun parkında anidən bir itin yelləncəklərin arasından çıxaraq uşağa hücum etmək istədiyi anda baş verə bilər. Həm fiziki, həm də psixoloji ola bilər. Əlamətləri aşağıdakılardır:

-Uşağın reaksiyalarının əvvəlkilərə nisbətən daha donuq olması,əyləndiyi,güldüyü heç nədən əvvəlki kimi zövq almaması;

-Çox ağlaması;

-Əsəb partlamaları yaşaması;

-Çox həyəcanlanma,mənasız aktiv hərəkətlər etməsi;

-Aqressivləşərək başqalarını dişləmək, vurmaq;

-Qısamüddətli yaddaş pozuntusu;

-Nadir hallarda görmə problemləridə yaşaya bilər.

Bu zaman valideynlər, yaxud uşağın yanında olan böyüklər nə etməlidir?

İlk öncə valideyn özü sakit olmalıdır. Əgər valideyn özü həyəcanlıdırsa, ağlayırsa uşağı sakitləşdirə bilməyəcək, yaxud buna çox gec nail olacaq. Daha sonra uşaq hadisə baş verən yerdən uzaqlaşdırılmalıdır və valideyn onu bərk-bərk qucaqlamalıdır. Uşağı sakitləşdirmək, ağlamasına mane olmaq lazım deyil, əksinə ağlaması üçün ona zaman verməliyik. Ardınca uşağa nə baş verdiyi izzah etmək lazımdır, hadisənin necə və nə üçün olduğunu uşağa açıqlamaq lazımdır ki,beynində suallar qalmasın. Onu hər şeyin geridə qaldığına inandırmalıyıq.

Uşaq baş vermiş hadisəni həmin gün ilk yuxuya gedəcəyi zamana qədər unutmağa başlamalıdır, əks halda yuxu prosesində uzunmüddətli yaddaşa keçə bilər.

Əgər valideyn uşağın yanında olmayıbsa hansı əlamətlərdən uşağın travma keçirdiyini öyrənə bilər?

-Uşaq anidən dırnaq yeməyə başlayır;

-Qorxuları yaranır, bu həm keçmişlə bağlı, həm fantaziyalarından hiss edilir;

-Özünə qapanır;

-Yuxusu pozulur, yatmağa getmək istəmir;

-Oyunlarına diqqət etsək, travma aldığı situasiyanı təkrar-təkrar canlandırdırmağa çalışır;

-Hansısa xroniki xəstəlikdən müalicə alıbsa (məsələn: astma) geri qayıda bilər;

-Tiklər, kəkələmə yarana bilər.

Şok travmasının fəsadları nələrdır?

Postravmatik stress-ağır psixi haldır, yaşanmamış emosiyalar yaddaşda qalır və istənilən zaman üzə çıxa bilər. Bu yuxuda (qorxulu yuxular), həyəcanın artması ilə panik atak və ya aqressiv davranışla özünü göstərir.

Fəsadları aradan qaldırmaq üşün aşağıdakılara əməl etmək lazımdır:

-Uşaq psixoloqunun dediklərini etmək;

-Evdə sakit mühit yaratmaq;

-Onun hisslərini dəstəkləmək;

Uşağın özgüvənini qaldırmaq;

-İdman məşqul olmasına şərait yaratmaq və onu dəstəkləmək;

-Öz həyatını özünün planlaşdırmasına kömək etmək - nə yeyəcək, hara gecəcək və s.

Uşağı həddindən artıq qoruma altına almaq, sosial çevrədən məhrum etmək qətiyyən olmaz.

Ailə və Uşaq     Baxılıb: 1656   Tarix: 10 oktyabr 2021
f Paylaş

Turlar.az

Oxşar xəbərlər

.

Hamiləliyin ilk 3 ayı bunu etməlisiniz - FOL TURŞUSU NİYƏ VACİBDİR?

Hamiləlikdə fol turşusu qəbul edilməsə, dünyaya gələcək körpənin sağlamlıq problemləri ola bilər. Türkiyəli ginekoloq Nazlı Salihoğlu bildirib ki, bütün hamilə qadınlara fol turşusu istifadə etmək birmənalı olaraq tövsiy

.

Süni ana bətnində körpələr dünyaya gələcək - ŞOK PROQNOZ

Yaponiyanın Kyuşu Universitetində çalışan alimlər laboratoriya şəraitində süni bətn içərisində yetişdirilərək "doğulacaq" körpələrin 2028-ci ilə qədər mümkün ola biləcəyini açıqlayıblar. . Tədqiqatçılar özlərini

.

Ailələrə xəbərdarlıq: Körpələri bələmək təhlükəlidir

Türkiyənin Şanlıurfa Siverek İlçe Dövlət Xəstəxanasının Ortopediya və Travmatologiya şöbəsində çalışan m ütəxəssis həkim Ahmet Yiğitbay yeni doğulmuş körpələri bələməyin fəsadlarından danışıb. Onun sözlərinə görə, bu inkişafd

.

Hər yaşın öz musiqisi - Uşaqlarınızın seçimini bu SİYAHI-dan edin

Hər yaşda musiqi insana bircür təsir edir və zövqləri də müxtəlif istiqamətlərə yönləndirir. Musiqi bir incəsənət növüdür, amma sağlanlığımızı da formalaşdırmağa qadirdir. Sağlamolun.az müxtəlif yaş qrupları üzrə sağlam v

.

Uşaqlar kababdan niyə imtina edir? - GİZLİN SƏBƏBLƏRİ VARMIŞ

Azərbaycanda uşaqların müxtəlif kabab yeməmələrinin səbəbi, görəsən nədir?. Sağlamolun.az bunu araşdırıb. Məlum olub ki, uşaqlar bu səbəblərə görə kabab yeməkdən imtina edə bilər:. Dad üstünlükləri: Uşaqlar müxtəlif dad üstünlüklərin

.

Bu problem hamilə qalmağa mane olur

Hamilə qalaraq dünyaya övlad gətirmək hər bir qadının arzusudur. Ancaq bu bəzilərində elə də asan həyata keçmir. Bəzi qadınlar uzunmüddət hamilə qala bilmir və ya  düşüklə nəticələnir. Yaranan vəziyyətin səbəblərindən bir

.

Uşaqlar arasında yayılan KOKSAKİ virusu

 Ağızda, əllərdə və ayaqlarda ağrılara səbəb olan, qabarcıq və səpkilərlə irəliləyən şikayətlər son günlərdə uşaqlar arsında sıx rast gəlinən virus xəstəlikdir. Hər yaş qruplarında müşahidə olunsa da, daha çox uşaqları hədə

.

Uşaq bezləri virus yayır – Valideynlərin NƏZƏRİNƏ

 . Uşaq bezləri məlum olmayan yeni viruslar yayır. "Nature Microbiology" jurnalında bununla bağlı məqalə dərc edilib. Məlumata görə, beynəlxalq tədqiqat qrupu körpə nəcisində 10 00 yeni virus aşkar etdiyini bildirib

.

Hamilə qadın diş çəkdirə bilərmi?

Hamilə olduğunuz müddətdə hormon səviyyənizdəki dəyişikliklər diş əti xəstəliyi və digər diş problemlərini inkişaf etdirə bilər. Buna görə də, hamilə qadınlar bu müddətdə diş həkimi ilə müntəzəm olaraq əlaqə saxlamalı, dişlərin

turlar.az

sonxeber.az yaz geyimleri 2024 reseptler hamiləlik bayatılar vətən haqqında kəpək uzdeki qara noqteler hamiləlik dövrü kosmetika novruz bayramına aid oxu az damla faydalı bilgilər toyuq salati