UŞAQLARDA PSİXOLOJİ TRAVMALARI YARADAN SƏBƏBLƏR

UŞAQLARDA PSİXOLOJİ TRAVMALARI YARADAN SƏBƏBLƏRPsixoloji travma nədir?

Hər hansı hadisə və ya epizoda qarşı reaksiya və prosesdir.Travmalar uşağın dünyaya baxışını dəyişir.Travmalar həm psixoloji, həm də fizioloji ola bilər.

Lakin biz stress və travma arasındakı fərqi bilməliyik.

Stress - normal olmayan situasiyalara qarşı orqanizmin verdiyi normal reaksiyadır.Stressin başlanğıcı, davamı və sonu olur. İmtahandan zəif nəticə alırıqsa və ya imtahandan keçə bilmiriksə bizdə stress yaranır. Stress sağlam reaksiyadır.

Travma - mənfi faktorların təsiri nəticəsində insanın psixi sağlamlığı zədələnir. Stressdən fərqli olaraq normal reaksiya deyil.Stress həddindən artıq olduqda travmaya səbəb ola bilər.

Uşaqlarda psixoloji travmanın yaranma səbəbləri 2 qrupa ayrılır.

Müəyyən olan səbəblər:

-Hərbi vəziyyət;

-Terror şahidi olması;

-Təbii fəlakət;

-Təcavüzə məruz qalması;

-Qəddar münasibət görməsi.

Qeyri-müəyyən səbəblər:

-Mübahisə və konflikt;

-Qəddarlığa şahid olmaq;

-Xəstəlik, tibbi prosedurlar;

-Vərdişlərin dəyişməsi.

Şok travması nədir?

Bu qısa zamanda olan hadisələrə verilən reaksiyadır. Məsələn: oyun parkında anidən bir itin yelləncəklərin arasından çıxaraq uşağa hücum etmək istədiyi anda baş verə bilər. Həm fiziki, həm də psixoloji ola bilər. Əlamətləri aşağıdakılardır:

-Uşağın reaksiyalarının əvvəlkilərə nisbətən daha donuq olması,əyləndiyi,güldüyü heç nədən əvvəlki kimi zövq almaması;

-Çox ağlaması;

-Əsəb partlamaları yaşaması;

-Çox həyəcanlanma,mənasız aktiv hərəkətlər etməsi;

-Aqressivləşərək başqalarını dişləmək, vurmaq;

-Qısamüddətli yaddaş pozuntusu;

-Nadir hallarda görmə problemləridə yaşaya bilər.

Bu zaman valideynlər, yaxud uşağın yanında olan böyüklər nə etməlidir?

İlk öncə valideyn özü sakit olmalıdır. Əgər valideyn özü həyəcanlıdırsa, ağlayırsa uşağı sakitləşdirə bilməyəcək, yaxud buna çox gec nail olacaq. Daha sonra uşaq hadisə baş verən yerdən uzaqlaşdırılmalıdır və valideyn onu bərk-bərk qucaqlamalıdır. Uşağı sakitləşdirmək, ağlamasına mane olmaq lazım deyil, əksinə ağlaması üçün ona zaman verməliyik. Ardınca uşağa nə baş verdiyi izzah etmək lazımdır, hadisənin necə və nə üçün olduğunu uşağa açıqlamaq lazımdır ki,beynində suallar qalmasın. Onu hər şeyin geridə qaldığına inandırmalıyıq.

Uşaq baş vermiş hadisəni həmin gün ilk yuxuya gedəcəyi zamana qədər unutmağa başlamalıdır, əks halda yuxu prosesində uzunmüddətli yaddaşa keçə bilər.

Əgər valideyn uşağın yanında olmayıbsa hansı əlamətlərdən uşağın travma keçirdiyini öyrənə bilər?

-Uşaq anidən dırnaq yeməyə başlayır;

-Qorxuları yaranır, bu həm keçmişlə bağlı, həm fantaziyalarından hiss edilir;

-Özünə qapanır;

-Yuxusu pozulur, yatmağa getmək istəmir;

-Oyunlarına diqqət etsək, travma aldığı situasiyanı təkrar-təkrar canlandırdırmağa çalışır;

-Hansısa xroniki xəstəlikdən müalicə alıbsa (məsələn: astma) geri qayıda bilər;

-Tiklər, kəkələmə yarana bilər.

Şok travmasının fəsadları nələrdır?

Postravmatik stress-ağır psixi haldır, yaşanmamış emosiyalar yaddaşda qalır və istənilən zaman üzə çıxa bilər. Bu yuxuda (qorxulu yuxular), həyəcanın artması ilə panik atak və ya aqressiv davranışla özünü göstərir.

Fəsadları aradan qaldırmaq üşün aşağıdakılara əməl etmək lazımdır:

-Uşaq psixoloqunun dediklərini etmək;

-Evdə sakit mühit yaratmaq;

-Onun hisslərini dəstəkləmək;

Uşağın özgüvənini qaldırmaq;

-İdman məşqul olmasına şərait yaratmaq və onu dəstəkləmək;

-Öz həyatını özünün planlaşdırmasına kömək etmək - nə yeyəcək, hara gecəcək və s.

Uşağı həddindən artıq qoruma altına almaq, sosial çevrədən məhrum etmək qətiyyən olmaz.

Ailə və Uşaq     Baxılıb: 1808   Tarix: 10 oktyabr 2021
f Paylaş


Turlar.az

Oxşar xəbərlər

.

Körpələri xodunoka qoymaq ziyandır – Həkimdən dəhşətli xəbərdarlıq

Uşaqlarda onurğa, bel sümük əzələ problemlərinə, skolioza yol açan səbəblərdən biri də anaların körpəni iməkləməyə başlayan müddətdə "xodunok" deyilən uşaq arabalarına öyrəşdirməsidir. Bu arabada körpənin beli dü

.

Körpənin yatağı necə olmalıdır? Vacib qaydalar

Uşaqların əhval-ruhiyyəsinə və sağlamlığına təsir edə biləcək çarpayının seçilməsi heç də az əhəmiyyətli məsələ deyil. Düzgün çarpayı seçimi həm onurğa sütunun normal inkişafına, həm də sinir sisteminə müsbət təsir göstərir

.

Hamiləlik zamanı krampların qarşısını necə almalı?

Hamiləlik dövründə bəzi fizioloji və psixoloji təsirlər baş verir. Bu təsirlərdən biri Hamiləlik Kramplarıdır. Xüsusilə hamiləliyin ikinci trimestrində (təxminən 20 həftədən sonra) başlayan və bəzi hallarda çox ağrılı ol

.

Bu problem hamilə qalmağa mane olur

Hamilə qalaraq dünyaya övlad gətirmək hər bir qadının arzusudur. Ancaq bu bəzilərində elə də asan həyata keçmir. Bəzi qadınlar uzunmüddət hamilə qala bilmir və ya  düşüklə nəticələnir. Yaranan vəziyyətin səbəblərindən bir

.

Böyrəklərdən qaraciyərə... Vitamin artıqlığı ciddi zərər verə bilər

"Vitamin çatışmazlığı qədər vitamin artıqlığı da orqanizmə ciddi zərərələr vura bilər". Bunu uşaq sağlamlığı və xəstəlikləri mütəxəssisi Dr. İhsan Şehla məlumat verib. "Həkim göstərişi olmadan, orqanizmə lazımsı

.

Uşağa ət neçə aydan verilməlidir?

Bir qayda olaraq ana südü və ya süni südlə ("smes") qidalandırılan uşaqlara istənilən əlavə qidalar (sıyıq, kəsmik, meyvə, tərəvəz, yumurta və s.) yalnız 6 ayından sonra verilə bilər. xəbər verir ki, bütün dünyad

.

Ehtiraslı öpüşmək üçün bunlara mütləq əməl edin

Ehtiraslı öpüşmək üçün bunlara mütləq əməl edin. Yaxşı öpüşməyin yollarını öyrənmək üçün müxtəlif cinsəllik saytlarında araşdırmalar apardıq. Bu barədə yazılmış mətnləri oxuduq. Gəldiyimiz nəticələri ümumiləşdirib daha ehtirasl

.

Körpələrdəki bişməcə nədən yaranır, qarşısını necə alaq? - HƏKİM MƏSLƏHƏTİ

"Bişməcə (diaper dermatit) yeni doğulmuş uşaqlarda (ilk 2 il) tez tez rast gəlinir. Alt bezin olduğu nahiyələrdə, genital orqanlar hissələrində rast gəlinir". Bu barədə pediatr Gülnar Abdullayeva -a açıqlamasınd

.

Qadınları orqazma çatdıran 7 seks pozası

Seks həyatına bir az rəng qatmaq və daha çox həzzli hala gətirmək üçün hal-hazırda tətbiq olunan mövqeləri bir az modifikasiya etmək lazımdır. Budur, qadınların orqazma çatmalarını asanlaşdıran 7 seks pozası… Ən sadə sevişm

turlar.az

sonxeber.az=https://sonxeber.az=sonxeber.az gozel gorunmek geyim dəbləri qadin dunyasi ziyafət geyimləri 2025 geyim kombinləri toyluq donlar 2025 baliq qulagi novruz haqistalari novruz hakistalari sağlamlıq usaq seirleri turpun nağlı