Viruslar haqqında bilmədiklərimiz - Sürətlə forma dəyişir və ...

Viruslar haqqında bilmədiklərimiz - Sürətlə forma dəyişir və ...İnsan DNT-sinin yüzdə 8-də virus geni var. Viruslar ümumiyyətlə tək zəncirli RNT molekullarını daşıyan sadə protein qabıqlarıdır, lakin sadə olduqları üçün asanlıqla çoxalırlar və xəstəlik törədən ən təhlükəli orqanizmlər sırasındadırlar. Koronavirus epidemiyasından bildiyimiz kimi, parazitar viruslar tutduğu hüceyrənin içərisində sürətlə çoxalır.
Milli.Az lent.az-a istinadən viruslarla bağlı yazını təqdim edir.
Viruslar necə çoxalır?
Virus öz RNT-sini hüceyrəyə vuraraq tutur və dərhal özünü təkrarlamağa başlayır. Ev sahibi hüceyrə su torbası kimi partladıqdan sonra içindəki viruslar qanla qarışır və yeni hüceyrələr axtarır.
Viruslar yaşayır, yoxsa təbii mikroskopik robotlardırmı?
Tək telli RNT ən sadə genetik kodlardan biri olduğu üçün, viruslar da yer üzündə həyatın mənşəyi ola bilərmi?
Əvvəlcə, virus qalıqlarının harada olduğuna diqqət yetirək.
Virusları bilmək üçün onların bakteriyalar kimi klassik mikroskopik növlər olmadığını anlamaq lazımdır. Məsələn, 3,5-4 milyard il əvvələ aid təbəqələrdə və stromatolit daşlarında bakteriya qalıqlarına rast gəlirik və bu süxurların bakteriyalar tərəfindən əmələ gəldiyini söyləyə bilərik. Bununla birlikdə, tipik bir virus bakteriyalarından 1000 qat daha kiçik və kövrək olduğundan viruslar təbiətdə fosil izləri qoymur. Ancaq qədim virusların genləri insan DNT-sində yaşayır. Virusların canlı növlərin və toxunulmazlığın təkamülündə oynadığı rola baxaq.
Viruslar 4 milyard il əvvəl dünyanı fəth etdi və bu gün hər yerdə var. İnsanlar bir yana qalsın, hətta bakteriyalara yoluxurlar. Onların hamısı koronavirus kimi xəstəliklərə səbəb olmur, ancaq hər daşın altından çıxırlar. Viruslar, yeni dərmanlardan fərqli iqlim şəraitindək, dəyişməyə o qədər tez uyğunlaşırlar ki, çoxalmaq üçün başqa canlılara ehtiyac duymasalar, bir gün dünya yaşanmaz hala gəldiyində, ən son tükənən orqanizmlərdən olurdular.
Bəs bu necə oldu?
Viruslar, hətta, mövcud olduqlarından xəbərdar deyillər. Onlar, qeyd edildiyi kimi, tək telli RNT genetik kodunu daşıyan və özünü hüceyrələrə yapışdıraraq təkrarlayan sadə bir protein qatdır.
Bəs necə oldu ki, dünyanı fəth etdilər və canlı növlərinin təkamülündə mühüm rol oynadılar? Bu sualın cavabı virusların və həyatın mənşəyindədir. İnsan DNT-sindəki köhnə virus genləri artıq bizi xəstələndirmir. Əksinə, bu genlər bir çox virusa qarşı toxunulmazlığımızın səbəbidir və eyni zamanda virusların son 4 milyard ildə necə inkişaf etdiyini göstərir.
Bəs viruslar nə üçün bu qədər uğur qazanır?
Bunun səbəbi çox sadə olmalarındadır. Onlar çoxlamaq üçün çox qida qaynağına ehtiyac duymurlar.
Çox balacadırlar...
Viruslar metrin bir neçə yüz milyondan biri qədərdir. Bunlardan ən böyüyü olan minivirus 500 nanometrə çatır (1 nm metrin milyarddan biri, yəni metrin yalnız 50 milyondan biri deməkdir). Bu gün kommersiyalaşdırılacaq ən kiçik kompüter prosessorunun 5 nm (Samsung və TMSC) olduğunu nəzərə alsaq, minivirus bu çipdən 100 dəfə böyükdür.
Elm adamları, virusların genetik mənşəyini araşdırmaq üçün virusların köhnə qolu olan paleovirologiyanı inkişaf etdirdilər. Onlar insanlardan mollusklara və bakteriyalara qədər bütün canlıların genetikasına baxırlar və DNT-lərində virus genləri axtarırlar.
Bir virusun hüceyrəyə sirayət etməsi üçün ona bir açar kimi oturması və membranın qapısını açması lazımdır. QİCS-ə səbəb olan HİV virusu, membran zərfinin quruluşunu və reseptorlarını o qədər tez dəyişir ki, insanın immun sisteminin yarada biləcəyi antikorların birləşməsini üstələyir. İmmunitet sistemini məğlub etdikdə QİÇS-ə səbəb olur. Virusun sürətlə forma dəyişməsi və maskalanması HIV peyvəndi hazırlamağı çətinləşdirmişdi.
Viruslar canlıdırmı?
Viruslar ümumiyyətlə canlı hesab edilmir. Gənə kimi klassik parazitlərdən fərqli olaraq, digər hüceyrələri yalnız qidalandırmaq və çoxaltmaq üçün deyil, həm də öz bədənlərini (protein qatını) qorumaq üçün bakteriyalarla başqa hüceyrələrə yoluxmalıdırlar. Yəni, yaşamaq üçün lazım olan enerjini öz bədənlərində istehsal etmirlər və daxili işlərini idarə edə bilmirlər.
Milli.Az /news.milli.az

Xəbərlər     Baxılıb: 980   Tarix: 24 oktyabr 2020
f Paylaş

Oxşar xəbərlər

.

Kartofun kişilərə faydası - Cinsi aktivlik

Yediyimiz tərəvəzlər bizi tox saxlamaqla yanaşı, bir çox xəstəliklərə də məlhəm olur. axşam.az-a istinadən kartof haqqında bilmədiyiniz yeni məlumatlar təqdim edirik:. 1. Gün işığı və istilik kartofun tərkibində solanin maddəsini

.

Uşaqlar üçün qida məhsullarına yeni tələb müəyyənləşdi

Uşaqlar üçün qida məhsullarına dair yeni tələb müəyyənləşib.   -a istinadən bildirir ki, bu, Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin Kollegiyasının təsdiqlədiyi "Qida əlavələrinə dair sanitariya norma və qaydaları"nd

.

Yaranı necə tez sağaltmaq olar?

Dəri yaraları həyatımızın hər mərhələsində qarşılaşa biləcəyimiz bir problemdir. Bəzən kiçik kəsiklər, dərin yaralarla qarşılaşa bilərik. -a istinadən bildirir ki, mütəxəssislər dəridə yaralar yaranan kimi həkimə müraciə

.

Zeytun yağının içinə limon sıxıb içsəniz

Ən sağlam yağlar arasında yer alan zeytun yağı istehlakı ilə bir çox fayda təmin edir. Zeytun yağının tək başına faydaları ilə yanaşı, alternativ istifadəsi də var. Bu barədə -ə istinadən xəbər verir. Sağlam həyat vərdişlərini

.

Üzünüzü qazlı su ilə yuyun, görün nə baş verəcək

Nəmləndirmə dərinin cavan qalmasında böyük rol oynayır. Məhz nəmlilik dəriyə elastiklik, hamarlıq və təravət bəxş edir. axşam.az-a istinadən bildirir ki, quru dəri həmişə qoca görünür. Dəriyə makiyaj edən də səliqəsizdi

.

Bağırsaq xərçəngini yaradan faktor aşkarlandı

ABŞ-ın Fred Hatçinson Xərçəng Mərkəzinin alimləri aşkar ediblər ki, ağız boşluğunda yaşayan "Fusobacterium nucleatum" bakteriyası bağırsaqlara keçərək aqressiv şişlərin əmələ gəlməsinə səbəb ola bilir. Araşdırmanı

.

Ən təhlükəli xərçəng növlərindən birinin ilk əlamətləri

Britaniyalı həkimlər dörd narahatedici əlamət açıqlayıblar. Bəzi xərçəng növləri əlamətlərinə görə erkən mərhələdə tanınır. .   -a istinadən bildirir ki, bu barədə Böyük Britaniya Milli Səhiyyə Xidmətinin ekspertləri bildiriblər

.

Alimlər həyəcan təbili ÇALDI: uşaq salfetləri autizm yaradır

Uşaq salfetləri, yuyucu vasitələr, eləcə də dırnaq boyalarında olan OFR və QAC kimyəvi maddələri beyin strukturlarına zərər verə bilər və autizm riskini artırır. -a istinadən bildirir ki, bunu ABŞ-ın Case Uestern Reserv

.

Bunları etsək daha çox yaşaya bilərik - naturopat Günay Seyfullayeva qlobal problemdən danışdı

Ürək-damar sağlamlığının qorunması uzun və sağlam ömür sürməyin bir nömrəli şərtidir. Bəs ürək-damar xəstəliklərinin təsirlərini azaltmaq və həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq üçün nələr etməliyik?. Bununla bağlı saytımız

turlar.az

sonxeber.az qis geyimləri 2024 makiyaj etmek qaydalari aksessuarlar sufle resepti xinayaxdi bayatilari toy qabağı qadın və cəmiyyət kosmetika qiz evi ucun novruz bayramina aid hakisdalar kley lekesi maraqlı oğlaq