Boy artımı neçə yaşına qədər davam edir?

Boy artımı neçə yaşına qədər davam edir?Səhiyyə Nazirliyinin mütəxəssis-eksperti Erkin Rəhimov uşaqların inkişafı ilə bağlı bir sıra məqamlara aydınlıq gətirib.
Milli.Az Səhiyyə Nazirliyinə istinadən ekspertin müsahibəsini təqdim edir:
- Uşaqların böyümə və inkişafını necə izləyə bilərik?
Uşağın sağlam həyat sürməsi üçün böyümə və inkişafını izləmək çox vacibdir. Uşaqlarda böyümə və inkişafın monitorinqində ən çox istifadə edilən ölçmələr bunlardır: yaşa görə boy; yaşa görə çəki; boy üçün bədən çəkisi; bədən kütləsi indeksi. Uşaqların böyümə və inkişafını izləmək, mövcud sağlamlıq vəziyyəti, uşağın rasional və balanslı qidalanıb-qidalanmaması kimi bir çox mövzuda göstərici ola bilər. Valideynlərə tövsiyəm uşaqları 6-7 aya qədər ayda bir dəfə, sonra isə 2-3 aydan bir rutin müayinəyə aparmaları istiqamətindədir. Yəni bu şəkildə mütəmadi olaraq uşaqların izlənməsi əhəmiyyətlidir.
- Erkin doktor, canlı efirlərimizin birində Azərbaycan uşaqları üçün xüsusi inkişaf cədvəllərinin hazırlandığını söyləmişdiniz. Bu cədvəllər haqqında məlumat verməyinizi istərdik.
- Hər ölkənin milli genofondu, yəni genetikası, yaşama mühitləri fərqlidir. Ona görə də ümumən baxdığınız zaman hər ölkədə uşaqların böyümə trendi bir az da olsa bir-birindən fərqlənə bilər. Bu günə qədər Azərbaycanda bizim istifadə etdiyimiz başqa ölkələrin cədvəlləri idi. Məsələn, bir çox dövlət və özəl klinikalarımızda qardaş Türkiyənin tərtib etdiyi cədvəllər istifadə edilirdi. İstifadə olunan cədvəllər 2008-ci ilə aid idi. Heç kimə yad deyil ki, bu gün bütün dünyada piylənmə uşaq yaşlarında artıq başlayır. Bunları nəzərə aldıqda yeni cədvəlin tərtib edilməsinə ehtiyac var idi və biz öz cədvəlimiz hazır olduğu zaman aradaki fərqi gördük. Aparılan elmi tədqiqat bir neçə ilə qədər davam etdi, hər yaş qrupundan uşaqları seçdik, onların çəki, boy, baş dairəsinə baxdıq və göstəricilər əsasında cədvəllər tərtib etdik. Artıq rahatlıqla ölkəmizə aid cədvəli istifadə edə bilərik. Yəni cədvə bizim uşaqlara aid olduğu üçün onların çəkisi, ya da boyu nisbətən az, ya çox olmasını bu cədvəl vasitəsilə müəyyən edə bilərik.
- Ümumiyyətlə, digər ölkələrlə müqayisə etsək bizim uşaqların inkişafını necə dəyərləndirmək olar?
- Bunu dəqiq demək üçün gərək elmi tədqiqatlar aparılsın. 2016-2020-ci illərdə apardığımız elmi tədqiqatda biz uşaqları Türkiyənin 2008-ci il və ÜST-nin 2012-2013-cü illərinə aid olan cədvəlləri ilə müqayisə etdik. Elmi tədqiqatlarımızın nəticələrinə görə, xüsusən 5-6 yaşa qədər olan uşaqlarda həm çəki nisbətən artıq idi, həm də bədən kütlə indeksi daha yüksək idi. Burada çox faktorlar ola bilər, məsələn düzgün olmayan qidalanma, oturaq həyat tərzi və s. Əlbəttə ki, elmi tədqiqatın nəticələri bizi narahat edir, çünki piylənmə son illərdə dünyada davam edən ən böyük problemlərdən biridir.
- Ümumiyyətlə, uşağın yaşına uyğun boyu və çəkisi deyəndə nə nəzərdə tutulur?
- Dediyimiz cədvəllərdə ən alt və ən üst norma var və bu göstəricilərin daxilində olan uşaqlar normal hesab olunur. Eyni zamanda, uşaqlarda biz standart çəki vahidi qəbul etmirik, çünki uşaq ola bilər ki, alt normasının göstəricisinə yaxındır, amma davamlı inkişafı eyni tendesiyada gedir. O zaman bu çəki onun üçün normal qəbul edilir. Eyni şəkildə biz uşağın ata-anasının boyunu bildiyimiz zaman onun yaşına uyğun inkişafını qiymətləndirə bilirik. Belə ki, qız uşağının sağlam şəkildə böyüməsini müyyənləşdirmək üçün biz onun valideynlərinin boylarını toplayırıq, alınan rəqəmdən 13 santimetr çıxırıq və ikiyə bölürük. Oğlan uşağı üçün isə bu göstəricinin üstünə 13 santimetr gəlirik və ikiyə bölürük. Beləliklə, uşağın genetik potensialına görə hədəf boyunu hesablayırıq. Əgər indiki boy göstəricisi ilə gözlənilən boy bir-birinə uyğun gəlmirsə, o zaman boy inkişafının geridə qaldığı söylənilə bilər.
- Son olaraq bilmək istərdik, uşaqlarda boy artımın ən yüksək olduğu yaş aralığı hansıdır və boy uzanması neçə yaşda dayanır?
- Boy artımı ən çox ana bətnində baş verir. Daha sonra boyun sürətlə artması iki yaşa qədər, xüsusən ilk 6 ayda baş verir. Və nəhayət, yeniyetmə dövründə boy artımı çox sürətlə gedir.
Sümüklərin uzunluğu böyümə plastinalari - sümüyün epifiz adlanan sahələri hesabına böyüyür. Böyümə zonaları yoxa çıxdıqdan sonra insanın boyu daha artmır. Qızlarda boy artımı 14-15 yaşına, oğlanlarda isə 15-16 yaşına qədər davam edir. Nadir hallarda boy uzanması 23-25 yaşa qədər davam edir.
Milli.Az /news.milli.az

Xəbərlər     Baxılıb: 1307   Tarix: 17 dekabr 2021
f Paylaş


xidmetler

Oxşar xəbərlər

.

Yuxudan yorğun oyanırsızsa, ciddi sağlamlıq probleminiz ola bilər

Gecə boyunca yuxu alsanız belə, gün ərzində davamlı güc çatışmazlığı hiss edirsizsə, ən adi işlər belə dözülməz yükə çevrilirsə, bu, tənbəllik deyil, yorğunluğun artması deməkdir. xəbər verir ki, yorğunluğun müxtəlif səbəblər

.

Yaxşı görmək istəyirsinizsə bu qidalardan çox yeyin

Göz sağlamlığını qorumaq və görmə qabiliyyətini uzun müddət yüksək səviyyədə saxlamaq üçün düzgün qidalanma mühüm rol oynayır. Mütəxəssislər bildirirlər ki, bəzi vitamin və antioksidantlarla zəngin olan qidalar gözləri gücləndirir

.

Cavan dəriyə sahib olmağın sirri

Yaşlandıqca dərimiz qalınlığı və elastikliyini itirir, xarici təsirlərdən daha az qorunur. Bariyer funksiyasından məsul olan dərinin xarici təbəqəsi olan epidermis yaş artdıqca xüsusilə incələşir. . Bizim.Media-a istinadə

.

"Fironun lənəti"ndən ümid doğdu: Xərçəngin kökünü kəsən maddə görün harada tapıldı

Misirdə qədim fironların məzarını açan alimlərin müəmmalı şəkildə vəfat etməsi illərlə "Fironun lənəti" kimi tanınıb. İndi isə bu hadisələrin səbəbi olan ölümcül göbələk - Aspergillus flavus - tibb üçün yeni bi

.

Bu şəxslər üçün gün eynəyi taxmaq TƏHLÜKƏLİDİR

Gün eynəkləri təkcə dəbli aksesuar deyil, həm də gözləri zərərli ultrabənövşəyi (UV) şüalardan qorumaqda vacib rol oynayır. Amma alimlərin fikrincə, bəzi hallarda onları taxmamaq daha faydalı ola bilər. Alimlər nə deyirlər?

.

Qara kişmişin faydaları

Qara kişmiş tərkibindəki vitamin və minerallar sayəsində insan orqanizminə bir çox fayda verir. Onun gündəlik rasiona əlavə olunması immuniteti gücləndirir, qan dövranını yaxşılaşdırır və orqanizmi zərərli toksinlərdən təmizləyir

.

Kişilər arasında "səssiz xəstəlik" sürətlə yayılır

ABŞ-da kişilər arasında sümük əriməsi xəstəliyi olan osteoporozun yayılması ilə bağlı narahatedici statistika açıqlanıb. Məlumata görə hazırda ölkədə təxminən 2 milyon kişi bu "səssiz xəstəlik"dən əziyyət çəkir

.

Qarındakı piyi 1 aya yox edəcək 9 vərdiş

Qarındakı piyləri 1 aya azaltmağa kömək edə biləcək 9 faydalı vərdiş müəyyən edilib. xəbər verir ki, mütəxəssislər bu sadə üsullarla daha incə görünməyin mümkün olduğunu bildirirlər. Şəkəri azaldın - Qazlı içkilər, şirniyya

.

Azərbaycanda ucuz kondisioner bazarı – onları yataq otağına qoymayın

Yayda hamımız sərinlik axtarır və kondisioner qayğısına düşürük. Maraqlıdır, Azərbaycanda kondisioner bazarında keyfiyyətli və keyfiyyətsiz modellər hansılardır? Ucuz malların yaratdığı potensial təhlükələr və kondisioneri

turlar.az

sonxeber.az=https://sonxeber.az=sonxeber.az makiyaj etmek qaydalari hamilelikde qidalanma aksessuarlar yemişan faydaları olum haqqinda maraqli faktlar necə hamilə qalmaq olar usaq oyuncaqlari uşaq nece olur baldiza aid azərbaycan masturbasiya nedir bayatılar