Normadan artıq emal olunmuş qidalar orqanizmə NECƏ TƏSİR EDİR? - FOTO

Normadan artıq emal olunmuş qidalar orqanizmə NECƏ TƏSİR EDİR? - FOTOQida emalı – donduraraq, qurudaraq, üyüdərək, konservləşdirərək, qarışdıraraq və ya duz, şəkər, yağ əlavə edərək qidanın təbii vəziyyətini dəyişdirən hər hansı bir prosedur olaraq başa düşülür. ABŞ-da "işlənmiş qida" anlayışına xam kənd təsərrüfatı məhsullarından başqa hər hansı bir qida, yəni dondurulmuş tərəvəzlər, qurudulmuş meyvələr və konservləşdirilmiş paxlalılardan tutmuş buğda çörəyinə, səhər yeməyi taxıllarına və hazır yeməklərə qədər müxtəlif qidalar daxildir.
Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutundan Publika.az-a bildirilib ki, bu heterogenlik səbəbindən emal edilmiş qidaları emalın mürəkkəbliyinə, emal nəticəsində qida məhsullarının fiziki və kimyəvi dəyişikliklərinə və emal məqsədinə görə kateqoriyalara bölmək üçün təsnifat sistemləri hazırlanıb.
Qida israfını azaltmaq və dünya əhalisi artdıqca adekvat qida ehtiyacını daha yaxşı təmin etmək üçün qida emalı üsullarını (məsələn, qidanın təhlükəsiz saxlanılması, daşınması üçün) təkmilləşdirmək vacibdir. Mütəxəssislər hesab edirlər ki, dünyada insanların qidaya olan tələbatını təzə və təbii məhsullar hesabına ödəmək mümkün deyil. Ona görə də qida məhsullarının emalı mütləqdir. Hətta insanın orqanizmi artıq bu tip qidalara uyğunlaşıb.
Bir sıra tədqiqatların nəticəsi göstərir ki, artıq dərəcədə emala məruz qalmış qidaların həddindən artıq istehlakı piylənməyə səbəb ola bilir, eləcə də pəhriz keyfiyyətini aşağı salır. Belə ki, emal dərəcəsi yüksək olan məhsullar olduqca rahat istehlak edilə bilir, "daha ləzzətli" olduğunu düşündürərək isə asılılıq yaradır. Dəfələrlə bu dadı hiss etmək istəyi isə asılılığın inkişaf etməsinə yol açır. Həmçinin bu tip "rahat" qidalar daha sürətlə, eləcə də diqqəti yayındırmaqla (məsələn, televizora baxaraq) yemək vərdişini təşviq edərək doyma siqnalını poza bilir. Amerikalı mütəxəssislər işlənmiş qidaların insanların pəhrizində əhəmiyyətli yerə malik olduğunu bildirirlər və emal edilmə dərəcəsinə görə kateqoriyalara ayırırlar. Lakin Kanada, İngiltərə və Braziliyada aparılmış tədqiqatlar göstərir ki, daha az emala məruz qalmış məhsullara nisbətən orta və artıq dərəcədə işlənmiş qidaların tərkibində doymuş yağ, əlavə şəkər və ya natrium miqdarı daha yüksəkdir.
Emala məruz qalmamış və ya minimal dərəcədə işlənmiş qidalar ən aşağı kateqoriya hesab edilir. Minimal emala məruz qalmanın qidanın keyfiyyətinə təsiri əhəmiyyətsiz olaraq qiymətləndirilir. Bura xam və ya təbii məhsula xas xüsusiyyətini itirməyən qida və içkilər daxildir:
meyvə-tərəvəz, o cümlədən təzə, dondurulmuş və ya şəkərsiz qurudulmuş məhsullar
qəhvəyi düyü, kinoa və qarabaşaq yarması kimi taxıllar
lobya və mərci kimi paxlalılar
kartof kimi nişastalı kök tərəvəzlər
ədviyyat əlavə edilməmiş ət və digər ət növləri (quş əti, balıq)
yumurta
təzə və ya pasterizə edilmiş süd
təbii meyvə-tərəvəz şirəsi
ətirli otlar və ədviyyatlar
qoz-fındıq və toxum
Minimal dərəcədə işlənmiş qidalar emalın təmizləmə, hissələrə ayırma, qablaşdırma, yeyilməyən fraksiyaların çıxarılması, yağın azaldılması, eləcə də qurutma, soyutma, dondurma və ya pasterizasiya kimi mərhələsindən keçir.
Orta dərəcədə emal olunmuş qidalar və içkilər isə 2 alt kateqoriyaya bölünür. Orta dərəcədə emal olunmuş ləzzət verən məhsullara bir sıra qatqı maddələri (dadlandırıcılar, duz, yağ və s.) əlavə olunur. Məsələn, duzlu qoz-fındıq, şərbətdə konservləşdirilmiş meyvələr və s. Orta dərəcədə emal olunmuş taxıl məhsullarına isə tam taxıl çörəyi, peçenye, şəkərsiz və ya yağsız tam taxıl unundan hazırlanan səhər yeməklərini nümunə göstərmək olar.
Artıq dərəcədə emal olunmuş qida və içkilər tanınmayacaq dərəcədə işlənmiş sənaye tərkibli qarışıq məhsullardır. Yüksək dərəcədə işlənmiş qida məhsulları adətən hidroliz olunmuş zülallar, dəyişdirilmiş nişastalar, hidrogenləşdirilmiş yağlar, rəngləndiricilər, yüksək fruktozalı qarğıdalı siropu, süni dadlandırıcılardan ibarətdir. Belə məhsulların heç bir qida dəyəri yoxdur, sadəcə zövq və ləzzət verir və orqanizm üçün təhlükəli hesab olunur. Bunlara ketçup, mayonez və digər souslar, yarımfabrikatlar, eləcə də tərkibinə duz, şəkər, yağ və konservantlar daxil olan məhsullar aiddir. Emal dərəcəsi təhlükəli olan məhsullardan kolbasa, vetçina, sosis və digər ət məhsulları, hazır səhər yeməkləri, şirin qazlı içkilər, baton və tərkibində yüksək kalorili yağ olan şirniyyatlar, eləcə də trans yağlar bol-bol istehlak edildikdə orqanizmi bir sıra problemlərlə üz-üzə qoya bilir.
Tədqiqatlar göstərir ki, artıq dərəcədə emala məruz qalmış qida məhsullarının daha çox istehlakının orqanizmdə yaratdığı təhlükələrdən biri piylənmədir. Belə ki, bu tip məhsulların yüksək miqdarda karbohidrat və ya yağ tərkibinin sinir sistemində dəyişikliklər yaratması insanda asılılığa gətirib çıxarır və daha çox yeməyə səbəb olur. Həmçinin artıq dərəcədə işlənmiş məhsulların istehlakı metabolik sindroma, xolesterinin artmasına, mədə-bağırsaq sisteminin pozuntusuna, ürək-damar xəstəliklərinin yaranmasına yol açır. Ümumiyyətlə, maksimal dərəcədə emala məruz qalmış qidaların kalori miqdarı minimal işlənmiş məhsullara nisbətən daha yüksəkdir. Çoxsaylı tədqiqatlar göstərir ki, vitamin və mikroelementlərlə zəngin təbii qidalardan ibarət rasiona üstünlük verən insanlarda xroniki xəstəliklərin yaranma riski aşağı olur və daha uzun ömür sürürlər. Hətta artıq dərəcədə emal edilmiş məhsulların, eləcə də fastfudun istehlakı siqaretlə müqayisədə daha çox insanın vaxtından əvvəl ölümünə səbəb ola bilir. Ona görə də belə qida məhsullarını rasiondan çıxarmaq və ya istehlakını məhdudlaşdırmaq tövsiyə olunur.

Sağlamlıq     Baxılıb: 1578   Tarix: 28 oktyabr 2021
f Paylaş

Oxşar xəbərlər

.

Cinsi gücü artırmaq üçün - 10 TƏBİİ VASİTƏ

Bitki çayları:. Bədəndə maye axını sürətləndirən bitki çayları içdiyiniz zaman qan dövranı sürətlənir, ehtiras və həyəcan artır. Enerji səviyyəsini də artıran bitki çayları cinsi həyatı canlandırır. Jenşen:. Ginseng min illərdi

.

40 gündən bir menstruasiya - TƏHLÜKƏLİDİR?

Menstruasiya nizamsızlığı qadınların tez-tez qarşılaşdıqları və onları narahat edən problemdir. Hormonal problemlər sonsuzluqdan xərçəngə qədər bir çox mühüm xəstəliklərin xəbərçisi ola bilər. Xüsusi İstanbul Şafak Xəstəxanas

.

Seksoloqdan kişilərə tövsiyə- Bu tumları yeyin

Kişi cinsi sağlamlığı üçün lazım olan hər şey adi balqabaq tumlarında birləşib. "Medicina" xəbər verir ki, rusiyalı seksoloq Şevçenko kişilər üçün bir çox vitamin və mineralların zəruri olduğunu bildirib və çıxı

.

Seksoloq Ləman Telmanqızıdan qadınlar və kişilərə məsləhət - Cinsi istək bitibsə

"Cinsi arzunun itirilməsi həm kişilərdə, həm də qadınlarda cinsi istəyin azalması kimi müəyyən edilir. Fiziki və psixoloji yorğunluq, həyat keyfiyyətindəki dəyişikliklər də cinsi istəyin dəyişməsinə səbəb ola bilər"

.

Günəş yanıqlarında istifadə olunan effektiv üsullar

Xüsusilə yay aylarında tətildə günəş vannası qəbul edərkən günəş yanığı baş verə bilər. Günəş kremi istifadəetmədən günəş vannası qəbul edərkən günəş yanığı əmələ gəlir və bu, insanı çox narahat edir. Bir çox insan günə

.

Doğuşdan sonra intim əlaqə niyə bitir?

Qadınların əksəriyyəti doğuşdan sonra cinsi istəksizlik və disfunksiya ilə üzləşirlər. "Medicina" xəbər verir ki, alimlərin fikrincə, 70% qadın uşaq dünyaya gətirdikdən sonra cinsi sağlamlıqlarının dəyişdiyini görür

.

Cinsi aktivlik üçün istifadə olunan dərmanlar - Azərbaycanlı həkimin ŞƏRHİ

Dünyada, eləcə də Azərbaycanda cinsi istəyi artıran preparatlara hər zaman tələbat olub. Bu tələbatın fonunda cinsi aktivliyi artıran "Viaqra" kimi preparatların bəzi hallarda ölümə səbəb olduğu barədə müxtəli

.

İBN SİNADAN HƏR DƏRDƏ DƏVA MƏSLƏHƏTLƏR – Cinsi zəifliyin çarəsi

Tibb və fəlsəfə ilə bağlı məşhur əsərlər yazan İbn Sina İslam Qızıl Dövrünün ən mühüm həkim, astronom və mütəfəkkirlərindən biridir. Onun fəlsəfi baxışları bir neçə əsr ərzində Qərb mütəfəkkirlərinin diqqətini cəlb etmiş

.

Aybaşı zamanı dənizdə və ya hovuzda çimmək olarmı?

Yayın gəlişi ilə dənizdə çimmək ən ideal istirahət növlərindən hesab edilir. Amma qadınlar bu istirahət günlərinin menstruasiya günlərilə üst-üstə düşməməsi üçün planlar qururlar. Qadınların əksəriyyətini düşündürən önəml

turlar.az

sonxeber.az yay kolleksiyasi qaşların formalari toy makiyajlari qas duzeltme vətən haqqında bayatılar sifahi xalq edebiyyati haqqinda findiq yaginin faydalari kosmetika bayatı dostluq oglaq oxatan uşaq nece olur