Pomidorun xeyiri və ziyanı
Pomidor "quşüzümü" cinsinə aid əsasən birillik bitki növüdür. Bu bitkinin meyvələrini biz pomidor adlandırmağa öyrəşmişik. Botanika nöqteyi-nəzərindən pomidorun meyvəsi – giləmeyvədir, lakin aşpazlıqda pomidorları tərəvəzlərə aid edirlər.
Pomidorlar – qiymətli qida məhsuludur. Onların təkibində qanın formalaşmasına və maddələr mübadiləsinə müsbət təsir edən alma və limon orqanik turşuları daxil olmaqla bir sıra faydalı maddə var. Pomidorlar əsasən mövsüm vaxtı təzə halda daha çox vitaminlərlə zəngindir (parniklərdəki pomidorların belə faydası olmur). Təzə pomidorlar həmçinin hamiləlik vaxtı da çox xeyirlidir. Lakin qızartma vaxtı onların tərkibindəki vitaminlərin əksəriyyəti dağılır.
Pomidorların faydalı xüsusiyyətləri:
Yetişmiş pomidorlar kalium və C vitamini ilə zəngindir, onların tərkibinə zülallar, nişasta, orqanik turşular, sellüloz, mineral maddələr (kalium, kalsium, natrium, maqnezium, dəmir, kükürd, fosfor və başqaları), həmçinin karotinr və likopin (onlar miqdarından asılı olaraq pomidorlara sarı-narıncı və ya qırmızı rəng verirlər) B qrupunun vitaminləri, nikotin və folio turşuları daxildir.
Öz şirəsindəki pomidorlar
Likopin – güclü antioksidləşdiricidir, o kaliumla bərabər ürək-damar xəstəliklərinin riskini aşağı salır. Likopin yağların təsiri ilə daha yaxşı mənimsənildiyinə görə, pomidorlardan hazırlanmış salatlara bitki yağı vursanız yaxşı olar. Likopin daha çox emal olunmuş pomidorların ,tomat, tomat sousu, keyfiyyətli ketçup, tomat şirəsi kimi tomat məhsullarının tərkibində olur.
Təzə pomidorlar və tomat şirəsi həmçinin aşağı turşluq dərəcəsiylə qastritlər, zəiflik və depressiyalar, yaddaşın pisləşməsi, qaz azlığı və orqanizmdə yüksək xolesterinin olması vaxtı çox faydalıdır. Tomat şirəsi qan təzyiqini aşağı salır. Pomidorlar mübadilə prosesini və həzm yolunun fəaliyyətini nizama salır, böyrəklərin və cinsiyyət vəzilərinin işini gücləndirir. Bu xüsusiyyətlər pomidorların tumlarının qabığında olduğu üçün onları təmizləmək lazım deyil. Qırmızı pomidordan hazırlanmış sıyığı bir ay ərzində şişmiş damarların üzərinə qoyurlar.
Konservləşdirmiş pomidorların tərkibində həmçinin bağırsaqların mikroflorasına müsbət təsir edən süd turşusu yaranır. Pomidorun qabıqlı istifadəsi bağırsaqların yaxşı işləməsinə imkan yaradır.
Pomidorun ziyanı:
Böyrəklərdə daşlar olduğu zaman pomidorun təkibindəki orqanik turşular kəskin ağrılar yarada bildiyi üçün istifadə etmək məsləhət deyil. Tomat şirəsindən uzun müddətli istifadə böyrəklərdə və sidik kisəsində daşların yaranmasına gətirib çıxara bilər. Böyrəklərin və ürək-damar xəstəlikləri vaxtı, həmçinin hipertoniya vaxtı konservləşdirilmiş (duzlu və turşuya qoyulmuş) pomidorlardan istifadə etmək məsləhət deyil, çünki onların tərkibində çox duz var.