Uşaqlıq boynunun eroziyası (eroziya)

Uşaqlıq boynunun eroziyası uşaqlıq boynundan örtük epitel hüceyrələrinin qopmasına gətirib çıxaran selikli qişanın dairəvi, diametri 2 sm-dək olan sahələrdən ibarət xoşxassəli patoloji prosesdir.

Həqiqi eroziya çox nadir hallarda rast gəlinir, ona görə həm də, psevdoeroziya və ya ektopiya adlandırılan uşaqlıq boynunun eroziyası dedikdə selikli qişanın defekti nəzərdə tutulur.

Bu xəstəlik zamanı uşaqlıq boynunun yastı çoxqatlı epitelinin servikal kanaldan silindrik hüceyrələrlə əvəz olunması baş verir.Uşaqlıq boynunun xaricinə çıxan epiteli uşaqlıq yolunun spesifik mühitinin təsirilə sürətlə artaraq zədələnmiş ocağın böyüməsinə səbəb olur.

Həqiqi eroziyada uşaqlıq boynu solğun çəhrayı,zədələnmiş sahə isə parlaq-qırmızı olur.Epitelial hüceyrələr qopduğundan selikli qişanın səthi çılpaqlaşır və bu da onun qanamasına gətirib çıxarır.Qadınlarda selikli qişanın belə zədələnmələri ağ ifrazat şəklində özünü göstərən iltihabi proseslərdə tez-tez rast gəlinir.

Selikli qişanın defekti müxtəlif ola bilər.O, uşaqlıq boynunu tam örtə bilər,lakin uşaqlıq boynu xarici dəliyi ətrafında yerləşməsi daha tez-tez rast gəlinir.Xəstəlik uzun müddət davam etdikdə uşaqlıq boynu hüceyrələrinin xüsusiyyətlərinin xoşxassəli,bədxassəli xarakterə malik törəmələrin formalaşmasına gətirib çıxaran dəyişməsi baş verir.

Eroziyanın patoqenezi

Uşaqlıq boynu eroziyasının yaranmasında cinsi yolla yayılan infeksiyaların (mikoplazma,ureaplazma,xlamidiya,qardnerella və s) mühüm əhəmiyyəti var.Uşaqlıq boynundakı travmadan infeksiya selikli qişaya düşür,sekresiyanın artması ilə müşaiyət olunan iltihabi proses yaradır.Bu isə,uşaqlıq boynunun selikli qişasını parçalayan əlavə faktordur.

Eroziyanın yaranma səbəbləri:

-cinsi yolla yayılan infeksiyalar (mikoplazma,ureaplazma,xlamidiya və.)

-sidik-cinsiyyət (tənasül) orqanları traktının iltihabi xəstəlikləri (kolpit,adneksit və s.)

-uşaqlıq boynunun travmaları

-menstrual tsiklin pozulmasına gətirib çıxaran hormonal fonun pozulması

-immun statusun azalması

-cinsi həyata erkən başlama

Eroziyanın növləri:

-anadangəlmə

-qazanılmış: fəsadsız və fəsadlı

Anadangəlmə ektopiya diaqnozu yeniyetmə yaşlarda profilaktik baxış zamanı

qoyulur.Xəstəliyin bu formasına silindrik epitelin sərhədlərinin uşaqlıq boynu xarici dəliyindən kənara çıxması xarakterdir.Əgər hər hansı fəsad yoxsa pasient sitoloji müayinələr aparmaqla ildə iki dəfə müşahidə olunur.

Qazanılmış forma doğuş və ya abortlardan sonra yaranır.Baxış zamanı silindrik epitelin çoxqatlı yastı epitellə örtülməsi,eləcə də, transformasiya sahələrinin formalaşdığı müəyyən edilir.

Eroziyanın diaqnostikası

Uşaqlıq boynunun eroziyası özünü heç cür biruzə vermir,yalnız həkim müayinəsi zamanı aşkar olunur.

Əsas kliniki əlamətlər:

-çoxlu selikli ifrazat

-cinsi əlaqə vaxtı və ya sonra ağrı və qanlı ifrazat.

Eroziyanın diaqnozunu qoymaq üçün istifadə olunan üsullar:

-floraya yaxma

-PZR (mikoplazma,ureaplazma,xlamidiya,herpes,pappilomavirus,qardnerella,trixomonad və s. aşkar olunması üçün)

-uşaqlıq yolu mikroflorasının disbakterioza bakterioloji müayinəsi

-sitoloji müayinə

-biopsiya

Bu xəstəliyin diaqnostikasında kolposkopiya böyük əhəmiyyət kəsb edir.Bu üsul dəfələrlə böyüdülmə hesabına uşaqlıq boynu və boyun dəliyinin epitelinin quruluşunu görməyə imkan verir.

Müalicəsi:

Eroziyanın effektiv müalicəsi üçün, eləcə də xəstəliyin yaranma səbəblərini bilmək məqsədilə cinsi yolla yayılan infeksiyaların olub olmamasını istisna etmək lazımdır.

Müalicə üsulunun seçilməsi analiz nəticələri,zədələnmənin struktur və böyüklüyündən asılıdır.Ektopiyanın müalicəsində əsas məqsəd dəyişmiş toxumanı çıxarmaqdır.

Uşaqlıq boynu eroziyasının əsas müalicə üsulları:

-lazerokoaqulyasiya (kiçik intensivlikli lazer şüasının təsiri)

-kimyəvi koaqulyasiya(uşaqlıq boynu xüsusi preparatlarla işlənir)

-kriodestruksiya (maye azotla dondurma)

-diatermokoaqulyasiya (elektriklə təsir etmə)

-diatermokonizasiya ( dəyişmiş toxumanı kənarlaşdırmaqla elektriklə təsir etmə)

Bu müalicə üsullarından sonra uşaqlıq boynu selikli qişasının bərpası üçün dərman müalicəsi aparılır.Bu məqsədlə şamlardan,məlhəmlərdən,aerozollardan və s. istifadə olunur.