Ambulator ustalıq dərsləri: Komorbid pasiyent – dövrümüzün "qəhrəmanı"

Ambulator ustalıq dərsləri: Komorbid pasiyent – dövrümüzün Komorbidlik anlayışı altında patogenetik (yaranma mexanizminə görə) qarşılıqlı əlaqəsi olan bir və daha artıq xəstəliklərin və ya sindromların eyni vaxtda keçməsidir. Latıncadan tərcümədə komorbid­liyin iki məna yüklü hissəsi var: "co" - birlikdə və "morbus"- xəstəlik.
Hazırkı dövrdə poliklinikaya və ya stasionara müraciət edən pasiyentin təsviri fərqli xəstəliklərin birləşməsi ilə təzahür olunur. Qanunauyğun sual çıxır ortaya: bu sadəcə xəstəliklər toplumudur, yoxsa hər nozologiya başqasına təsir etməklə patomorfozu dəyişir, polipraqmaziyanın və neqativ proqnozun artmasına səbəb olur? Bu diskussiya əsrlərlə davam edir. Ayrı xəstəliklərin olmaması, orqanizmi bütöv qəbul etmək, əvvəl keçirilmiş xəstəlikləri, yanaşı patologiyanı nəzərə almaq, risk amillərini bilmək, proqnoz, potensial fəsadlar və s. faktorları nəzərə almaq zərurəti haqqında hipoteza çox-çox əvvəllər irəli sürülüb.
Milli.Az ailehekimi.az-a istinadən bildirir ki, kombinə olunmuş patologiyanın təfsiri 20-ci əsrin ikinci yarısında aydınlaşır, o zaman ki, 1970-ci ildə amerikalı alim, epidemioloq A.R. Feinstein ilk dəfə komorbidlik anlayışını elmə daxil edir. Professor Feinstein komorbidlik hadisəsini kəskin revmatik qızdırmalı xəstələr arasında eyni vaxtda bir neçə xəstəliklərdən əziyyət çəkənlərdə daha pis proqnozla nümayiş etmişdir.
Beləliklə, bir çox xəstəliklərin klinik əlamətlərinə, diaqnostikasına, proqnozuna və müalicəsinə komor­bid patologiyanın təsiri çoxşaxəli və fərdidir. Xəstəliklərin, yaş faktorunun və dərman patomorfozunun qarşılıqlı əlaqəsi əsas nozologiyanın klinik gedişatına, xarakterinə və fəsadların ağırlığına əhəmiyyətli dərəcədə təsir edir, xəstənin həyat keyfiyyətini azaldır, müalicə-diaqnostika prosesini məhdudlaşdırır və ya çətinləşdirir.
Komorbidliyin növləri: transsindromal, transnozoloji və xronoloji.
İlk iki variant bir pasiyentdə patogenetik cəhətdən qarşılıqlı əlaqəli iki və/və ya daha çox sindromun ya xəstəliklərin mövcudluğu ilə bağlıdır, sonuncusu isə onların təsadüfi birləşməsi ilə bağlıdır.
Komorbidliyin təsnifatı
Xronoloji komorbidlik: ÜİX və AXOX (ağciyər­lə­rin xroniki obstruktiv xəstəliyi)
Transnozoloji komorbidlik: ÜİX və HX (hiperto­nik xəstəlik)
Transsindromal komorbidlik: xroniki böyrək xəstə­likləri və anemiya
Komorbidliyin çoxsaylı sinonimləri var: polimorbidlik, multimorbidlik, multifaktorial xəstəliklər, po­li­patiya, yanaşı xəstəlik, ikili proqnoz, plüripatolo­giya və s.
Pasientdə komorbidliyin inkişaf etməsinə çox faktorlar təsir edir, o cümlədən:
1. xroniki infeksiya;
2. iltihablaşma;
3. involütiv və sistemli metabolik pozuntular;
4. yatrogeniya, sosial mövqe;
5. ekologiya;
6. genetik meyllilik.
Komorbidliyin mahiyyəti anatomik oxşarlıq, vahid patogenetik formalaşma mexanizmi və klinik variantların və fəsadların səbəb-nəticə əlaqəsi ilə izah olunur.
Klinik-morfoloji analizə əsasən, komorbidliyin beş əsas variantı mövcuddur:
1. Səbəbli komorbidlik - müxtəlif orqanların və sistemlərin vahid patoloji agentin təsirindən törənən paralel zədələnməsi ilə bağlıdır.
2. Fəsadlaşmış komorbidlik - əsas xəstəliyin nəticəsi olaraq hədəf-orqanların zədələnməsi ilə təzahür olunur, misal üçün, şəkərli diabet zamanı irinli-septik fəsadlar.
3. Dəqiqləşdirilmiş komorbidlik - xəstəliyin ehtimal olunan vahid patogenetik inkişaf mexanizmlərini nəzərdə tutur, amma bu ehtimalın təsdiq edilməsi tələb olunur, misal üçün, sistemli aterosklerotik proses.
4. Yatrogen komorbidlik - tibbi proseduranın qabaqcadan təyin olunmuş təhlükəsi şərti ilə pasiyentə məcburi həkim təsiri zamanı inkişaf edir, misal üçün, qlükokortikosteroidlərin təsiri.
5. Dəqiqləşdirilməmiş komorbidlik - xəstəliklərin "məntiqsiz" birləşməsi ilə və gələcəkdə klinik və elmi mövqedən izah oluna biləcəyi ilə bağlıdır, misal üçün, ateroskleroz, revmatoidli poliartrit, onkoloji xəstəlik və s.
Ambulator təcrübə əsnasında komorbidliyin əsas xüsusiyyətləri nəzərə alınmalıdır:
1. İlkin səhiyyə xidməti strukturunda çalışan həkimlərin təcrübəsində komorbid patologiyalı pasiyentlərin sayı artıb.
2. Komorbidlik - letal sonluğun risk amili­dir, xəstə­liyin proqnozuna və xəstənin həyat keyfiy­yə­ti­nə təsir edir. Bu pasiyentlərin "dar ixtisaslı" mütəxəssislər tərəfindən müşahidə olunması yetərincə effektiv deyil.
3. Hazırda "ilkin xətt" həkimlərinin komorbid xəstələrin klinik-terapevtik xüsusiyyətləri haqqında bilikləri kifayət qədər deyil.
4. Komorbid xəstəliklər zamanı polipraqmaziya və onun mənfi nəticələri qaçılmazdır, belə ki, eyni vaxtda 10 dərman vasitəsindən çoxunun istifadəsi mənfi halların və mənfi dərman əlaqəsi riski 100% artır.
Milli.Az

Xəbərlər     Baxılıb: 1115   Tarix: 04 sentyabr 2022
f Paylaş

Oxşar xəbərlər

.

Tez-tez kabus görmək insanı vaxtından tez qocaldır

Yeni elmi araşdırma tez-tez kabus görən insanların daha tez yaşlandığını və 70 yaşına çatmadan ölüm riskinin üç dəfə artdığını üzə çıxarıb. xəbər verir ki, bu nəticəyə Birləşmiş Krallıq Demans Araşdırma İnstitutu və "Imperia

.

Duyğusal yükdən necə azad olaq? - Psixoloqdan praktiki məsləhətlər

"Emosional tükənmə klinik psixologiyada və psixiatriyada emosional, eləcə də zehni resursların tədricən tükənməsi kimi qiymətləndirilir". . xəbər verir ki, bu sözləri klinik psixoloq Zəhra Zahidova -a açıqlamasınd

.

Belə yuxular görənlər tez ölür

Yeni elmi araşdırmaya görə tez-tez kabus görən şəxslər daha erkən yaşlanır və 70 yaşına çatmadan ölüm riski üç dəfə artır. xəbər verir ki, Birləşmiş Krallıq Demans Araşdırma İnstitutu və "Imperial College London"u

.

Qəhvəni bu məhsulla birlikdə için – aclıq yadınızdan çıxacaq

Qəhvə ilə qoz-fındıq yalnız dadlı deyil, həm də faydalı bir birləşmədir. Bu tandem beynin fəaliyyətini dəstəkləyir, stres səviyyəsini azaldır və sizi bütün gün üçün enerji ilə təmin edir. bununla bağlı məlumatları sizə təqdi

.

Bu ucuz tərəvəzi yesəniz, viaqraya ehtiyacınız olmayacaq - həkim açıqladı

Britaniyalı həkim Maykl Mosli azərbaycanlıların da sevimli tərəvəzlərindən biri çuğundur haqqında danışıb. .  bildirir ki, onun sözlərinə görə, bu kök tərəvəz qan dövranını yaxşılaşdıran təbii xassələri sayəsində viaqray

.

Çinlilərin zəka artıran səhər YEMƏYİ - Sirri bu imiş

Tanınmış daxili xəstəliklər və kardiologiya mütəxəssisi Prof. Dr. Canan Karatay zəka inkişafını dəstəkləyən səhər yeməyi ilə bağlı yeni açıqlaması ilə gündəmə gəlib. xəbər verir ki, onun sözlərinə görə, zəkanın açarı "yumurtadır"

.

Valideynlərin stressdən qurtulmasına neçə uşaq kömək edir? - İdeal say tapıldı

Uzun müddətdir ki, bir və ya maksimum iki uşağa sahib olmaq daha sakit, idarəolunan və uğurlu valideynlik yolu kimi qəbul olunurdu. Lakin elmi araşdırmalar göstərir ki, əslində ən az stresslə yaşayan və ən xoşbəxt ailələ

.

Albalı-qırmızı rəngli dodaq boyası kimlərə yaraşır?

Albalı-qırmızı dodaq boyası  dodaqlarda zərif və cazibədar bir vurğudur. -a istinadən xəbər verir ki, istər mat, istər parlaq, istər yetkinləşməmiş albalı, istərsə də çox yetişmiş meyvə tonlarında olsun - bu rəng yay obrazların

.

Bu meyvə virusun düşmənidir, mədənin isə

Əncir mədə və bağırsaq üçün tapıntı hesab olunur.  istinadən xəbər verir ki, əncirin qabığı həzm sistemindəki faydalı bakteriyalar üçün əla qida mənbəyidir. O, antiseptik xüsusiyyətlərə malikdir və zərərli mikroorqanizmləri

turlar.az

sonxeber.az=https://sonxeber.az=sonxeber.az makiyaj etmek qaydalari qadin sayti hamilelikde qidalanma sirniyyatlar əli əmirli konservləşdirilmiş məhsullar masaj paxlava novruz bayramina aid hakisdalar novruz bayramina aid hakista ariqlamaq rus dili 2ci ders