Ambulator ustalıq dərsləri: Komorbid pasiyent – dövrümüzün "qəhrəmanı"

Ambulator ustalıq dərsləri: Komorbid pasiyent – dövrümüzün Komorbidlik anlayışı altında patogenetik (yaranma mexanizminə görə) qarşılıqlı əlaqəsi olan bir və daha artıq xəstəliklərin və ya sindromların eyni vaxtda keçməsidir. Latıncadan tərcümədə komorbid­liyin iki məna yüklü hissəsi var: "co" - birlikdə və "morbus"- xəstəlik.
Hazırkı dövrdə poliklinikaya və ya stasionara müraciət edən pasiyentin təsviri fərqli xəstəliklərin birləşməsi ilə təzahür olunur. Qanunauyğun sual çıxır ortaya: bu sadəcə xəstəliklər toplumudur, yoxsa hər nozologiya başqasına təsir etməklə patomorfozu dəyişir, polipraqmaziyanın və neqativ proqnozun artmasına səbəb olur? Bu diskussiya əsrlərlə davam edir. Ayrı xəstəliklərin olmaması, orqanizmi bütöv qəbul etmək, əvvəl keçirilmiş xəstəlikləri, yanaşı patologiyanı nəzərə almaq, risk amillərini bilmək, proqnoz, potensial fəsadlar və s. faktorları nəzərə almaq zərurəti haqqında hipoteza çox-çox əvvəllər irəli sürülüb.
Milli.Az ailehekimi.az-a istinadən bildirir ki, kombinə olunmuş patologiyanın təfsiri 20-ci əsrin ikinci yarısında aydınlaşır, o zaman ki, 1970-ci ildə amerikalı alim, epidemioloq A.R. Feinstein ilk dəfə komorbidlik anlayışını elmə daxil edir. Professor Feinstein komorbidlik hadisəsini kəskin revmatik qızdırmalı xəstələr arasında eyni vaxtda bir neçə xəstəliklərdən əziyyət çəkənlərdə daha pis proqnozla nümayiş etmişdir.
Beləliklə, bir çox xəstəliklərin klinik əlamətlərinə, diaqnostikasına, proqnozuna və müalicəsinə komor­bid patologiyanın təsiri çoxşaxəli və fərdidir. Xəstəliklərin, yaş faktorunun və dərman patomorfozunun qarşılıqlı əlaqəsi əsas nozologiyanın klinik gedişatına, xarakterinə və fəsadların ağırlığına əhəmiyyətli dərəcədə təsir edir, xəstənin həyat keyfiyyətini azaldır, müalicə-diaqnostika prosesini məhdudlaşdırır və ya çətinləşdirir.
Komorbidliyin növləri: transsindromal, transnozoloji və xronoloji.
İlk iki variant bir pasiyentdə patogenetik cəhətdən qarşılıqlı əlaqəli iki və/və ya daha çox sindromun ya xəstəliklərin mövcudluğu ilə bağlıdır, sonuncusu isə onların təsadüfi birləşməsi ilə bağlıdır.
Komorbidliyin təsnifatı
Xronoloji komorbidlik: ÜİX və AXOX (ağciyər­lə­rin xroniki obstruktiv xəstəliyi)
Transnozoloji komorbidlik: ÜİX və HX (hiperto­nik xəstəlik)
Transsindromal komorbidlik: xroniki böyrək xəstə­likləri və anemiya
Komorbidliyin çoxsaylı sinonimləri var: polimorbidlik, multimorbidlik, multifaktorial xəstəliklər, po­li­patiya, yanaşı xəstəlik, ikili proqnoz, plüripatolo­giya və s.
Pasientdə komorbidliyin inkişaf etməsinə çox faktorlar təsir edir, o cümlədən:
1. xroniki infeksiya;
2. iltihablaşma;
3. involütiv və sistemli metabolik pozuntular;
4. yatrogeniya, sosial mövqe;
5. ekologiya;
6. genetik meyllilik.
Komorbidliyin mahiyyəti anatomik oxşarlıq, vahid patogenetik formalaşma mexanizmi və klinik variantların və fəsadların səbəb-nəticə əlaqəsi ilə izah olunur.
Klinik-morfoloji analizə əsasən, komorbidliyin beş əsas variantı mövcuddur:
1. Səbəbli komorbidlik - müxtəlif orqanların və sistemlərin vahid patoloji agentin təsirindən törənən paralel zədələnməsi ilə bağlıdır.
2. Fəsadlaşmış komorbidlik - əsas xəstəliyin nəticəsi olaraq hədəf-orqanların zədələnməsi ilə təzahür olunur, misal üçün, şəkərli diabet zamanı irinli-septik fəsadlar.
3. Dəqiqləşdirilmiş komorbidlik - xəstəliyin ehtimal olunan vahid patogenetik inkişaf mexanizmlərini nəzərdə tutur, amma bu ehtimalın təsdiq edilməsi tələb olunur, misal üçün, sistemli aterosklerotik proses.
4. Yatrogen komorbidlik - tibbi proseduranın qabaqcadan təyin olunmuş təhlükəsi şərti ilə pasiyentə məcburi həkim təsiri zamanı inkişaf edir, misal üçün, qlükokortikosteroidlərin təsiri.
5. Dəqiqləşdirilməmiş komorbidlik - xəstəliklərin "məntiqsiz" birləşməsi ilə və gələcəkdə klinik və elmi mövqedən izah oluna biləcəyi ilə bağlıdır, misal üçün, ateroskleroz, revmatoidli poliartrit, onkoloji xəstəlik və s.
Ambulator təcrübə əsnasında komorbidliyin əsas xüsusiyyətləri nəzərə alınmalıdır:
1. İlkin səhiyyə xidməti strukturunda çalışan həkimlərin təcrübəsində komorbid patologiyalı pasiyentlərin sayı artıb.
2. Komorbidlik - letal sonluğun risk amili­dir, xəstə­liyin proqnozuna və xəstənin həyat keyfiy­yə­ti­nə təsir edir. Bu pasiyentlərin "dar ixtisaslı" mütəxəssislər tərəfindən müşahidə olunması yetərincə effektiv deyil.
3. Hazırda "ilkin xətt" həkimlərinin komorbid xəstələrin klinik-terapevtik xüsusiyyətləri haqqında bilikləri kifayət qədər deyil.
4. Komorbid xəstəliklər zamanı polipraqmaziya və onun mənfi nəticələri qaçılmazdır, belə ki, eyni vaxtda 10 dərman vasitəsindən çoxunun istifadəsi mənfi halların və mənfi dərman əlaqəsi riski 100% artır.
Milli.Az

Xəbərlər     Baxılıb: 1150   Tarix: 04 sentyabr 2022
f Paylaş

Oxşar xəbərlər

.

Uzun ömür eksperti sağlamlıq sirrini açıqladı – Hər gün 3-4 fincan içir

Uzun ömür və sağlam həyat mövzusunda tanınan Prof. Dr. Tim Spector şəxsi sağlamlıq sirrini açıqlayaraq gündəlik vərdişlərini paylaşıb. xəbər verir ki, Spector bildirir ki, hər gün 3-4 fincan qəhvə içir və bunun sağlamlığın

.

Hər kəsin istifadə etdiyi bu şampunlar riskli ola bilər

Son dövrlərdə saç boyası tərkibli şampunlara maraq artıb. Bir çox insan saçlarını həm tez, həm də rahat şəkildə rəngləmək üçün bu məhsullara üstünlük verir. xəbər verir ki, xarici mütəxəssislər xəbərdarlıq edir ki, bu ti

.

Rəqs etmək sağlamlıq üçün faydalıdır?

Mütəxəssislərin fikrincə, musiqi sədaları altında rəqs etmək həm psixoloji, həm də fiziki sağlamlıq üçün olduqca faydalıdır. xəbər verir ki, araşdırmalara görə, klubda rəqs etmək orqanizmin gündəlik yandırdığı kaloriləri

.

Zoğalın möcüzəvi faydaları

Son illərdə təbii qidalara maraq artdıqca unudulmuş bitkilər və meyvələr yenidən gündəmə gəlir. Onlardan biri də zoğaldır. Xalq təbabətində qədimdən istifadə olunan bu meyvə həm müalicəvi xüsusiyyətləri, həm də güclü antioksidan

.

Bir hərəkətlə qarşı tərəfi inandırmağın asan yolu - Açıqlama

Həmişə deyilir ki, jestlər danışıqdan daha təsirlidir. İnsan kiçik bir hərəkətlə qarşısındakının emosiyalarını dəyişə bilər. xəbər verir ki, bu barədə Bbədən dili üzrə ekspert Adrianne Carter söyləyib. O, insanlara qarşısındak

.

Gel dırnaqların bilinməyən fəsadları: Gözəllik yoxsa genetik zərər?

Son illərdə qadınlar arasında məşhurlaşan gel dırnaqları estetik görünüş təqdim etsə də, sağlamlıq üçün risklər daşıyır. xəbər verir ki, mütəxəssislər xüsusilə gel dırnaqlarında istifadə olunan TPO (Trimetilbenzoil Difenilfosfi

.

Səhər bunları yemək zərərlidir

Səhər yeməyində kərə yağı yemək zərərlidir. xəbər verir ki, bunu həkim Manuel Viso "El Economista"ya açıqlamasında bildirib. Həkimin siyahısında peçenye, şirin taxıllar, kərə yağı və ya mürəbbə ilə ağ çörək, həmçini

.

İki məşhur təmizlik məhsulunun satışı qadağan edildi

Təhlükəsiz Məhsul Məlumat Sistemində dərc edilən hesabata görə, "Cer" və "Oxfo" markalı drenaj açıcıları uşaqlar üçün ciddi risk yaradır. Nazirlik təcili geri çağırış əmri verib. xəbər verir ki, Türkiy

.

Bütün piştaxtalarda satışa çıxdı: Cəmi 50 qəpiklik möcüzə

Hazırda paytaxtın bazar və marketlərində yaşıl limon bolluğu müşahidə olunur. xəbər verir ki, mövsüm qiymətləri alıcıları sevindirir - bir ədəd yaşıl limon hazırda cəmi 50 qəpiyə satılır. Mövsümi pik dövrə daxil olunmas

turlar.az

kosmetik vasiteler kosmetika mehsullari qis geyimləri 2025 normal yuxu fitrə kimlərə verilir doslu qizlar aysel elizade sevgilisi kosmetika narin faydasi zencefil tut ağacı tutdudu novruz bayramina aid hakisdalar vətən