Peyvəndləri zərərli bilənlərin DİQQƏTİNƏ: Dünya 6 yoluxucu xəstəlikdən xilas oldu

Peyvəndləri zərərli bilənlərin DİQQƏTİNƏ: Dünya 6 yoluxucu xəstəlikdən xilas olduPeyvənd zərərlidirmi? Bu sual əsrlər boyunca bəşəriyyəti narahat edən məsələlərdən biri olmuşdur. Peyvəndin əhəmiyyəti ilə bağlı mübahisə və müzakirələr davam edərkən Çində başlayan və yüzlərlə insanın ölümünə səbəb olan koronavirusu mübahisə və müzakirələrə yeni bir baxış bucağı qazandırıb. Peyvəndin həyat xilasedici təsirləri olduğunu ortaya çıxaran və yeni növ peyvəndlərin inkişaf etdirilməsini stimullaşdıran bir çox inkişafa şahid olduq.
Milli.Az lent.az-a istinadən bəşəriyyətdə böyük epidemiyalara səbəb olan və peyvəndlərin sayəsində qarşısı alınan yoluxucu xəstəlikləri təqdim edir:
Çiçək xəstəliyi
Variola adlanan bir virusun səbəb olduğu və tənəffüs yolu ilə yoluxan çiçək xəstəliyi, insanların bədənlərində və üzlərində qabıq bağlayan səpkilərlə müşahidə olunan böyük nöqtələr şəklində qaşıntılı, içi sulu qızartılar meydana gətirir. İmmun sisteminə hücum edərək sürətli şəkildə ölümə səbəb olan xəstəlik 17-ci əsrdə ölümcül bir epidemiyaya səbəb olub. O dövrdə hər 10 insandan 3-ü çiçək xəstəliyi səbəbi ilə həyatını itiririb. Edvard Cenner, dünyanın ilk peyvəndini yaratmaqla digər yeni peyvəndlərin yaradılmasına vəsilə olub. Peyvəndin inkişaf etmiş ölkələrdə davamlı tətbiqinə başlanılıb və 1980-ci ildə Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (WHO) "çiçək xəstəliyini tamamilə ortadan qaldırılan ilk xəstəlikdir" şəklində bəyanat verib.
Uşaq İflici və ya Poliomielit
Poliomielit olaraq da tanınan uşaq iflici, mərkəzi sinir sistemini təsir edərək iflicə səbəb olan bir xəstəlikdir. Poliovirusun səbəb olduğu bu xəstəlik, gəlib keçici qrip bənzəri simptomlarla müşahidə olunurdu. Uşaqlar, həftələr boyunca süni tənəffüs cihazlarının içərisində qalırdı. 1952-ci ildə ABŞ-da 3000 uşaq, bu iflicdən həyatını itirib. Ağız yoluyla yoluxan virus, ictimai yerlərdə yayılırdı. 1955-ci ildə inkişaf yaradılan peyvənd sayəsində uşaq iflici nisbətləri sürətlə azalmaya başladı. 2019-cu ilin Mart ayı hesabatlarına görə yalnız üç ölkədə (Nigeriya, Pakistan və Əfqanıstan) uşaq iflici qeydə alınıb.
Difteriya
20-ci əsrin əvvəllərində yayılmağa başlayan difteriya, təkcə 1921-ci ildə 15520 nəfərin ölümünə gətirib çıxarıb. 1990-cı illərin əvvələrində əhali sıxlığının çox olduğu şəhərlərdə insanların ölümünə səbəb olan xəstəlik 1923-ci ildə yaradılan difteriya peyvəndi ilə böyük nisbətdə azaldı. 2016-cı ildə Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatına təxminən 7100 difteriya qeydə alındığı raport edilib. Bu esasən ölkələr ümumiyyətlə inkişaf etməmiş ölkələrin payına düşür. (Centers for Disease Control and Prevention, CDC) (ABŞ Xəstəliklərə Nəzarət və Profilaktika Mərkəzləri) uşaqlara dörd doza difteriya peyvəndi və hər 10 ildə bir də immunitet gücləndirici peyvənd etdirilməsini tövsiyə edir.
Qulaqdibi xəstəliyi və ya parotid
Rubulavirus ailəsinin üzvü olan paramiksovirus adlı bir virusun səbəb olduğu qulaqdibi xəstəliyi, tüpürcək yoluyla yayılır və uşaqlarda ağrılı bir üzə səbəb olur. Qulaqdibi peyvəndinin vaksinasiyasından əvvəl, ABŞ-da hər il təxminən 186 000 xəstə qeydə alınırdı. Ümumiyyətlə ölümcül riski yaratmasa da, eşitmə itkisi kimi ömür boyu davam edən problemlərə səbəb ola bilən bu xəstəlik, gənc kişilərin təxminən yüzdə 20 və 30 -nun xaya iltihabı adlanan (xaya şişməsi) xəstəliyə səbəb olur. 1997-ci ildə paratid peyvəndi tətbiq olunmağa başlandı və xəstəlik 99 faiz azaldı. Bu gün ildə bir neçə yüz insanda qeydə alınır.
Qızılca
Peyvəndin əhəmiyyətindən danışdıqda nümunə göstərə biləcəyimiz bir başqa yoluxucu xəstəlik də qızılcadır. Paramyxovirida sinifinə aid bir virusun səbəb olduğu bu xəstəlik, tənəffüs sistemi və digər orqanlara təsir edir. Qırmızı nöqtələr halında səpkilər və qrip bənzəri simptomlarla müşahidə olunan qızılca, korluq, beyin zədələnməsi və hətta ölümə belə səbəb ola bilir. 1950-ci illərin sonlarında hər il milyonlarla insan qızılcaya tutulur, 400-500 adam da həyatını itirirdi. Uşaqlarda qızılca, alman qızılcası və qulaqdibinə qarşı immunitet yaranmasını təmin edən , 2 doza tətbiq olunan QQA (Qulaqdibi,Qızılca, Alman qızılcası) peyvəndi sayəsində xəstəliklərin müşahidə nisbəti azaldı. Son vaxtlarda isə peyvənd əleyhdarı kampaniyalar səbəbiylə qızılca, yenidən təhlükəli bir epidemiya halına gəlib.
Alman qızılcası
Alman qızılcası olaraq da tanınan qızılca xəstəliyi bədəndə qızılcada olduğu kimi səpki və yüngülvari qızdırma kimi şikayətlərə səbəb olur. 1964-cu ildə ABŞ-da təxminən 12,5 milyon insan qızılcaya tutulub. Bu dövrdə 11000 qadında Rubella virusundan qaynaqlı abort hadisəsi ya da ölü doğum qeydə alınıb. 1960-cı illərin sonlarında həyata keçirilən qızılca peyvənd proqramı qızılcanın ABŞ-dan silinməsini təmin etdi. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı, bir neçə il içərisində xəstəliyin bütün dünyadakı yoluxma sayını sıfıra endirməyi hədəfləyir.
Vaksinasiyanın əhəmiyyəti haqqındakı mübahisələri alovlandıran koronavirus ilə bağlı elm adamlarının etdiyi bəyanatlara görə onun peyvəndi qısa müddət içərisində hazır olmalıdır.
Milli.Az /news.milli.az

Xəbərlər     Baxılıb: 1052   Tarix: 18 oktyabr 2020
f Paylaş


Ustalar.az ustalar sayti

Oxşar xəbərlər

.

Gündə bir qaşıq qəbul edin - Xərçəngdən qoruyur

ABŞ-də aparılan yeni tədqiqat göstərib ki, zeytun yağında olan təbii maddə xərçəng hüceyrələrini cəmi 30 dəqiqə ərzində məhv edə bilər. xəbər verir ki, zeytun yağı ilə bağlı araşdırma Rutgers Universiteti və Hunter College-d

.

Bu əlamətləri nəzərə almadı, 15 ay sonra bağırsaq xərçəngindən öldü

İngiltərədə yaşayan 44 yaşlı Laura Dawson bağırsaq xərçəngi diaqnozu qoyulduqdan 15 ay sonra vəfat edib. xəbər verir ki, iki uşaq anası olan qadın yaşadığı şişkinlik və yorğunluğu menopozla əlaqələndirərək həkimə getməyib

.

Azərbaycanda ucuz kondisioner bazarı – onları yataq otağına qoymayın

Yayda hamımız sərinlik axtarır və kondisioner qayğısına düşürük. Maraqlıdır, Azərbaycanda kondisioner bazarında keyfiyyətli və keyfiyyətsiz modellər hansılardır? Ucuz malların yaratdığı potensial təhlükələr və kondisioneri

.

Bu dərmanları içməzdən əvvəl iki dəfə düşünün - Vacib xəbərdarlıq

Bəzi dərmanların və tibbi prosedurların böyrəklərə "zəhərli" təsir göstərə biləcəyi açıqlanıb. Nefroloq mütəxəssis Dos. Dr. Nadir Alpay xəbərdarlıq edir ki, ağrıkəsicilər, antibiotiklər, kontrast maddələr və bəz

.

"Yemiş alarkən də diqqət edilməli bir çox məqam var"

Bu sözləri qida məsələləri üzrə ekspert İlkin Şirinov -a açıqlamasında deyib. O, yemiş alarkən nələrə diqqət edilməli olduğundan bəhs edib:. "İlk növbədə, bütün meyvə və giləmeyvələrdə olduğu kimi yemişi də mövsümünd

.

Həkim təyinatı olmadan dərman qəbul edənləri bu təhlükə gözləyir

İyun ayı ərzində Kliniki Tibbi Mərkəzin Toksikologiya şöbəsinə zəhərlənmə səbəbilə 99 nəfər yerləşdirilib. Bu barədə Kliniki Tibbi Mərkəzdən verilən məlumata görə, həmin şəxslərdən 37-si dərman, 27-si sirkə turşusundan, 1-

.

Uşaqlarda dəri yanması riski: Xərçəngə səbəb olur

Yay aylarında günəşə məruz qalmanın müxtəlif faydaları var, lakin həddindən artıq olmamaq və müəyyən saatlarda kölgədə qalmaq lazımdır. e- -a istinadən xəbər verir ki, körpələrdə və uşaqlarda günəş yanıqları sonrakı illərd

.

Hər gün yeyirik, ancaq ömrü 10 il qısaldır

Gündəlik yeməklərimizdə çox vaxt fərqinə varmadan istifadə etdiyimiz duz, əslində bədənimiz üçün gizli və ciddi bir təhlükə ola bilər. xəbər verir ki, duz dad qatmaq üçün çox istifadə edilir, amma onun çox miqdarda qəbul

.

Bu şəxslər avokadodan uzaq dursun

Super qidalar arasında yer alan və sağlamlığa olan saysız faydaları ilə tanınan avokado bəzi insanlar üçün riskli ola bilər. Xüsusilə xroniki böyrək xəstəliyindən əziyyət çəkənlər üçün bu meyvənin tərkibi təhlükə yarada bilər

turlar.az

sonxeber.az=https://sonxeber.az=sonxeber.az maskalar qadin dunyasi gelinlikler toy dəbi uc baci dolmasi tərəvəzlər goy qursagi nece yaranir bürclər novruza aid hakista baliq hüzeyir hacibəyov maska