Atmosferin alt qatlarında ozon kəskin artıb

Atmosferin alt qatlarında ozon kəskin artıbEkoloqlar müəyyən ediblər ki, Hindistan, Malayziya və İndoneziyanın ən böyük şəhərlərində, eləcə də planetin digər regionlarının meqapolislərində atmosferin alt qatlarında ozonun konsentrasiyası son 20 ildə iki dəfə artıb. Ona görə də həmin yerlərdə havanın keyfiyyəti pisləşib. Bu barədə məlumat "Science Advances jurnalında yer alıb.
Milli.Az AZƏRTAC-a istinadən bildirir ki, tədqiqatın müəlliflərindən biri, Boulderdə Kolorado Universitetindən (ABŞ) ekoloq Odri Qodel deyib: "1994-cü ildən başlayaraq IAGOS proqramı çərçivəsində hər təyyarədə alətlər troposferin aşağı qatlarında ozonun səviyyəsini ölçür. Biz bu məlumatlardan planetin 11 regionunda ozonun konsentrasiyasını izləmək üçün istifadə etdik".
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının qiymətləndirməsinə görə, hər il atmosferin müxtəlif zərərli maddələr və kanserogenlərlə çirklənməsi nəticəsində təqribən 7 milyon insan ölür. Tədqiqatçıların çoxunun fikrincə, ölüm sayının real miqdarı daha çox ola bilər. Lakin alimlər havada hansı növ çirkləndiricilərin insanların və ev heyvanlarının sağlamlığı üçün daha çox təhlükəli olması barədə ümumi fikrə gəlməyiblər. Bu çirkləndiricilər sırasına molekulu üç oksigen atomundan ibarət ozon da daxildir. Ozon Yer atmosferinin aşağı qatlarına düşəndə onu ultrabənövşəyi şüalardan qorumaqdan əl çəkir və güclü istixana qazına çevrilir.
Odri Qodel və onun həmkarları bu qazın konsentrasiyasının son on ildə necə dəyişməsi haqqında ilk məlumatı əldə ediblər. Bunun üçün onlar IAGOS proqramı çərçivəsində avialaynerlərdə quraşdırılmış alətlərdən 30 mindən çox ölçmə məlumatını təhlil ediblər. Məlum olub ki, son 20 ildə Yerin atmosfer təbəqəsinin alt qatlarında ozonun konsentrasiyası bütövlükdə, habelə bir çox iri şəhərlərdə sürətlə artıb. Hər on ildə orta hesabla 5 faiz, Malayziyanın, Hindistanın, İndoneziyanın, Çinin şimal hissəsinin ən böyük şəhərlərində, habelə ABŞ və Kanadanın qərb sahillərində 30-70 faiz yüksəlib.
Bu artımın əsas mənbəyi Yerin tropik əraziləri olub. Həmin yerlərdə son illər azot-oksid tullantılarının həcmi kəskin çoxalıb ki, bu səbəbdən də troposferdə ozon molekulları yaranır. Alimlərin fikrincə, bu qazın təxminən bütün böyük mənbələri Cənubi və Cənub-Şərqi Asiya ərazilərində cəmlənib.
Tədqiqatçılar bu nəzəriyyəni yaxın vaxtlarda NASA-nın və EKA-nın iqlim peyklərinin azot-oksidləri və digər qazların konsentrasiyası haqqında məlumatları əsasında yoxlamağı planlaşdırırlar. Onlar ümid edirlər ki, aparılan təhlillər tullantıların mənbələrini lokallaşdırmağa və yaxın on ildə böyük şəhərlərin troposferində ozonun hansı sürətlə çoxalmasını müəyyənləşdirməyə kömək edəcək.
Milli.Az /news.milli.az

Maraqlı     Baxılıb: 2314   Tarix: 22 avqust 2020
f Paylaş

Oxşar xəbərlər

.

Azərbaycan mədəniyyətinə ağır itki - FOTO

Əməkdar incəsənət xadimi, professor Rafiq Sadıqov vəfat edib. xəbər verir ki, bununla bağlı Bakı Xoreoqrafiya Akademiyası məlumat yayıb. Bildirilib ki, Rafiq Sadiqov 77 yaşında dünyasını dəyişib. Qeyd edək ki, o, həmçini

.

Alimlər nəhayət, 100 illik elmi sirri həll etdilər

Alimlər ilk dəfə nadir metal palladiumdan istifadə edərək atom səviyyəsində suyun yaradılmasının unikal prosesinin şahidi olublar. İlk dəfə olaraq hidrogen və oksigen atomlarının nanoölçülü kiçik su qabarcıqları əmələ gətirmə

.

8 mart – Beynəlxalq Qadınlar günü münasibətilə təbrik

Əziz xanımlar! . Sizi, bütün Azərbaycan qadınlarını 8 mart – Beynəlxalq Qadınlar günü münasibətilə səmimi qəlbdən təbrik edirəm, hər birinizə cansağlığı, ailə səadəti və işlərinizdə müvəffəqiyyətlər arzulayırıq. Sizə ən gözə

.

Təhsil kurslarının YENİ FIRILDAĞI – Müştəri toplamaq üçün bu yola da ƏL ATIRLAR

Günü-gündən sayı artan hazırlıq kursları bəzən insanları "tələyə" salır. Reklam vasitəsilə peşəkar fəaliyyət və təcrübəli müəlim heyətinin olduğunu qyed edən "kurslar" müştəri topladıqdan sonra əsl üzlərin

.

Azərbaycanlı şagirdlər ABŞ-da üzümüzü ağ etdilər - FOTO

ABŞ-ın nüfuzlu təhsil ocaqlarından biri olan Yale Universitetində keçirilən "The World Scholars Cup" beynəlxalq bilik olimpiadasında iştirak edən Oksbric Akademiyasının azərbaycanlı şagirdləri 2 qızıl, 15 gümü

.

Yeni nazir bu məşhur alimin oğludur

Azərbaycanın yeni əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri Anar Əliyev məşhur ədəbiyyatşünas alimin oğludur.  xəbər verir ki, A.Əliyevin atası filologiya elmləri doktoru Rəhim Əliyev Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutund

.

Hakışta

Xınayaxdı məclisləri üçün hakıştalar . Ağ dəvə düzdə qaldı hakışta,. Yükü Təbrizdə qaldı hakışta. Oğlanı dərd apardı hakışta,. Dərmanı qızda qaldı hakışta. Gülü atdım dənizə hakışta,. Batdı çıxmadı üzə hakışta. Nolar bizi

.

Azərbaycanda təhsil xərcləri artırılır

Gələn ilin dövlət büdcəsində Azərbaycanda təhsil xərcləri 4 milyard 549,9 milyon manat proqnozlaşdırılıb ki, bu da 2023-cü illə müqayisədə 142,8 milyon manat və ya 3,2% çoxdur. report-a istinadən xəbər verir ki, bu barəd

.

Repetitorların qiyməti yüksəldi: 1 fənn üzrə 200 manat

Yeni tədris ili valideynlərin qayğılarını artıb. "Xəzər Xəbər"ə istinadən xəbər verir ki, xüsusilə 10 və 11-si sinif şagirdlərinin valideynləri övladlarını məktəbdən əlavə hazırlıqlara yönəldirlər. Məqsəd onları

turlar.az

sonxeber.az=https://sonxeber.az=sonxeber.az hamilelikde qidalanma gözəllik məhsulları geyim şəkilləri qış tədarükü salatlar dekorasiya sellulit gozlerin bezedilmesi sevgi janrlar novruza aid eqreb cekc pornuxa