Uşaqlarda nitq qüsurları. SİMPTOMLAR, FORMALAR
 Müasir dövrdə ən çox rast gəlinən problemlərdən biri uşaqlarda nitqin vaxtında inkişaf etməməsidir.
Müasir dövrdə ən çox rast gəlinən problemlərdən biri uşaqlarda nitqin vaxtında inkişaf etməməsidir.
 
 Valideynlər övladlarının danışmamağından, yaxud danışarkən qüsurları olmasından şikayət edirlər: ötən əsrin 70-ci illərinin əvvəllərində həmin problem yalnız 4% təşkil edirdisə, hazırda nitqi qüsurlu olan uşaqların sayı 6 dəfə artıb.
 
 Nitq qüsurlarının səbəbləri arasında ilk növbədə doğuş travmaları, ata-ana arasında olan qan qohumluğu, sosial fon, yəni evdə valideynlərin müxtəlif dildə danışması çoxluq teşkıl edir. Daha bir vacib səbəb cizgi filmlərində olan işiq effektləri və hərəkət dinamikasıdır ki, bunlar da nitqin inkşafını ləngidir.
 
 Ona görə də analar bir sıra məsələlərdə çox diqqətli olmalıdır:
 
 - Uşaq üç aylığında başını çevirmirsə; səsə reaksiya vermirsə
 
 - 4-6 ayında "b","p" kimi səsləri səsləndirmirsə
 
 -  7 aylığında ətrafa reaksiya vermirsə (yəni uşağa acıqlanan zaman ağlamır, güldürərkən gülmürsə)
 
 - 9-10 aylığında kiçik hecaları söyləmirsə, uşaqda nitqin inkşafı ləngiyir, yaxud gələcəkdə qüsurlu nitq formalaşır. Məlumdur ki, nitqi qüsurlu olanlarda özünə inam hissi də zəif olur. Adətən nitqin qüsurlu olmasına uşaq yaşlarda daha çox təsadüf edilir.
 
 Uşaqlarda onun bir neçə formasına rast gəlinir:
 
 - Alaliya - baş beynin hər hansı bir hissəsinin inkşafdan qalması və yaxud patologiyası səbəbindən nitqin olmaması.
 
 - Dizartriya - mərkəzi sinir sistemindəki güclü zədələnmələr nəticəsində baş verir və uşaqlarda tənəffüs zamanı sözün bir hissəsi tamamilə itir. Bəzən dizartriyaları dislaliyalarla qarışdırırlar, lakin dizatriyalarda sözün bir hissəsi itir, dislaliyalarda isə hərf dəyişdirilir.
 
 - Dislaliya - sözlərdə hərflərin istifadəsi dəyişir.
 
 - Rinolaliya - burun-udlaqda adenoidlər və ya burun çəpərində yaranan əyrilik nəticəsində sait səslər ağızdan yox burundan ifadə olunur (tın-tın danışma).
 
 - Loqonevroz (kəkələmə) - söz axınının, səs tembirinin, yaxud heca ritminin pozulmasıdır ki, bu forma getdikcə ağırlaşmağa meyilli olur.
 
 Nitq problemlərinə aparıb çıxaran patogenetik səbəblər də müxtəlif olur:
 
 - Uşaq valideyn arasında əlaqənin olmaması, yaxud zəif olması, məsələn, ana uşaqla danışmır, vərdiyi əşyaların adını soruşmur, yaxud sözlərin ifadəsində ona kömək etmir, sözlərə düzəliş etmir;
 
 - Beyin qabığının ləng inkişafı;
 
 - Somatik xəstəliklər.
 
 Nitq qüsurunun əmələgəlmə səbəblərindən biri autizm xəstəliyidir.
 
 Normal uşaqlarda 1 yaşında göstərici - barmaq formalaşır. Uşaq istədiyini barmağı ilə göstərir.
 
 2 yaşına doğru isə nitqi formalaşır, fikrini sözlər və ya qısa cümlələrlə ifadə edir. Autist uşaqların isə öz dünyası formalaşır, ətraf mühitdən təcrid olunur , bir hərəkətin, yaxud bir əşyanın üzərində təkrarlayıcı hərəkətlər edir, nitqləri isə, yeni uşağın söz ehtiyatı yalnız 1-2 sözdən ibarət olur və həmin sözlər daim təkrarlanır. Belə uşaqlar mütləq psixiatr və nevropatoloq müayinəsindən keçirilməlidir. Müraciət nə qədər erkən olsa, səmərəsi də bir o qədər tez alınar.
 
 Müalicədə dərman preparatları ilə yanaşı həkim-loqopedin hər uşaq üçün ayrıca hazırlanan fərdi məşqləri səmərəlidir.
 
 Zülfiyyə İbrahimova
 
 Milli.Az /news.milli.az

 
 







 Vətən haqqında bayatılar
  Vətən haqqında bayatılar Ehtiraslı öpüşmək üçün bunlara mütləq əməl edin
  Ehtiraslı öpüşmək üçün bunlara mütləq əməl edin Qaravəllilər
  Qaravəllilər Arzuolunmaz hamiləlik
  Arzuolunmaz hamiləlik Kerem Bürsin min tələbəyə təhsil imkanı yaratdı
  Kerem Bürsin min tələbəyə təhsil imkanı yaratdı Ağıllı olun, xəbərdarlığımı ciddi qəbul edin' - Tolik
  Ağıllı olun, xəbərdarlığımı ciddi qəbul edin' - Tolik Əncirə əlavə edib yeyin - Qaraciyəri təmizləyir, orqanizmi yeniləyir
  Əncirə əlavə edib yeyin - Qaraciyəri təmizləyir, orqanizmi yeniləyir Həftədə ən azı 2 dəfə bu balığı yeyin - Həkim məsləhəti
  Həftədə ən azı 2 dəfə bu balığı yeyin - Həkim məsləhəti Sənin möhkəm çiyninə və məsləhətlərinə çox ehtiyacım var
  Sənin möhkəm çiyninə və məsləhətlərinə çox ehtiyacım var Diş itkisi ölüm riskini artıra bilər - ARAŞDIRMA
  Diş itkisi ölüm riskini artıra bilər - ARAŞDIRMA Puqaçova Bolqarıstanda villa aldı
  Puqaçova Bolqarıstanda villa aldı Paris Hilton Britni Spirsin 2000-ci illərə aid görünüşünü təkrarlayıb - FOTOLAR
  Paris Hilton Britni Spirsin 2000-ci illərə aid görünüşünü təkrarlayıb - FOTOLAR Dilarə Kazımova "Chicago" müziklında parladı – FOTOLAR
  Dilarə Kazımova "Chicago" müziklında parladı – FOTOLAR Xanımların gözəllik yarışmasında Birləşmiş Krallığı qazaxıstanlı qadın təmsil edəcək - FOTO
  Xanımların gözəllik yarışmasında Birləşmiş Krallığı qazaxıstanlı qadın təmsil edəcək - FOTO