Stress bu xəstəliyin yaranmasına səbəb olur

Stress bu xəstəliyin yaranmasına səbəb olurPanik pozuntunun həyat müddətində yayılması 0.7-2.0% olaraq qeyd olunur. Panik pozuntu 18-25 yaş arasında ortaya çıxmaqla yanaşı daha sonrakı mərhələlərdə də başlaya bilər .

Qadınlarda kişilərə nisbətdə 2-3 dəfə daha çox görünür. Aparılan bəzi tədqiqatların tapıntılarına əsasən panik pozuntu xəstəsi uşaq və yeniyetmələrin 18%-də 10 yaşından əvvəl simptomların başlama məhsullarının müşahidəsi ilə ortaya çıxmışdır. 10-17 yaş arasında nümunələrlə aparılan araşdırmada isə panik pozuntusunun yayılması 0.6% olaraq dəyərləndirilmişdir.

Komorbid diaqnoz

Yanaşı görülən psixopatologiyalar
Panik pozuntu, digər psixiatrik narahatlıqlarla birlikdə mütəmadi olaraq müşahidə olunur. Digər anksiyetə pozuntuları, fobiyalar və depressiya, populyasiyaya görə panik pozuntu xəstələrində daha çox görünür.

Panik pozuntuda depressiya (50-65%), yayılmış anksiyetə pozuntu (25%), sosial fobiya (15-30%), spesifik fobiya (10-20%), panik pozuntudakı atakların anidən ortaya çıxması, digər xəstəliklərdə olan simptomların olmaması, panik pozuntunu digər psixiatrik narahatlıqlardan ayırır (2012).

Etiologiya

Psixoanalitik
Psixoanalitik anlayışlarda, panik atakların anksiyetə təkan verici impulslardan, uğursuz müdafiədən dolayı ortaya çıxdığı iddia edilir. Agorofobiyanın ortaya çıxmasında uşaqlıq mərhələsində yaşanan valideyn itkisi və ayrılıq probleminin əhəmiyyəti müəyyənləşdirilir. Sosial həyat daxilində tək qalmaq və tərkolunma narahatlığı, uşaqlıq narahatlıqlarının yenidən ortaya çıxmasına yol açır. Uşaqlıq mərhələsi ayrılıq anksiyetəsinin yenidən ortaya çıxmasına görə basdırma, yer dəyişdirmə, qaçma kimi bəzi müdafiə mexanizmlərinin fəaliyyətə keçməsinə səbəb olur. Uşaqlıq mərhələsində yaşanılan ayrılıq narahatlığı uşağın inkişaf edən sinir sisteminə təsir göstərir. İnkişaf mərhələsində təsirlənən sinir sistemi, yetkin şəxslərdə anksiyetəni daha uyğun vəziyyətə gətirir. Neyrofizioloji səbəbdən, ətraf faktorlar və stress nəticəsində panik atak ortaya çıxa bilər.

Bioloji faktorlar

Panik pozuntunun bioloji təsiri ilə bağlı aparılan tədqiqatlarda, limbik sistem (gözləmə anksiyetəsi üzərində təsiri olduğu qeyd olunmaqla), beyin kötüyü (locus seruleus noradrenergik neyronlar və orta raphe nüvəsinin serotonergik neyronları), prefrontal kortex (fobik qaçmanın ortaya çıxmasından yaranan məsuliyyət) üzərinə köklənmişdir. Bu tədqiqatın nəticələri göstərmişdir ki, panik pozuntuda bioloji səbəblər son dərəcə vacibdir.

Genetik faktorlar

üxtəlif araşdırmaların nəticəsi olaraq panik pozuntunun genetik faktorların əsas təşkil etdiyi ətraf şərtlərin və genetikanın qarşılıqlı təsiri nəticəsində ortaya çıxdığı qeyd olunur. Əkizlər üzərində aparılan tədqiqatda panik pozuntunun proqressivləşməsində genetik faktorların rolu xüsusilə qeyd olunur.

Bir ailə üzərində aparılan eksperimentdə 4 uşaqdan üçünün müəyyən yaş mərhələlərində panik atak yaşadığı ortaya çıxır. İki uşaqda təxminən 18 yaşda panik atak başlanması qeyd olunur. Uşaqlardan birində panik pozuntuyla agorofobiya, digərində isə sadəcə agorofobiyasız panik atak yaşandığı göstərilib. Digər uşağın isə panik atakı 38 yaşında, daha gec başlanmışdır. valideynlər üzərində aparılan qiymətləndirmə nəticəsində ananın ümumi anksiyetə pozuntusu yaşadığı ortaya çıxmışdır. Bu qısa ailə tədqiqatı belə, panik pozuntuda genetik faktorun əhəmiyyətini ortaya çıxarır.

Öyrənmə qaydaları

İnsan həyatında öyrənmə, həyatın özüdür: yaşadığı təcrübə və məlumatların nəticəsidir. Bəzən müsbət öyrənmələrin əksi olan mənfi öyrənmələrin yaratdığı yanlış stimullaşdırıcılar, panik pozuntu xəstələrinin atak yaşamasına gətirib çıxara bilər. Panik pozuntunun yaşatdığı yanlış stimullaşdırıcılarla mənfi düşüncə və duyğuların təsiri altına düşərik.

Öyrənilmiş çarəsizlik, panik pozuntuların terapiyasının önündə dayanan böyük bir maneədir. Seligmanın apardığı təcrübəyə əsaslanaraq insandakı panik pozuntuların, depressiyaların, fobik və obsessiv-kompulsiv pozuntuların zəminində öyrənilmiş çarəsizlik vəziyyəti olduğunu qeyd etmək mümkündür. Panik pozuntuda mövcud olan öyrənilmiş çarəsizlik xəstənin davamlı narahatlıq və qorxu yaşamasına səbəb olur. Xəstə bu çarəsizliyin fərqində olmaya bilər.

Koqnitiv model
Koqnitiv anlayışa əsasən; pozuntuda əsas açar fəlakətləşdirmə ssenariləridir. Yaşanan ilk panik atakdan sonra xəstələr, koqnitiv reaksiyalar verir. Clarka əsasən panik pozuntuda yaşanılan somatik simptomlar fəlakətləşdirici şəklində şərh olunması (məsələn, ürək döyüntüsünü infarkt olaraq şərhləndirmək) panik atakı ortaya çıxarır (2012).
Panik pozuntuda koqnitiv reaksiyalar xüsusi çərçivə yaradır. Bu çərçivə xəstəni daha da narahat vəziyyətə gətirib çıxarır və yeni panik atak keçirməsinə səbəb olur.

Erkən həyat hadisələri
Panik pozuntu haqqındakı tədqiqatlarda erkən həyat mərhələlərində valideyn itkisi, cinsi təcavüz, mənfi fiziki davranışlar kimi hadisələrin təsir göstərdiyi müəyyənləşdirilmişdir. Araşdırmalardan birində, panik pozuntu diaqnozu qoyulan xəstələrdə 8%-nin cinsi, 12%-nin fiziki olaraq neqativ davranıldığı ortaya çıxmışdır (Breier, 1985)

Ayrılıq anksiyetəsi

Panik pozuntu xəstəliyin yaranmasında, uşaqlıq mərhələsində yaşanan ayrılıq anksiyetəsinin təsir göstərdiyi irəli sürülür. Panik pozuntu diaqnozu almış xəstələr üzərində aparılan bəzi işlərdə, uşaqlıq mərhələsi ayrılıq anksiyetəsi yaşadıqları ortaya çıxmışdır.

Stressli həyat hadisələri
Panik pozuntu diaqnozu almış xəstələr üzərində aparılan müəyyən qrup tədqiqatların nəticəsind, panik pozuntu başlanğıc öncəsində xəstələrin stressli mühitlərdə olduğu ortaya çıxmışdır. Bu stressli həyat hadisələri, xəstəliyin başlamasına zəmin yaradır.

Bunlardan birində xəstələrin təxminən 2/3-də, xəstəlik başlamadan öncəki 6 ay müddətində stressli vəziyyətlər yaşadıqları ortaya çıxmışdır (Breier, 1985). İşin nəticəsinə görə; görülən stressli həyat hadisələri, yaxın birinin itkisi (17%), iş həyatı ilə bağlı problemlər (17%), sevdiyi insandan ayrılma (14%) kimi nəticələr çıxmışdır (2014). Neqativ stressli həyat hadisələri, yaranacaq panik pozuntu üçün psixoloji və neyrobioloji əsasdır. İnsan üçün mövcud problemlər, çox işləmək və ya gündəlik ortaya çıxan problemlər; xəstənin panik atakını stimullaşdıra bilər. Bu nəticə gündəlik mənfi vəziyyətlərdən qaçma fəaliyyətinin ortaya çıxmasına səbəb olur. Bu qaçma davranışı agorofobiyadan fərqlidir. Bu davranışlar daha çox "zərər görməkdən qaçma" fəaliyyəti olaraq diqqətə alınır.

Genetik faktor və stressli vəziyyətlərin yaşanması nəticəsində panik pozuntu diaqnozu almış xətələrin anksiyetə, depressiya və somatizasiya kimi komorbid diaqnozların müşahidə tezliyi yüksəkdir (2001).

İnkişaf qaydası
Psixiatr və psixoanalitik John Bowlby tərəfindən yaradılmışdır. Anksiyetənin diaqnozu üçün daxili instinktlərin əhəmiyyətini vurğulayır. Ən vacib instinktin bağlılıq olduğunu bildirmişdir. Bağlılıq və itirmə vəziyyəti, anksiyetəni ortaya çıxarır. Anksiyetə, qorxunun da daxilində olan qarışıq vəziyyətdir.

Xəstəliyin gedişatı

Panik pozuntuda xəstəliyin gedişatı xəstənin terapiyaya uyğunlaşması, medikamentoz və psixoterapiya seçimi, digər alternativ terapiya seçimlərindən faydalanması şəklində xəstədən-xəstəyə dəyişir. Panik pozuntuda başlanğıc yaşı əsasən 16-25 yaş arası olmaqla yanaşı daha sonrakı mərhələlərdə də ortaya çıxa bilir. 45 yaş ilə uşaqlıq mərhələsində başlanması nadir hallarda olur. Panik pozuntu təkrarlana bilən və daimi olan psixiatrik narahatlıqdır. Aparılan tədqiqatda, təxminən iki il arası 25-72% arasında remissiya, beş on il arasında 10-30% intermissiya olduğu müəyyənləşmişdir.

Panik pozuntu ilə yanaşı agorofobiya müşahidə olunursa, qaçma davranışlarının yaranacağı səbəbiylə agorofobiyası olmayanlara görə xəstəlik daha şiddətli və daha uzun müddəti əhatə edir. Agorofobiyadan müşahidə olunan qaçma davranışları, terapiya vasitəsiylə müddətlə azalsa da panik atak davam edir. Panik pozuntu ilə yanaşı ekvivalent diaqnozlu depressiyada da, xəstəlik daha uzun müddət davam edir, anksiyetəylə birlikdə kəskin simptomlar, daha çox müşahidə olunan fobik qaçmalar və panik ataklar keçirdiyi qeydə alınmışdır (Noyes, 1990).

Panik pozuntuda həyat keyfiyyəti pozulur. Xəstələr düşüncə, duyğu və davranışlarda bir çox mənfi hallarla qarşı-qarşıya dayanır. Bu neqativ müddət xəstənin maliyyə vəziyyətinə, iş həyatına, ailə münasibətlərinə təsir göstərməklə; xəstənin pozulan həyat keyfiyyəti, sosial funksionallığını da pozur.

Panik pozuntu diaqnozu qoyulmuş xəstələr, somatik simptomlara görə səhhəti ilə bağlı son dərəcə ciddi narahatlıqlarla qarşılaşırlar. Panik əsnasında artan təzyiqlə bağlı beyin qanaxması keçirəcəyi narahatlığı və gənc yaşda hipertenziya xəstəsi olduğunu, ürək xstəsi olduğunu və ya hər an infarkt nəticəsində öləcəyi anksiyetəsini yaşayır.

Xəstəliyin terapiyasından sonra böyük miqyasda sağalma təmin olmaqla yanaşı həyatın sonrakı mərhələlərində panik pozuntunun yenilənməsi ehtimalı mümkündür. Hətta bəzi xəstələrdə ömür boyu preparat istifadəsi də ola bilər.

lent.az

Sağlamlıq     Baxılıb: 1745   Tarix: 20 yanvar 2018
f Paylaş

Oxşar xəbərlər

.

Sağlam hamiləlik necə olmalıdır - Qadınların diqqət edəcəyi məqamlar

Qadın  həyatının  ən əhəmiyyətli və həssas  dövrü olan sağlam hamiləliyin olması həm ananın həm də körpənin sağlamlığı üçün əhəmiyyətlidir. Sağlam hamiləliyin əsas şərti gələcək ananın hamiləlik boyu zərərli maddələrdən uza

.

Vanil bitkisinin faydaları: Sinirləri dincəldir, öskürəyı xırp kəsir

V. Vanil bitkisi Meksika mənşəli bitkidir. Səhləbkimilər fəsiləsinə aid olan və Meksika meşələrinin sahilyanı ərazilərində bitən dırmanma bitkisidir. Ətrafındakı digər ağaclarda 2-3 sm qalınlığında tumurcuqları ilə 10 metr

.

40 gündən bir menstruasiya - TƏHLÜKƏLİDİR?

Menstruasiya nizamsızlığı qadınların tez-tez qarşılaşdıqları və onları narahat edən problemdir. Hormonal problemlər sonsuzluqdan xərçəngə qədər bir çox mühüm xəstəliklərin xəbərçisi ola bilər. Xüsusi İstanbul Şafak Xəstəxanas

.

Şarmlı qadınlarda kişiləri başdan çıxaran şeylər - BU YALNIZ QADIN SİRRİDİR - FOTOLAR

Qadınlar kişilərin diqqətini cəlb etmək üçün bir çox üsullardan istifadə edirlər. Bu üsullar nəticə vermədikdə özünü bədbəxt hiss edir, amma əslində vəziyyət o qədər də mürəkkəb deyil. Kişilərin qadınlara baxdığı bəzi məqamla

.

Qədim yunanların YAŞAM SİRRİ - Cəmi 2 məhsul ilə ömrünüzü uzadın

Bal və darçın qarışımının bir çox faydası ortaya çıxıb. Qədim Yunanıstanda dərman kimi istifadə edilən bal və darçın qarışımı immun sistemini gücləndirir. O, həm də təbii antibiotikdir. Tərkibində çoxlu vitamin və yüksə

.

Əməköməcinin (Balba) faydaları

Əməköməcinin (digər adı Balba) çox zəngin tərkibi vardır. Tərkibində çox miqdarda selik olduğundan ağciyər xəstəliklərində bəlğəmgətirici kimi istifadə oluna bilər. Eyni zamanda həmin selikli maddələr qastrit, mədə-bağırsa

.

Giləmeyvə çaylarının faydaları nələrdir?

Sağlamlığımız üçün bitki çayları qədər giləmeyvə çayları da çox faydalıdır. Sağlamolun.az orqanizmimizə faydalı olan bitki, çiçək və giləmeyvə çaylarını təqdim edir:. Şüyüd - Həzm çayıdır. Həzmi yaxşılaşdırır. Şişkinliy

.

70% insan intim həyatından narazıdır – SƏBƏB

İnsanlar arasında aparılan sorğu 70% insanın intim münasibətlərindən razı qalmadığını üzə çıxarıb.  . "Medicina" xəbər verir ki, 14 fevral münasibətilə keçirilən sorğuda 18% insan demək olar ki, normal cinsi əlaq

.

Doğuşdan sonra intim əlaqə niyə bitir?

Qadınların əksəriyyəti doğuşdan sonra cinsi istəksizlik və disfunksiya ilə üzləşirlər. "Medicina" xəbər verir ki, alimlərin fikrincə, 70% qadın uşaq dünyaya gətirdikdən sonra cinsi sağlamlıqlarının dəyişdiyini görür

turlar.az

sonxeber.az toy gecesi yaz geyimleri 2024 toy makiyajlari şəkillər qışa hazırlıq badımcan şəfalı otlar aysel əlizadənin toyu kosmetika salatlar faydalı bilgilər anabaci insan novruza aid hakışda